Lần đầu tiên có 5 bệnh nhân HIV sống khỏe mà không cần uống thuốc ARV mỗi ngày

Ngay tại thời điểm này, một liệu pháp điều trị mới đang giúp 5 người nhiễm HIV khỏe mạnh mà không cần phải uống thuốc ARV mỗi ngày. Theo kết quả cập nhật trong tuần này từ nghiên cứu, các bệnh nhân đã ngưng sử dụng thuốc trong khoảng 2 tới 7 tháng. Điều kì diệu là hệ miễn dịch của họ đã tự động chống lại được HIV và virus không còn được pháp hiện trong cơ thể.

Poster có nội dung "Một viên thuốc ARV mỗi ngày", giờ nó có thể không còn đúng nữa

Chúng ta đều biết, hầu hết những người nhiễm HIV hiện nay sẽ phải uống thuốc kháng virus ARV để điều trị. Thuốc sẽ giúp ngăn chặn quá trình sao chép và nhân lên của HIV, dẫn tới việc chúng đủ khả năng phá hủy hệ thống miễn dịch.

Tuy nhiên, việc uống thuốc ARV phải được thực hiện mỗi ngày và kéo dài suốt cuộc đời người bệnh. Virus HIV cực kì khôn khéo, chúng có thể lẩn trốn trong các tế bào lympho và tế bào ruột. Một khi bệnh nhân quên không uống thuốc, HIV sẽ nhanh chóng phát triển trở lại từ các tế bào này.

Điều trị với thuốc kháng virus rất hiệu quả, nhưng nó tiêu tốn rất nhiều thời gian và tiền bạc, chưa kể đến những tác dụng phụ mà người bệnh phải chịu đựng.

Đi tìm một giải pháp mới cho những người bệnh, Beatriz Mothe đến từ Viện nghiên cứu AIDS IrsiCaixa, Tây Ban Nha đã tiến hành một thử nghiệm đột phá từ 3 năm trước. Cô cùng các đồng nghiệp của mình đã lựa chọn 24 bệnh nhân mới được chẩn đoán HIV, và cho họ sử dụng hai loại vắc xin được phát triển tại Đại học Oxford.

Các bệnh nhân cũng được điều trị tạm thời với thuốc kháng virus trong một thời gian. Nhưng Mothe sẽ quan sát xem liệu các vắc-xin mới có cung cấp cho họ một phản ứng miễn dịch đủ mạnh để ngưng sử dụng thuốc.

Một thời gian sau, 15 bệnh nhân được tách ra khỏi nhóm. Họ được sử dụng thêm một liều vắc-xin tăng cường nữa và 3 liều romidepsin, một loại thuốc chống ung thư có tác dụng “xua đuổi” virus HIV ra khỏi hang ổ của chúng. Sau đó thì, mỗi bệnh nhân được tiêm nhắc lại một mũi vắc-xin và cuối cùng ngừng hẳn việc uống thuốc ARV hàng ngày.

Các virus HIV phát triển lại trong một tế bào khi bệnh nhân ngừng dùng thuốc ARV

Kết quả, 10 người trong số các bệnh nhân có virus HIV phát triển trở lại, họ buộc phải tiếp tục sử dụng thuốc ARV. Tuy nhiên, 5 bệnh nhân còn lại thì không hề gặp phải tình trạng tồi tệ này. Họ đã có một hệ miễn dịch đủ mạnh để tự động kiểm soát HIV, việc điều trị thuốc ARV không còn cần thiết.

Một trong số 5 bệnh nhân đã ngừng sử dụng thuốc ARV trong vòng 7 tháng. Bốn người còn lại đã ngưng điều trị trong khoảng thời gian lần lượt: 6 tháng, 14, 19 và 21 tuần. Trình bày kết quả ấn tượng này tại một hội nghị khoa học tuần trước, Mothe nói nhóm của cô sẽ theo dõi những bệnh nhân này đến cùng, để xem bao lâu họ có thể tự mình kiểm soát virus mà không cần dùng thuốc.

Lý do tại sao tới 2 phần 3 nhóm bệnh nhân không đáp ứng với điều trị vẫn là một bí ẩn, Mothe và các động nghiệp của cô đang tích cực điều tra vấn đề này. Nhưng ngay cả khi chỉ có một số ít bệnh nhân phản ứng tích cực với phương pháp điều trị mới, đó cũng đã là một tin tốt.

Sharon Lewwin, một chuyên gia y tế về HIV từ Đại học Melbourn, Australia cho biết: "Đây là biện pháp điều trị đầu tiên ngăn chặn virus sao chép và nhân bản, mà không cần sử dụng thuốc ARV hàng ngày".

Các nhà khoa học tiến tới một liệu pháp điều trị HIV không cần uống thuốc mỗi ngày

Hai loại vắc-xin được sử dụng trong nghiên cứu mang một gen mã hóa protein. Các protein này trước nay được biết đến là sản phẩm chung, tiết ra bởi nhiều chủng loại HIV đa dạng. Một khi các protein này có mặt trong máu, chúng được hệ miễn dịch nhận diện là một phần tử ngoại lai.

Trong đó, một tế bào bạch cầu gọi tắt là CD8 sẽ quản lý phần tử ngoại lai này. Một khi phát hiện được một tế bào nhiễm HIV tiết ra protein trên bề mặt của nó, CD8 sẽ tấn công và tiêu diệt tế bào đó ngay lập tức.

Hợp phần thứ 2 của phương pháp điều trị mới – romigepsin- làm nhiệm vụ xua đuổi những virus HIV "đang ngủ" ra khỏi nơi ẩn náu của chúng. Sau đó, bạch cầu CD8 sẽ làm nhiệm vụ tiêu diệt nốt những kẻ nằm vùng khó chịu này.

“Nếu bạn có một hệ miễn dịch được chuẩn bị sẵn sàng, ngay khi một tế bào hiện thị việc nó có một nồng độ nhỏ virus, tế bào này nên được nhận diện và loại bỏ”, Mothe nói. Phương pháp điều trị này có thể khác với những điều trị trước.

Trong đó, các nhà khoa học phát động một cuộc tấn công hai mũi nhọn. Hai loại vắc-xin được sử dụng để kích thích các tế bào miễn dịch tiêu diệt virus HIV đang hoạt động, càng nhanh càng tốt. Sau đó, một loại thuốc chống ung thư được sử dụng để xua đuổi những virus còn đang bất hoạt ra khỏi nơi ẩn náu. Liều nhắc lại vắc-xin bây giờ tiếp tục làm nhiệm vụ quen thuộc là tiêu diệt chúng.

Hàng tỷ USD có thể được tiết kiệm nếu bệnh nhân HIV không còn phải uống thuốc mỗi ngày

Trong tương lai, nếu điều trị HIV với vắc-xin được phát triển thành công, nó sẽ tiết kiệm cho chúng ta một khoản chi phí không hề nhỏ. Đặc biệt, tại các nước có thu nhập thấp và trung bình, điều trị HIV bằng thuốc ARV đang tiêu tốn 19 tỷ USD mỗi năm. Số tiền này thậm chí chỉ đủ cho một nửa, trong số 36,7 triệu bệnh nhân nhiễm HIV.

Mothe cho biết nhóm của cô đang làm việc hết sức để tìm ra các cơ chế phía sau sự thành công và thất bại của phương pháp điều trị. Có một con đường dài phía trước, nhưng cô khẳng định rằng mình và các đồng nhiệp đang đi đúng hướng.

Tham khảo Newscientist