Chất độc Ricin và những điều có thể bạn chưa biết

Có rất nhiều các loại chất hóa học khác nhau trên đời. Nhưng liệu bạn đã biết về Ricin – một loại chất được coi là kịch độc. Nó được sử dụng như một vũ khí hủy diệt hàng loạt, một siêu độc chất nhưng mặt khác cũng có ứng dụng trong y học và được coi là một loại chất có tiềm năng trong công cuộc điều trị bệnh ung thư. Với những người đam mê điện ảnh thì chúng ta có thể biết về loại chất độc này thông qua series phim nổi tiếng Breaking Bad (Mỹ). Trong bài viết này, hãy cùng tìm hiểu một chút về Ricin.

 

Đầu tiên, chắc hẳn ai cũng thắc mắc Ricin là gì và nó từ đâu ra ? Giống như nhiều loại chất độc khác, thiên nhiên chính là nguồn gốc của nó. Ricin là chất có trong cây thầu dầu - một loài thực vật trong họ Đại kích (Euphorbiaceae), có thể có nguồn gốc từ Đông Phi. Ricin còn có thể được chiết xuất ra từ các vật liệu phế thải còn sót lại trong chế biến thầu dầu để trở thành dạng bột, viên hay sương.

 

Ricin giết các tế bào bằng cách làm ngừng hoạt động các RNA riboxom. Tế bào không tổng hợp protein, các chức năng chính trong cơ thể con người sẽ ngừng hoạt động. Trên lý thuyết, với 1 gam chất này đủ để làm chết khoảng 36.000 người, độ độc của asen so với ricin chỉ là không đáng kể và nó độc hơn xyanua khoảng 1000 lần. Triệu chứng trúng độc ricin là nôn, đau bụng, đi ngoài, đái ít, khó thở, da tím tái. Do ricin làm tan máu nên có thể đái hoặc đi ngoài ra máu, rối loạn thị lực và tim mạch, phù phổi cấp, hôn mê và dẫn đến tử vong. Theo cơ quan kiểm soát dịch bệnh Mỹ thì thông thường người nhiễm độc Ricin sẽ chết trong vòng 36 đến 72 giờ tiếp xúc. Liều để giết chết một người lớn là vào khoảng 0,35- 0,7 mg nếu vô tình hít phải.

 

Cho đến bây giờ vẫn không có phương thuốc nào được cho là có thể giải độc được Ricin. Điều duy nhất có thể làm được là lọc nó ra khỏi cơ thể càng nhanh càng tốt và điều trị các triệu chứng của cơ thể. Để phát hiện, chẩn đoán các trường hợp bị nhiễm độc chất ricin; một số xét nghiệm được khuyến cáo thực hiện gồm những mẫu xét nghiệm thu thập từ môi trường đối với các chất độc nghi ngờ, mẫu xét nghiệm lâm sàng đối với các chất dịch của cơ thể người. Các Phòng thí nghiệm y tế công cộng là một phần trong Mạng lưới đáp ứng phòng thí nghiệm LRN (Laboratory response network) của Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ CDC (Centers for disease control and prevention) đã sử dụng các xét nghiệm nhanh những mẫu môi trường. Một số phòng xét nghiệm khác của Mạng lưới đáp ứng phòng thí nghiệm LRN cũng có thể thực hiện xét nghiệm các mẫu nước tiểu thu thập trên lâm sàng của nạn nhân để kiểm tra sự hiện diện của chất ricin nhằm phát hiện, chẩn đoán tình trạng nhiễm độc chất ricin.

Trên thế giới đã có nhiều vụ ám sát liên quan tới chất độc này, nổi tiếng nhất là vụ ám sát Georgi Markov, một nhà văn gốc Bungari chạy sang Anh và có những hoạt động chống phá Nhà nước XHCN Bungari và khối xã hội chủ nghĩa Đông Âu trong những năm 1970. Gần mới đây, thị trưởng New York và tổng thống Mỹ Obama cũng bị mưu hại khi được gửi cho bức thư có chứa độc Ricin.

 

Về tiềm năng trong việc chữa trị bệnh ung thư, protein trong chất này có khả năng liên kết với những tế bào đột biến ung thư và gây độc cho những tế bào này. Cho đến nay các nhà khoa học vẫn nỗ lực nghiên cứu để sử dụng thành công chất hóa học này. Tuy nhiên cũng có nhiều các thành phần khủng bố tìm cách sử dụng nó cho những cuộc chiến tranh hóa học.