Hóa ra ở Harvard còn có hẳn một thư viện để bảo vệ những màu sắc quý hiếm nhất như thế này đây

Hiện nay, mọi màu sắc có thể tưởng tượng được đều nằm trong tầm tay bạn. Bạn có thể xem xét các mẫu sơn từ các của hàng ngũ kim, qua cuốn sách của Pantone, hay những ứng dụng tìm màu ở hầu hết các chương trình máy tính cho đến khi bạn tìm được màu sắc mong muốn.

Nhưng nếu như quay lại vài thế kỷ trước đây, để tìm một màu sắc có nghĩa là bạn phải đi đến một mỏ khoáng sản duy nhất ở vùng Afghanistan xa xôi.

Quay trở lại thời tiền sử, phần lớn chúng ta biết về sự liên quan giữa các sắc tố với giới nghệ thuật đến từ Edward Forbes - một nhà sử học và là giám đốc của Bảo tàng Nghệ thuật Fogg tại Đại học Harvard từ năm 1909 đến năm 1944.

Được coi là cha của bảo tồn nghệ thuật ở Hoa Kỳ, Forbes đã đi khắp thế giới thu thập các sắc tố để chứng thực các bức tranh cổ điển của Ý. Qua nhiều năm, bộ sưu tập chất màu của Forbes đã phát triển thành hơn 2500 mẫu khác nhau, mỗi loại đều có câu chuyện riêng về nguồn gốc xuất xứ và cách sử dụng.

Ngày nay, bộ sưu tập được sử dụng chủ yếu để phân tích khoa học, cung cấp các sắc tố chuẩn để so sánh với những sắc tố chưa biết. Narayan Khandekar - giám đốc Trung tâm Straus về Bảo tồn và Nghiên cứu Kỹ thuật tại Bảo tàng Nghệ thuật Harvard là người bảo quản của bộ sưu tập. Trong 10 năm qua, Khandekar đã xây dựng lại bộ sưu tập bao gồm các sắc tố hiện đại để phân tích tốt hơn về thế kỷ 20 và nghệ thuật đương đại.

Có rất nhiều thay đổi trong giới nghệ thuật kể từ khi các họa sĩ làm việc với “colormen” – được biết đến là những người buôn bán thuốc nhuộm và sắc tố - để thu được các chất pha màu. Việc thương mại hoá các loại sơn đã chuyển hóa quá trình này.

Khandekar cho biết: “Các nghệ sĩ ngày nay sẽ sử dụng bất cứ thứ gì để biến ý tưởng trong đầu của họ thành dạng vật chất. Nó có thể là miếng nhựa, hộp thực phẩm hay là bất cứ thứ gì. Chúng ta cần có khả năng nhận dạng nhiều vật liệu khác nhau được sản xuất công nghiệp cũng như những thứ được sản xuất đặc biệt để sử dụng cho nghệ sĩ.”

Cách ông mô tả công việc nghiên cứu và sắp xếp các sắc tố giống như công việc thám tử. Khandekar nói: "Chúng ta sử dụng các dụng cụ giống như cách mà các nhà khoa học pháp y làm. Chúng ta xem xét về nguồn gốc của vật liệu.”

Nhưng thay vì các công cụ như phân tích ADN, ông và nhóm các nhà bảo tồn khoa học đã sử dụng các kỹ thuật như quang phổ Raman, quang phổ khối lượng và kính hiển vi điện tử để xác định chính xác thành phần hóa học của một sắc tố.

Chẳng hạn, công việc của họ là một minh chứng cho thấy bức tranh Jackson Pollock phát minh ra màu đỏ năm 2007 thực chất là một sự lừa đảo bởi sau khi phân tích các sắc tố này đã cho thấy một sắc tố đỏ đặc biệt được sản xuất 20 năm trước sau cái chết của nghệ sĩ. Sắc tố đỏ mang tên Red 254 là sản phẩm phụ của phản ứng hóa học lần đầu tiên được ghi nhận vào năm 1974. Nó còn được gọi là “Ferrari đỏ”.

“Mỗi màu sắc đều có câu chuyện riêng của nó” - Khandekar chia sẻ.

Dưới đây là câu chuyện về 10 màu sắc hiếm và thú vị nhất trong bộ sưu tập của Forbes.

Màu xanh biếc

Màu này được phát hiện vào năm 1826 và là kết quả của một cuộc thi. Nó giống như việc làm cách nào để tạo ra vàng khi các nghệ sĩ không còn phải mua bột màu xanh tự nhiên với chi phí đắt đỏ nữa.

Màu nâu xác chết

Các nghệ sĩ thu thập xác ướp từ Ai Cập, sau đó triết xuất chất liệu nhựa màu nâu trên bao bì gói xung quanh cơ thể xác chết và biến nó thành một sắc tố. Đây là một loại sắc tố kinh dị, nhưng nó rất phổ biến hồi thế kỷ 18 và 19.

Màu gỗ Brazil

Gỗ Brazil là một trong 2 loại cây nhiệt đới thuộc giống cây hòe. Loại cây gỗ cứng, có màu đỏ này đã bị hạn chế sử dụng trong chế tạo đàn violin, cung tên, gỗ ép hay đồ nội thất chất lượng cao. Gỗ chứa chất brazilin màu từ đỏ đậm đến nâu nhạt. Thuốc nhuộm bằng gỗ Brazil đã được sử dụng từ lâu trong ngành công nghiệp dệt nhuộm, thuộc da, mực, sơn dầu…

Màu vàng tinh thể quercitron

Là một loại thuốc nhuộm thực phẩm màu vàng, quercitron được triết xuất từ phần vỏ màu đen hoặc nâu đen của cây sồi đen – loài cây bản địa ở vùng Đông và Trung Tây Hoa Kỳ.

Màu điều nhuộm

Bixa orellana hay còn gọi là cây son môi, là loài cây nhỏ có nguồn gốc từ vùng Trung và Nam Mỹ sản xuất ra annatto – một loại thuốc nhuộm màu cam tự nhiên. Hạt của cây này chứa các hợp chất màu đỏ sáng. Hiện nay, annatto được sử dụng để làm màu bơ, pho mát và mỹ phẩm.

Màu đá Lapis Lazuli

Loại đá này được khai thác ở Afghanistan, vận chuyển nó trên khắp châu Âu và giá của nó còn đắt hơn cả vàng.

Màu máu rồng

Màu sắc này có một cái tên rất đặc biệt, nhưng nó không phải từ con rồng. Các sắc tố đỏ này được triết xuất từ thân cây mây.

Màu cánh kiến

Loại thuốc nhuộm mang sắc tố đỏ này có nguồn gốc từ loài bọ cánh cứng và nó được sử dụng trong ngành mỹ phẩm và thực phẩm.

Màu vàng Cadmium

Màu vàng Cadmium được giới thiệu lần đầu vào giữa thế kỷ 19. Đây là một chất liệu màu vàng sáng được rất nhiều nhà điêu khắc ấn tượng sử dụng. Cadmium là một kim loại nặng và độc hại. Trong khi đó, Cadmium đỏ được giới thiệu vào thế kỷ 20. Và cho đến những năm 1970, sắc tố Cadmium được tìm thấy trong đồ chơi lego.

Màu xanh lục bảo

Màu xanh này được làm từ đồng acetoarsenit. Có một loại màu xanh lá cây có sắc tố tương tự xanh lục bảo được tìm thấy trong các tác phẩm của Van Gogh. Màu xanh lục từng được sử dụng như một loại thuốc trừ sâu.