10 lần chạm trán kinh điển giữa loài người và máy móc: ngoài cờ vây còn có cả StarCraft

Năm 1981, nhà luận văn khoa học Jeremy Bernstein đã viết một bài cho tờ The New Yorker đề cập đến một trận đấu cờ backgammon lịch sử trước đó hai năm, khi mà đương kim vô địch Luigi Villa đã bại trận dưới tay một máy tính. Đó là lần đầu tiên một chương trình trí tuệ nhân tạo đánh bại một nhà vô địch thế giới ở môn cờ hay thẻ bài. Bernstein đã viết: “Điều này có nghĩa gì với chúng ta, với ý thức của ta về sự độc nhất và phẩm giá – đặc biệt khi mà máy móc đã đưa ra những thứ ngày càng ít khác biệt hơn với những gì của chúng ta?” Câu hỏi này đã từ hàng thập kỷ trước, nhưng giờ nó lại càng chính xác hơn bao giờ hết. Google AlphaGo mới đây đã thắng bốn trong năm ván đấu với bậc thầy cờ vây Lee Sedol. Và đó mới chỉ là ví dụ mới nhất: Kể từ sau trận thua của Villa, con người đã thách thức rất nhiều robot và chương trình AI. Hãy cùng nhìn lại những màn đối đầu đáng nhớ nhất.

Luigi Villa vs. BKG 9.8 (backgammon)

Thắng cuộc: BKG 9.8

Giáo sư Hans Berliner đã tạo ra phần mềm chơi backgammon tên gọi BKG 9.8 trong khi đang tạo ra một máy tính chơi cờ vua. Vào tháng 7 năm 1979, Berliner và BKG 9.8 đã được mời thi đấu với nhà vô địch backgammon thế giới tại Monte Carlo. Chương trình này chạy trên một máy tính tại ĐH Carnegie Mellon, và Berliner đã kết nối nó với một robot on site thông qua vệ tinh.

Bởi BKG 9.8 trước đó từng thua con người, một cựu vô địch backgammon đã ước tính chương trình này có khoảng 40% cơ hội chiến thắng. Nhưng cuối cùng BKg 9.8 đã thắng một trận 7-1 với đương kim vô địch Luigi Villa, và trở thành chương trình đầu tiên đánh bại một nhà vô địch thế giới ở một môn cờ. Không chỉ có vậy, cha đẻ của nó đã rinh về 5000 USD tiền thưởng.

Berliner cũng đã tạo ra máy tính chơi cờ vua HiTech, và đã đánh bại kiện tướng Arnold Denker vào năm 1988.

Marion Tinsley vs. Chinook (cờ đam)

Thắng cuộc: Marion Tinsley

Chinook bắt đầu sự nghiệp thi đấu vào năm 1990, và đã chiến thắng con người tại giải Bang Mississippi Mở rộng. Nó được tạo ra bởi một nhóm dẫn dắt bởi giáo sư Jonathan Schaeffer tại ĐH Alberta và chạy trên một siêu máy tính nặng 550kg. Sau khi đánh bại người đứng thứ hai, nó được trao cơ hội đối mặt với một trong những người chơi cờ đam giỏi nhất trước giờ, Marion Tinsley.

Chinnok thắng hai trong 39 ván trong sự kiện năm 1991 này. Nhưng Tinsley vẫn đoạt được chiến thắng, thắng bốn ván và hòa 33. Nếu Chinook có cảm xúc, có lẽ nó cũng không buồn mấy: Tinsley là một kỳ thủ tầm cỡ. Ông ta chỉ thua chín trong hàng ngàn ván đấu trong suốt 40 năm sự nghiệp. Chương trình này cũng có được ngôi vương vào trận tái đấu năm 1994, nhưng chỉ là do Tinsley phải rút lui vì lý do sức khỏe.

Garry Kasparov vs. Deep Blue của IBM (cờ vua)

Thắng cuộc: Hòa

Con người đã đối đầu với máy tính chơi cờ vua từ những năm 1950, nhưng đáng chú ý nhất chính là trận đấu giữ vô địch thế giới Garry Kasparov và siêu máy tính Deep Blue của IBM. Lần đầu đụng độ là vào năm 1966, khi Deep Blue đã thắng ván đầu tiên của một trận sáu ván. Nhờ đó, nó đã trở thành AI đầu tiên đánh bại vô địch thế giới đương thời trong một ván theo quy định đấu giải. Nhưng nó chỉ thắng được một ván, nên Kasparov vẫn thắng chung cuộc.

