Không cần phong tỏa, Iceland đã có “chìa khóa” chống Covid-19 hiệu quả

Có rất nhiều điều về Iceland mà các quốc gia khác có thể phải ghen tị: Cảnh quan thiên nhiên kỳ vĩ, vị trí thứ 4 trong bảng xếp hạng 10 quốc gia hạnh phúc nhất thế giới và giờ là chiến dịch xét nghiệm quy mô lớn đối với Covid-19.

“Chìa khóa” ngăn chặn sự lây lan của Covid-19

Các chuyên gia cho biết, xét nghiệm toàn diện là chìa khóa để kiểm soát virus SARS-CoV-2 và tạo ra bức tranh chính xác hơn về sự lây lan của Covid-19. Quốc đảo có hơn 360.000 dân này đang thực hiện rất tốt điều đó.

Tính đến ngày 30/3, Iceland đã xét nghiệm virus cho hơn 17.900 người, gần 5% dân số. Trong khi Bệnh viện Đại học Quốc gia tiến hành xét nghiệm cho những người có nguy cơ cao hoặc biểu hiện triệu chứng, thì Công ty dược phẩm sinh học DeCode Genetics có trụ sở tại Iceland lại tập trung vào bộ phận dân số rộng lớn hơn. Gần một nửa xét nghiệm của Iceland là do DeCode Genetics thực hiện.

Quan trọng hơn “chương trình sàng lọc của DeCode chấp nhận tất cả những người không có triệu chứng, thậm chí không trong thời gian cách ly hay kiểm dịch”, Tổng cục Y tế Iceland cho biết.

DeCode, công ty con của công ty công nghệ sinh học Amgen của Mỹ, đến nay đã xét nghiệm cho 9.000 người được lựa chọn.

“Kết quả của việc xét nghiệm bổ sung do DeCODE thực hiện cho thấy những nỗ lực ngăn chặn sự lây lan của virus SARS-CoV-2 đến nay đã phát huy hiệu quả”, chính phủ Iceland thông báo hồi tuần trước, đồng thời cho biết “việc xét nghiệm tổng thể cho người dân sẽ tiếp tục cung cấp bức tranh rõ nét hơn về tình hình dịch bệnh Covid-19 tại Iceland”.

Mặc dù chưa đến 1% các xét nghiệm cho kết qủa dương tính với SARS-CoV-2, nhưng người sáng lập công ty DeCode, ông Kári Stefánsson nói với CNN rằng, khoảng 50% những người dương tính cho biết họ không có triệu chứng nhiễm bệnh. Theo một số nghiên cứu, nhiều người không xuất hiện triệu chứng hoặc chỉ có triệu chứng nhẹ vẫn có thể lây nhiễm cho người khác. Bằng cách phát hiện bệnh nhân ở giai đoạn sớm, Iceland có thể ngăn chặn được nguy cơ này.

“Bởi vì chúng tôi thực hiện sàng lọc dân số tổng thể nên chúng tôi phát hiện được những người bị nhiễm virus ở giai đoạn sớm trước khi họ bắt đầu xuất hiện triệu chứng”, ông Stefánsson nói. Tổng cục Y tế Iceland cho biết thêm: “Chương trình sàng lọc ngẫu nhiễn đã bắt đầu được tiến hành và việc sàng lọc huyết thanh tìm kháng thể SARS-CoV-2 cũng được lên kế hoạch”.

Công việc này đã giúp các nhà nghiên cứu hình dung được sự lây lan của virus SARS-CoV-2. “Chúng tôi có thể xác định được nguồn gốc các biến chủng của virus SARS-CoV-2. Nhiều biến chủng của virus này có nguồn gốc từ Italy, Áo và Vương quốc Anh. Có một biến chủng riêng biệt đến từ bờ biển phía tây nước Mỹ”, ông Kári Stefánsson cho biết thêm.

Chuyên gia Stefánsson đã đặt ra các câu hỏi liệu các biến chủng của virus này có gây ảnh hưởng khác nhau đối với con người hay không? bởi một số người chỉ có triệu chứng cảm cúm nhẹ, trong khi những người khác lại cần máy trợ thở và liệu gen di truyền của một người có quyết định tình trạng bệnh của họ hay không?. “Hoặc đó là sự kết hợp của cả 2 yếu tố”, Stefánsson nói.

CNN cho rằng, DeCODE có thể sẽ sớm làm sáng tỏ những câu hỏi này bởi công ty đã có dữ liệu y tế và dữ liệu gien của gần 1 nửa dân số Iceland.

