Microsoft vs Google: Khi CEO Satya Nadella ‘ăn cắp’ thành quả AI từ Sundar Pichai

Tờ Fortune cho hay báo cáo kết quả kinh doanh mới đây của 2 ông lớn Microsoft và Alphabet (Google) đã thu hút được sự chú ý cực lớn của nhà đầu tư.

Mọi con mắt đều đổ dồn vào kết quả kinh doanh mảng điện toán đám mây (Cloud Business) khi đây được dự đoán là cơ sở để phát triển lĩnh vực trí thông minh nhân (AI) tạo đầy tiềm năng.

Thế nhưng điều bất ngờ là trong khi mảng điện toán đám mây của Alphabet có doanh thu thấp hơn dự báo khiến cổ phiếu của Google giảm 9% trong phiên thì Microsoft lại có đà tăng 4% nhờ doanh thu khả quan.

Kết quả này khiến tổng mức vốn hóa của Microsoft tăng 73 tỷ USD còn Google lại mất 170 tỷ USD.

Kẻ vui người buồn

Báo cáo kết quả kinh doanh cho thấy doanh thu quý III của Microsoft đạt 56,5 tỷ USD, cao hơn 2 tỷ USD so với dự kiến. Các nhà đầu tư đặc biệt ấn tượng với mảng kinh doanh điện toán đám mây khi chiếm đến 43% tổng doanh thu, tăng 19,4% so với cùng kỳ năm trước.

Mảng kinh doanh này của Microsoft bao gồm cả Azure, dịch vụ điện toán đám mây cho doanh nghiệp và đà tăng trưởng trên chủ yếu đến từ sự bùng nổ đầu tư cho AI, vốn cần sử dụng rất nhiều dịch vụ này cho phân tích dữ liệu.

“Hơn 50% số khách hàng dùng điện toán đám mây của Microsoft là cho các chức năng AI phục vụ công việc”, giám đốc Dan Ives của Wedbush nhận định.

Đáng nói hơn, phần lớn thắng lợi của Microsoft là nhờ sự thành công từ ChatGPT đến từ OpenAI, dự án mà CEO Satya Nadella đã đổ khoảng 13 tỷ USD sau khi Elon Musk rời bỏ startup này.

Một trong số những sản phẩm thu hút nhất của Microsoft hiện nay là Azure OpenAI, qua đó cho phép khách hàng phát triển mô hình OpenAI riêng của mình vào nền tảng công ty.

Lượng khách hàng sử dụng dịch vụ này đã tăng mạnh từ 11.000 người trong tháng 7/2023 lên 18.000 người hiện nay.

Thậm chí chính CEO Nadella của Microsoft cũng phải thừa nhận khách hàng AI đang đóng góp cực lớn cho tăng trưởng doanh thu.

“Chúng tôi đang phủ sóng công nghệ AI nhiều hơn bất cứ hãng cung ứng dịch vụ điện toán đám mây nào trên thế giới hiện nay”, CEO Nadella tự hào tuyên bố trong buổi báo cáo kết quả kinh doanh.

Trái ngược lại với niềm vui của Microsoft thì Alphabet (Google) lại có một kết quả không như kỳ vọng. Doanh thu của hãng chỉ tăng 11% trong quý III lên 76,9 tỷ USD, tức chỉ cao hơn 700 triệu USD so với dự kiến.

Mặc dù vẫn tăng trưởng nhưng sự chênh lệch kết quả kinh doanh khi so sánh với Microsoft đã khiến nhiều nhà đầu tư thất vọng.

Doanh thu mảng điện toán đám mây của Alphabet đạt 8,4 tỷ USD trong quý III, tăng 22% so với cùng kỳ năm trước nhưng thấp hơn so với mức kỳ vọng 8,6 tỷ USD của nhà đầu tư Phố Wall.

Điều trớ trêu hơn nữa là CEO Sundar Pichai của Google đã đưa mảng điện toán đám mây từ lỗ 852 triệu USD quý III/2022 lên mức lãi hiện nay, nhưng như vậy vẫn là chưa đủ trong mắt nhà đầu tư khi so sánh với Microsoft.

“Nếu họ muốn giá cổ phiếu tăng cao hơn thì cần cho thấy mảng điện toán đám mây kinh doanh có nhiều lãi hơn. Chúng tôi cần thấy mảng này đem về lợi nhuận cao hơn”, giám đốc tài chính Lee Munson của Portfolio Wealth Advisors nhận định.

Trong khi đó, một số chuyên gia thì lại kêu gọi nhìn vào mảng quảng cáo của Google, vốn chiếm 78% doanh thu trong quý III, hơn là điện toán đám mây.