Sau đó IBM đã dành một năm để nâng cấp Deep Blue cho tới khi nó nhanh gấp đôi phiên bản 1996. Sự kiên trì đó đã đem lại thành quả: Trong một trận tái đấu sáu ván vào năm 1997 với Kasparov, máy tính này đã thắng hai ván và hòa ba. Tuy nhiên, thất bại của Kasparov cũng không khiến ông lùi bước trước máy móc. Năm 2003, ông đã đấu hai trận giữa hai chương trình tên Deep Junior và X3D Fritz. Cả hai trận đấu đều có kết quả hòa.

David Boys vs. Quackle (Scrabble)

Thắng cuộc: Quackle

David Boys đã phải đánh bại một đội quân đối thủ con người để thắng giải Scrabble Mở rộng 2006 để có thể đối mặt với Quackle. AI chơi ô chữ này được tạo ra bởi John O’Laughlin và Jason Katz-Brown, một sinh viên MIT và từng là người chơi Scrabble hàng đầu nước Mỹ. Boys đã thắng hai ván đầu trong năm ván, nhưng Quackle đã thắng trọn ba ván cuối và dành lấy chiến thắng chung cuộc.

Ken Jennings and Brad Rutter vs. Watson của IBM (Jeopardy!)

Thắng cuộc: Siêu máy tính Watson

Sẽ chẳng ai quên được trận đấu Jeopardy! giữa Watson và hai người chơi giỏi nhất của gameshow này? Ken Jennings được biết đến với 74 trận thắng liên tục, trong khi Brad Rutter nổi tiếng với số tiền đem về nhiều nhất (4,5 triệu USD). Trận đấu diễn ra vào năm 2011, nhưng IBM đã chuẩn bị từ nhiều năm trước. Công ty này đã đi tìm kiếm thử thách mới kể từ sau chiến thắng của Deep Blue trước Kasparov, bởi vậy họ đã liên hệ với giám đốc của chương trình vào năm 2008.

Trong những năm đó, IBM còn tạo ra một ngón tay robot để Watson có thể bấm nút. Và mọi thứ đều được đền đáp: Watson đã đè bẹp hai đối thủ loài người. Nó kết thúc trận đấu với 77.147 USD, trong khi Jennings chỉ có 24.000 USD và Rutter có 21.600 USD. Watson đã thắng 1 triệu USD tiền tường, và IBM đã đem làm từ thiện.

Djem5 vs. AI ('StarCraft')

Thắng cuộc: Djem5

Nhóm nghiên cứu AI trên Game RTS tại ĐH Alberta đã tổ chức một giải đấu hằng năm cho những hệ thống trí tuệ nhân tạo có thể chơi StarCraft: Brood War. Những chương trình này sẽ đối đầu với nhau để chọn ra top ba AI chiến đấu với những gamer loài người giỏi nhất. Ở giải đấu 2015, nhà tổ chức đã chọn Djem5 của Nga để đại diện cho con người.

Và kết quả là: Djem5 đã hủy diệt cả ba AI. Một trong ba con bot (Tscmoo), có thể đánh bại vài game thủ nghiệp dư trong quá trình test.

Dong Kim, Jason Les, Bjorn Li và Doug Polk vs. Claudico (poker)

Thắng cuộc: Dong Kim, Jason Les, Bjorn Li và Doug Polk

Vốn rất khó để có thể tạo ra một AI chơi poker, đơn giản trò chơi này quá phức tạo. Tuy nhiên điều này cũng không ngăn được GS Tuomas Sandholm và nhóm của ông tạo ra một AI chơi poker, và nó còn đủ mạnh để chơi với bốn trong những người chơi poker giỏi nhất trên thế giới.

Trong thử thách Não bộ vs. Trí tuệ nhân tạo vào năm ngoái tại Pittsburgh, AI tên gọi Claudico đã chơi 80.000 hand một đấu một, không giới hạn cược với đội con người trong Texas Hold 'em. Mỗi người sẽ chơi 1500 hand một ngày trong 13 ngày liên tục. Việc này thực sự rất mệt mỏi, nhưng dù sao thì họ cũng đã thắng. Cuối sự kiện, con người đã dẫn trước với 732.713 USD.