Trước đó, các nhà khoa học tại Iceland đã phát hiện 40 biến chủng của virus SARS-CoV-2 gây bệnh Covid-19 trên phạm vi toàn cầu. Liên quan đến vấn đề này, New York Post dẫn lời Tiến sĩ Derek Gatherer, chuyên gia bệnh truyền nhiễm tại đại học Lancaster, Anh cho biết, qua thời gian virus sẽ tiến hóa theo chiều hướng dễ lây nhiễm hơn vì nó thích nghi tốt hơn nhưng sẽ ít khả năng gây nguy hiểm cho con người do có những biến chủng ít gây bệnh hơn.

Tại sao Iceland không áp đặt lệnh phong tỏa?

Iceland vẫn chưa thực hiện các biện pháp mạnh tay giống nhiều nước châu Âu hay châu Á như áp đặt lệnh phong tỏa hay buộc người dân phải ở nhà, mặc dù quốc đảo này đã cấm tụ tập từ 100 người trở lên, đóng cửa các trường trung học và đại học.

Các quan chức Iceland cho biết, biện pháp nghiêm ngặt hơn là không cần thiết bởi họ đã có sự chuẩn bị tốt và được trang bị dữ liệu để theo dõi sự lây lan của virus SARS-CoV-2.

“Xét nghiệm và tìm kiếm dấu vết của virus là lý do chính tại sao lệnh phong tỏa được cho là không cần thiết cho đến thời điểm này”, Tổng cục Y tế Iceland cho biết. “Ngoài ra còn có một lý do khác, không kém phần quan trọng đó là chúng tôi đã theo đuổi chính sách kiểm dịch rất mẽ đối với các nhân bị nghi ngờ nhiễm virus, với thời gian lâu hơn với quy mô lớn hơn hầu hết các quốc gia khác”.

Iceland bắt đầu xét nghiệm cho người dân vào đầu tháng 2, vài tuần trước khi xuất hiện ca tử vong đầu tiên do Covid-19, ông Stefánsson cho biết thêm. Bên cạnh đó, các quan chức nước này cũng ráo riết tìm kiếm và cách ly những trường hợp được xác nhận mắc hay nghi mắc Covid-19.

Dữ liệu của chính phủ cho thấy, đã có 1.086 ca mắc Covid-19 được xác nhận ở Iceland, 927 người hiện đang bị cách ly, trong khi hơn 5.000 người đã được kiểm dịch.

“Lý do duy nhất giúp chúng tôi làm tốt hơn các quốc gia khác là vì chúng tôi thậm chí còn cảnh giác hơn. Chúng tôi rất quan tâm đến thông tin về tình hình dịch bệnh tại Trung Quốc. Chúng tôi không cho rằng “điều này không có gì đáng phải lưu ý”.

Ông Stefánsson hy vọng, công ty DeCODE sẽ xét nghiệm ít nhất 50.000 người, khoảng 13% dân số, trước khi virus SARS-CoV-2 bùng phát mạnh mẽ. “Điều cực kỳ quan trọng là phải biết sự phân bố của virus khi đưa ra các biện pháp ngăn chặn”, giới chức y tế cần phải nắm rõ liệu virus có lan tràn trong cộng đồng hay lưu hành trong các cụm dân cư, chuyên gia này nhấn mạnh.

Iceland tất nhiên không thể tranh khỏi việc thiếu hụt các nguồn cung, chẳng hạn như thiếu băng gạc dùng cho xét nghiệm, tuy nhiên vấn đề này đã được khắc phục, ông Stefánsson nói.

Theo chuyên gia Stefánsson, Iceland có thể hỗ trợ các quốc gia khác phát triển mô hình lây lan của dịch bệnh hoặc giúp các nhà nghiên cứu hiểu được sự lây nhiễm của virus SARS-CoV-2 trong cộng đồng. Nhiều ý kiến cho rằng, quy mô dân số nhỏ đã giúp Iceland thực hiện được việc xét nghiệm trên phạm vi rộng, tuy nhiên ông Stefánsson đã gạt đi quan điểm này: “Việc ngăn chặn dịch bệnh không liên quan đến quy mô dân số mà phụ thuộc vào cách thức một quốc gia chuẩn bị ứng phó tốt như thế nào”. Theo ông, nhiều quốc gia phát triển có nguồn nhân lực dồi dào để thực hiện việc xét nghiệm rộng rãi như vậy từ rất lâu, nhưng họ lại “hành xử như không có chuyện gì xảy ra”./.