Mảng quảng cáo này đã có doanh số tăng 4% so với cùng kỳ năm ngoái, nhưng chúng lại chẳng được mấy nhà đầu tư quan tâm.

Thất bại vì quan liêu và bị ‘ăn cắp”

Theo tờ Fortune, Alphabet (Google) từng là một tập đoàn công nghệ tuyệt vời cho đến khi sự ngủ quên trên chiến thắng ru ngủ ban giám đốc, khiến họ tuyển dụng mù quáng, biến đế chế này thành một tổ chức quan liêu, kém hiệu quả và chỉ giật mình nhận ra khi Microsoft quá thành công với ChatGPT.

Đồng quan điểm, cựu kỹ sư phần mềm Praveen Seshadri của hãng này chỉ trích Google đang mất dần phương hướng với bộ máy hành chính quan liêu, cồng kềnh, không nhận ra người dùng mới là thứ quan trọng nhất.

Mặc dù công cụ tìm kiếm số 1 thế giới này vẫn giữ được giá trị cơ bản là tôn trọng người dùng nhưng sai lầm thì đã diễn ra ở mọi bộ phận trong công ty.

“Thật dễ hiểu khi mọi thứ tại Google đã đi chệch hướng trong nhiều năm bởi vì cỗ máy in tiền quảng cáo trực tuyến vẫn giúp công ty có lợi nhuận khủng, qua đó che giấu đi mọi rắc rối khác”, anh Seshadri than thở.

Theo nhà khởi nghiệp này, các nhân viên Google đi làm hàng ngày không phải để phục vụ người dùng, đối tượng khách hàng cuối cùng của hãng nữa mà là bộ máy bên trong của hãng, những quy định, các cấp quản lý, những dự án riêng của công ty cho đến những kỹ thuật mà Google có nhưng chưa chắc người dùng đã cần.

“Cho dù bạn có làm việc chăm chỉ hay thông minh trong một môi trường như vậy thì nó cũng chẳng đem lại giá trị cơ bản gì nữa, vì họ không còn phục vụ người dùng nữa rồi”, anh Seshadri ngậm ngùi.

Trước đây khi Google còn tập trung sáng tạo những giá trị mới thì văn hóa làm việc rất khác.

Tuy nhiên anh Seshadri cho biết mọi chuyện đã thay đổi khi Google trở nên quá lớn và bắt đầu chỉ tập trung soi mói những lỗi lầm, lo sợ bị vượt mặt thay vì sáng tạo.

“Mọi dòng code bạn viết, bất cứ sản phẩm nào ra mắt cũng sẽ bị đi qua từng tầng kiểm duyệt, quy trình, cấp phép... để đảm bảo không làm mất danh tiếng của công ty chứ không phải vì sự hứng thú mà nó sẽ đem lại cho người dùng”, anh Seshadri chia sẻ.

“Bất kỳ sự bất đồng chính kiến nào với sếp cũng sẽ khiến bạn dễ dàng đánh mất sự nghiệp, vậy là mọi người chỉ biết nói ‘Có’ với cấp trên, rồi họ cũng làm điều tương tự với cấp trên nữa”, anh Seshadri tiết lộ thêm.

Chính sự quan liêu này đã khiến Microsoft thành công “hái trộm” thành quả AI từ Google. Google đã đổ hàng tỷ USD đầu tư phát triển AI trong nhiều năm và đây mới là tập đoàn tiên phong trong mảng này, nhưng Microsoft lại là người hái thành quả trước nhất.

Trên thực tế, Google đã đầu tư vào mảng trí thông minh nhân tạo từ rất sớm và khởi nguồn cũng là do nỗi sợ bị vượt mặt chứ chẳng phải vì mục tiêu phát triển cái mới vì người tiêu dùng.

Đầu thập niên 2010, Google mua lại hàng loạt startup về AI như Hinton, DeepMind với giá 625 triệu USD.

Thậm chí khi mới lên nắm quyền điều hành Google, chính CEO Sundar Pichai đã khẳng định việc tập trung phát triển AI cũng như công bố hàng loạt những đột phá qua nhiều năm để cùng thúc đẩy sự phát triển toàn ngành.

Năm 2014, Amazon đã ra mắt trợ lý giọng nói Alexa khiến Google lo sốt vó, buộc công ty phải ra mắt trợ lý Assistant năm 2016 để đối đầu và tuyên bố sẽ tập trung phát triển trí thông minh nhân tạo (AI).

Thế nhưng đã 8 năm trôi qua và Google vẫn chậm chân trong mảng này khi để Microsoft vượt lên trước với thành công của ChatGPT.