Trong khi AI này rất hứa hẹn, nó vẫn có những yếu điểm cực lớn mà người chơi có thể khai thác. Lấy ví dụ, họ có thể đoán được nếu nó định cược một tiền lớn để che giấu đi một hand xấu. Ngoài Claudico, một nhóm từ ĐH Alberta cũng đã tạo ra một AI chơi poker tên Cepheus vào năm 2015. Họ nói không ai có thể thắng được nó, nhưng chỉ khi nó được ở những thể lệ đơn giản hơn.

Scott Horsley vs. WordSmith (viết văn)

Thắng cuộc: Scott Horsley (dựa trên bỏ phiếu), WordSmith (dựa trên thời gian hoàn thành bài viết)

AI WordSmith của Automated Insight có thể viết một bài viết đơn giản nhanh hơn hầu hết con người. Bởi vậy chẳng có ai ngạc nhiên khi nó đã hoàn thành bài viết chỉ trong hai phút khi đối đầu với phóng viên Nhà Trắng Scott Horsley.

Duy chỉ có một vấn đề: Nó viết vẫn chư một chiếc máy. Horsley có thể hoàn thành câu chuyện của mình chậm hơn đối thủ robot năm phút, nhưng ông không thực sự thua cuộc. Khi bài viết của ông có nhưng kiểu hành văn tự tin mà WordSmith không có được, ông đã thắng bình chọn online của NPR với khoảng cách rất lớn (khoảng 14.000 so với 1500).

Lee Se-dol vs. AlphaGo của Google (Go)

Thắng cuộc: AlphaGo

Trước khi AlphaGo đánh bại Lee Sedol, rất nhiều người tin rằng ta vẫn còn cách xa hàng thập kỷ, hay thậm chí thế kỷ, để tạo ra một AI có thể khiến một bậc thầy cờ vây quỳ gối. Môn cờ này có quá nhiều nước đi khả thi, nên nó thường được gọi là trò chơi của trực giác. Nhóm AlphaGo cũng không hy vọng sẽ chiến thắng; thành công của AI này đã khiến họ rất bất ngờ.

Chương trình này được tạo ra từ một startup tên gọi DeepMind, vốn được Google mua lại năm 2014. Người dẫn đầu nghiên cứu, David Silver, đã cùng nhóm của mình mài dũa AI này rất nhiều lần theo những cách khác nhau để nó có thể đạt tới trình độ ngày nay. Ngoài việc cung cấp hàng triệu nước đi cờ vây, họ còn phải có những phiên bản AlphaGo khác để chúng chơi với nhau. Từ đó nạp thông tin từ trận đấu đó cho chúng.

Kết quả: Nó đã thắng bốn trong năm ván và đi một nước cờ khiến tất cả phải kinh ngạc trong ván đấu thứ hai. Silver nói rằng những người theo dõi trận đấu đã phát cuồng lên bởi đó không phải là một nước mà kỳ thủ chuyên nghiệp sẽ chọn lựa

Trận đấu này đã cho thấy mọi thứ, rằng AI như AlphaGo có thể được dùng để đưa ra những giải pháp mà con người không xem xét tới. Tuy nhiên, AlphaGo vẫn được tạo ra bởi con người, và chiến thắng của nó vẫn là một thành tựu của loài người.

Myq Kaplan vs. Manatee, máy tính nói đùa (tấu hài)

Winner: ?

Tất cả những cuộc đấu trong danh sách này đều có kẻ thắng cuộc rõ ràng, nhưng làm thế nào để bạn có thể đánh giá một cuộc thi nói đùa? Hài hước là thứ mang tính chủ quan, nên bạn sẽ phải tự quyết định xem liệu phần mềm nói đùa "Manatee" của ĐH Northwestern sẽ vui tính hơn cây hài Myq Kaplan. Trong một cuộc thử nghiệm năm 2014, hai đối thủ đã được yêu cầu viết ra những lời nói đùa. Ai thắng? Chẳng ai biết được.

Nhưng một ngày nào đó, robot đôi khi có thể quá hài hước, ta sẽ phải giảm mức độ cài đặt hài hước của chúng xuống.

Theo Engadget.