Khu vực ngập lụt rất nguy hiểm, đó có thể là nơi phát tán vi khuẩn kháng kháng sinh

Vi khuẩn kháng thuốc kháng sinh là một vấn đề nghiêm trọng của y tế cộng đồng trong thế kỷ 21. Giữa tuần trước tại cuộc họp Đại hội đồng, Liên Hợp Quốc đã nhấn mạnh đây là “một trong những mối đe dọa lớn nhất với y học hiện đại”. Kháng kháng sinh xảy ra ở khắp mọi nơi trên thế giới và đang cướp đi mạng sống của 700.000 người mỗi năm.

Nhưng có một thực tế, những nghiên cứu về kháng kháng sinh thường chỉ tập trung vào môi trường bệnh viện. Còn vi khuẩn kháng kháng sinh thì không chỉ được tìm thấy bên trong các phòng khám. Một lỗ hổng lớn mà có lẽ nhiều nhà khoa học đã bỏ qua: Vi khuẩn và gen kháng thuốc của chúng có thể tồn tại ngay ngoài môi trường sống của chúng ta. Điều này tạo thành một nguy cơ lớn đối với sức khỏe cộng đồng.

Một cảnh báo khu vực chứa vi khuẩn có thể gây bệnh ngoài môi trường

Mối nguy hiểm từ những trận ngập lụt và đường ống nước thải

Con người có thể mang bất kể một loại vi khuẩn nào trên cơ thể, dĩ nhiên là bao gồm cả những vi khuẩn kháng kháng sinh. Và rồi chúng có thể đi đến khắp nơi mà chúng ta đến: trong những không gian công cộng, thang máy, phòng thay đồ, bãi biển… Nhưng có lẽ mối lo ngại lớn nhất của chúng ta đến từ sự hiện diện của vi khuẩn trong nước thải.

Hệ thống nước thải là một môi trường hoàn hảo cho cả sự sinh sôi phát triển và lây lan của vi khuẩn kháng thuốc. Nó cảnh báo một mối lo ngại khi chỉ cần một sự cố ngập lụt hay tràn nước thải, vi khuẩn mang gen kháng thuốc có thể từ đó lây lan và tạo ra những ca nhiễm trùng khó điều trị.

Tại phòng thí nghiệm Harwood Đại học Florida, các nhà khoa học đang nghiên cứu cách thức vi khuẩn có thể tồn tại trong những điều kiện như vậy. Họ đã tìm thấy sự hiện diện của các vi khuẩn Enterococci kháng kháng sinh Vancomycin (VRE) và gen kháng thuốc của chúng trong nước và đất, tại một khu vực ngập sau sự cố đường ống vì mưa lớn.

Khu vực ngập được các nhà khoa học lấy mẫu nghiên cứu tại Florida, Hoa Kỳ

Vi khuẩn và gen kháng thuốc đều có mặt

Ở Florida, cứ khi mưa bão, điều đó nghĩa là hệ thống thoát nước sẽ “thất thủ”. Các đường ống cũng thường xuyên gặp sự cố trong mùa mưa. Ví dụ vào năm 2014, một đường ống vỡ ngay gần trường học đã nhấn nhìm cả một bãi đậu xe trong một biển nước thải. Đó là hậu quả của một cơn mưa 84 mm xảy ra trước đó.

Nhận thấy nguy cơ của những sự cố kiểu này, các nhà khoa học đã lấy mẫu nước và trầm tích ở vị trí xảy ra sự cố trong 7 tuần. Họ tìm kiếm những mẫu vi khuẩn đường ruột, vi khuẩn trong phân và kiểm tra chất lượng nước cũng như các tác nhân có thể gây bệnh khác.

Ban đầu, các nhà khoa học không mong đợi sẽ tìm thấy chủng Enterococci kháng Vancomycin (VRE), bởi sự hiện diện của nó trong nước thải tại Hoa Kỳ là rất hiếm. Nhưng cuối cùng, kết quả lại chỉ ra VRE đã có mặt trong nước và trầm tích để lại sau sự cố với nước thải. Nó phát triển thành một quần thể sau 3 ngày xảy ra sự cố.

Tại Mỹ, VRE được coi là mối đen dọa nghiêm trọng đến sức khỏe. Nó gây ra 20.000 ca nhiễm bệnh mỗi năm và giết chết hơn 1.000 người. VRE ngày càng phổ biến trong bệnh viện. Điều đó cũng có nghĩa là tỷ lệ những bệnh nhân còn tồn dư VRE và mang chúng trở lại môi trường sống bên ngoài cũng rất cao.

Điều đáng nói là những con vi khuẩn này có thể lây lan từ người này qua người khác. Đối với ai có sức khỏe tốt, vi khuẩn có thể lây nhiễm trên họ mà không để lại bất kỳ triệu chứng nào. Âm thầm như vậy, VRE có thể lây lan ra khắp cộng đồng.

Vi khuẩn VRE và gen kháng thuốc của chúng đều có mặt tại khu vực ngập lụt này

Sự có mặt của VRE trong nước thải không phải khó giải thích. Hệ thống thoát nước thu thập chất thải của mọi người. Trong số đó bao gồm cả người đang điều trị với kháng sinh Vancomycin và những người đã mang VRE trên mình.

Điều lo ngại lớn hơn bên cạnh khuẩn VRE là các gen kháng thuốc "vanA" của nó. Gen vanA gây ra sự kháng với Vancomycin và nó có thể được truyền từ vi khuẩn này sang vi khuẩn khác. Điều đó có nghĩa là nó sẽ tạo ra nhiều vi khuẩn VRE hơn, và thậm chí cả những chủng khuẩn khác kháng với Vancomycin.

Các nhà khoa học phát hiện những gen vanA này trong đất và nước ở khu vực tồn tại đến 12 ngày sau sự cố. Với sự hiện diện của nó ngay phía bên ngoài môi trường sống của con người, nhiều loài vi khuẩn khác có khả năng được chuyển giao các gen kháng thuốc.

Chúng có thể làm “tiến hóa” những vi sinh vật vô hại trong môi trường đất hoặc nước. Nhưng trong một trường hợp kém may mắn hơn, những loài vi khuẩn gây bệnh cũng có thể sở hữu những gen kháng thuốc này khi tiếp xúc với nguồn nước thải.

Một trường hợp không riêng ở Florida

Tại một khu vực ngập ở Mỹ, người ta phải đề biển cảnh báo vùng không an toàn

Mặc dù nghiên cứu chỉ xem xét đến một trường hợp tràn nước thải ở Florida, nhưng sự tương đồng của nó có thể tìm thấy ở bất cứ một thành phố nào trên thế giới. Bất kể một tình trạng lụt lội nào cũng có thể phát tán những vi khuẩn và gen kháng thuốc từ nước thải vào môi trường.

Bởi vậy, những nghiên cứu và giám sát nhiều hơn liên quan đến vi khuẩn và gen kháng thuốc của chúng cần phải được thực hiện. Nó sẽ cung cấp cho chúng ta cái nhìn về những nguy cơ nào có thể xảy ra tiếp sau một sự cố về nước thải. Chúng ta cần phải hiểu nhiều hơn về cách mà vi khuẩn và các gen kháng thuốc có thể tồn tại ngay xung quanh môi trường sống của chúng ta.

Tham khảo Theconversation