Theo Forbes, Google đã từng ra mắt dịch vụ AI Duplex giả giọng nói người dùng nhưng chần chừ phát triển tiếp vì lo sợ những vấn đề về bản quyền, lỗi kỹ thuật sẽ ảnh hưởng đến uy tín của hãng.

Thế rồi cơ cấu quan liêu, sợ rủi ro của một tổ chức quá cồng kềnh khiến hàng loạt nhân tài AI rời đi đã làm Google giờ đây ở vào vị thế khó xử.

Chính Google là tập đoàn đã phát minh ra mô hình AI mới có thể hấp thu lượng lớn bộ dữ liệu và tự cải tiến.

Công ty này cũng là cha đẻ của mô hình ngôn ngữ lớn LLM, vốn đang thống trị trong mảng AI với chính sản phẩm GPT3-4 của OpenAI cho ChatGPT.

Tốn công sức là vậy nhưng Microsoft với ChatGPT lại thành công đi trước, để lại Google đầy khó khăn và nhận vô số chỉ trích khi cho ra đời Bard quá muộn màng.

Ngay lập tức Google hối hận vì chia sẻ quá nhiều thành quả nghiên cứu để rồi cho Microsoft cơ hội vượt mặt.

Người đứng đầu mảng trí thông minh nhân tạo (AI) tại Google, ông Jeff Dean cho biết trong cuộc họp quý I/2023 rằng ban giám đốc đã yêu cầu các nhân viên nghiên cứu không được chia sẻ thành quả nếu chúng chưa được công ty biến thành sản phẩm.

Vết xe đổ Yahoo?

“Cái quái quỷ gì đang diễn ra tại đó vậy? Google đang chảy máu chất xám với tốc độ đáng kinh ngạc”, giám đốc Martin Casado của Andreessen Horowitz phải thốt lên trên Twitter.

Vào năm 2011 khi Larry Page còn làm CEO Google, ông đã lo sợ rằng đế chế mình gây dựng sẽ lâm vào tình cảnh quá lớn để rồi hoạt động mất hiệu quả và lại giống như Yahoo.

Xin được nhắc lại rằng vào năm 2004, Google đã vượt qua Yahoo về tổng mức vốn hóa thị trường chỉ sau 2 tháng phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO).

Đây là một cú tát với Yahoo khi chỉ 2 năm trước đó, công ty này đã từ chối mua lại Google với giá 3 tỷ USD vì chê đắt.

“Thật trớ trêu, những gì Larry Page từng sợ hãi thì nay lại đang diễn ra đúng như vậy”, cựu nhân viên 12 năm của Google, cô Claire Stapleton ngậm ngùi.

Một cựu kỹ sư làm việc được 7 năm tại Google xin được giấu tên nói với hãng tin CNBC rằng công ty giờ đây ngập tràn trong sự cạnh tranh về lợi nhuận và hiệu quả, sa thải những nhóm làm việc kém hoặc trái ý sếp.

Những lý tưởng về việc tạo nên một thế giới tốt đẹp hơn, sáng tạo nên những sản phẩm tuyệt vời cho người dùng khi Google mời về làm việc nay đã chẳng còn ai tin nữa.

Đồng quan điểm, cô Stapleton cho biết các lãnh đạo Google trước đây khá thân thiện và gần gũi với nhân viên thì giờ đây, sự phân chia giữa cấp trên với cấp dưới là cực kỳ rõ ràng.

Cô Stapleton đã từng muốn phản ánh sự thay đổi này với phòng nhân sự, nhưng kết cục là họ phái một nhân viên mới tốt nghiệp ra trường để nói chuyện với lời khuyên “hãy mời sếp của cô đi nhậu”.

Một trường hợp khác là cô Chelsey Glasson, trưởng nhóm nghiên cứu một dự án tại Google đã làm việc được 5 năm trước khi nghỉ việc.

Cô Glasson cho biết những vấn đề về phân biệc giới tính và kỳ thị phụ nữ mang thai đã được cô đưa lên phòng hành chính nhân sự, nhưng họ chỉ đáp ngắn gọn là “sẽ tìm hiểu”.

Phải đến khi cô thuê luật sư thì họ mới nghiêm túc vào cuộc, nhưng vẫn chẳng bao giờ phỏng vấn trực tiếp với Glasson để hiểu tình hình thực tế như nào.

“Tôi khá lo về những nhân viên mới vào làm ở Google nếu họ vẫn tin vào lý tưởng thay đổi thế giới mà công ty nói lúc mời về làm việc”, cựu kỹ sư Fong Jones từng làm việc 11 năm cho Google ngán ngẩm.

*Nguồn: Fortune, Forbes, CNBC