Không phải vua hay bậc vĩ nhân nào, người đầu tiên được lưu danh trong lịch sử từ thời trước khi có chữ viết sẽ khiến bạn bất ngờ!

30 nghìn năm về trước, khi bảng chữ cái và chữ viết vẫn còn là điều không tưởng đối với con người thì việc để lại dấu ấn họ tên chúng ta trên đá cho thế hệ đời sau tất nhiên là điều không thể.

Con người xa xưa đã dùng dấu bàn tay thay cho tên để ghi lại vết tích của mình trên những phiến đá. Và cứ thế trong suốt 30, 40 thế kỷ tiếp theo, người thượng cổ từ thợ săn, dân du mục đến những người nông dân, binh sĩ… trên khắp 5 châu đều sử dụng phương pháp này để ghi dấu ấn của riêng mình.

(Ảnh: National Geographic)

Người xa xưa sử dụng phương pháp in dấu bàn tay lên đá để ghi lại dấu ấn của riêng mình. (Ảnh: National Geographic)

Mỗi dấu tay thuộc về một cá thể riêng biệt. Và đằng sau đó là câu chuyện về cái tên, về cuộc đời, về con người mà không được thể hiện bởi chẳng có chữ viết hay ký hiệu nào để lại cho đời sau nghiên cứu.

Chúng ta chỉ biết đến họ như những người săn bắt, hái lượm, những bộ lạc thời kỳ đồ đá. Hàng chục thế kỷ cứ trôi đi và ta không hề có khái niệm gì dù chỉ là một cái tên của những con người sinh sống trên Trái Đất thời điểm 3200 năm TCN.

Những văn bản đầu tiên của loài người xuất hiện ở Mesopotamia (Iraq ngày nay) giúp mọi người có thể ghi lại lời nói của mình thông qua ký hiệu ngữ âm. Nhờ đó, chúng ta có thể hiểu được những gì người xưa muốn truyền tải và lần đầu tiên “nghe thấy" tên ai đó trên những phiến đá “biết nói". Vậy cái tên đầu tiên từng được ghi lại trong ghi chép lịch sử thế giới là gì? Và người đó là ai?

Đây là câu hỏi thôi thúc Robert Krulwich - nhà báo truyền hình dành nhiều sự quan tâm cho cuộc sống con người thời xa xưa. Ông quyết tâm tìm hiểu về gốc gác của loài người, bắt đầu từ những suy đoán của bản thân về người đầu tiên có tên được ghi chép trong tư liệu lịch sử.

Nhiều khả năng đó là một người đàn ông thay vì phụ nữ bởi từ thời xa xưa, phái mạnh đã là người dẫn đầu, trụ cột trong tất cả mọi việc trong xã hội. (Ảnh: National Geographic)

Người ấy là ai? Có thể là một vị vua, chiến binh, nhà thơ, dân buôn hay chỉ là một thường dân? Nhưng để được đề cập trong những tư liệu cổ, thân thế và danh tiếng của người này chắc hẳn không phải tầm thường. Vì vậy, những người thuộc tầng lớp thấp trong xã hội được loại bỏ trong suy đoán của Robert. (Ảnh: National Geographic)

Liệu người ấy có phải là một vĩ nhân hay chỉ là một người bình thường? Theo nghiên cứu, một vị vua vĩ đại, một vị tướng tinh nhuệ hay một nhà thơ xuất chúng có cơ hội được nhắc đến nhiều hơn trong những tư liệu lịch sử. (Ảnh: National Geographic)

Robert Krulwich tiếp tục đào sâu nghiên cứu về vấn đề này. Cuối cùng, ông phát hiện ra người đầu tiên ghi dấu ấn tên mình trong tư liệu lịch sử lại hoàn toàn không hề giống với bất cứ mọi sự suy đoán nào từ trước đến nay. Đó là một nhân viên kế toán!

Trong cuốn sách “Sapiens: Tóm tắt lịch sử loài người”, tác giả Yuval Noah Harari đã đề cập đến một tấm bảng đất sét được cho là “giấy tờ” giao dịch kinh doanh, có tuổi thọ 5.000 năm được tìm thấy ở Mesopotamia. Dựa vào những dấu tích được khắc trên đó, người ta xác định được nội dung: “29.086 đơn vị lúa mạch 37 tháng Kushim”, mà theo tác giả Harari, nó có thể được hiểu đầy đủ là: “29,086 đơn vị lúa mạch nhận trong vòng 37 tháng, ký tên Kushim". Thông qua đây, chúng ta có thể xác định được người đầu tiên được ghi chép trong tư liệu lịch sử thế giới là Kushim, một nhân viên kế toán.

"Giấy" giao dịch của Kushim. (Ảnh: National Geographic)

Không phải một vị vua hay vĩ nhân nào, cái tên đầu tiên được lưu trong tư liệu lịch sử thế giới là của một nhân viên kế toán. (Ảnh: National Geographic)

Thế nhưng, tấm bảng có tên Kushim chỉ là một trong số hàng nghìn những “giấy tờ” giao dịch tương tự được phát hiện trên khắp sa mạc ở Iraq.

Tìm hiểu thêm nhiều tài liệu khác, Robert tìm thấy tấm bảng khác với nội dung: “Hai nô lệ của Gal-Sal. En-pap X và Sukkalgir”.

Được biết, tấm bảng này xuất hiện vào khoảng năm 3100 TCN, sau Kushim khoảng 1 hoặc 2 thế hệ. Như vậy tổng cộng, chúng ta có 4 cái tên đầu tiên trong lịch sử loài người: Kushim, Gal-Sal - người chủ, En-pap X và Sukkalgir - 2 tên nô lệ.

Trái ngược hoàn toàn với mọi dự đoán, không có tên của bất kỳ một vị vua nào xuất hiện trong tư liệu lịch sử cổ xưa nhất.

Một "giấy tờ" khác được tìm thấy trên sa mạc Iraq. (Ảnh: National Geographic)

(Ảnh: National Geographic)

Thế nhưng, điều này cũng không làm Robert bất ngờ. Vào khoảng 5.000 năm trước, con người trên Trái đất đều chủ yếu làm nghề nông, chăn nuôi… và hoạt động mua bán diễn ra hàng ngày trong cuộc sống của họ.

Rõ ràng những người này đều có nhu cầu ghi chú lại công việc cũng như số lượng hàng hóa mà họ sở hữu hay giao dịch. Đây là lý do lớn nhất dẫn đến sự ra đời của những ký tự, chữ viết - một công cụ cần thiết đối với những người bình thường chứ không dành cho kẻ đã nắm quyền lực trong tay.

Các vị vua thi nhau cai trị nhưng những người bình thường chỉ quan tâm đến tình hình lúa mạch, tài sản và của cải của chính họ. Họ cần một công cụ để ghi chép lại tất cả. Đó chính là nơi khởi nguồn của chữ viết, mở ra nền văn minh cho cả nhân loại.

(Nguồn: National Geographic)