"Nếu bạn giỏi Excel, đừng khoe với ai, không thì khổ lắm"

Khi bắt đầu công việc mới tại một công ty bảo hiểm lớn, Anand Kalelkar ngay lập tức được các đồng nghiệp chào đón qua email, tin nhắn. Thậm chí, họ vồn vã giới thiệu bản thân họ với Kalelkar trong căng-tin.

Kalelkar được chào đón nồng nhiệt bởi anh là một chuyên gia Excel. Bằng cách nào đó, nhiều đồng nghiệp mới của Kalelkar biết rằng ông rất giỏi Microsoft Excel và họ ngay lập tức làm quen để sau này tiện nhờ vả ông chỉnh sửa, sắp xếp những bảng tính sai sót, lộn xộn và các bảng tổng hợp không chính xác của họ.

"Mọi người thường đến bên cạnh và nói với tôi rằng: "Này, tôi nghe nói anh là chuyên gia Exel"", ông Kalelkar, nhà tư vấn 37 tuổi của hãng Oak Brook chia sẻ. Và ông cũng ngay lập tức trở nên cảnh giác với đồng nghiệp mới và khuyên những người nhờ vả ông rằng: "Đừng hỏi tôi, hãy Google trước đi đã".

Để tránh bị nhờ vả quá nhiều tại công sở, các chuyên gia Excel đang có xu hướng hạ thấp khả năng của mình trong hồ sơ xin việc. Kể từ khi được Microsoft trình làng vào năm 1985 đến nay, Excel đã có hàng trăm triệu người dùng trên toàn thế giới. Nó đơn giản hóa vô số công việc văn phòng mà trước đó các nhân viên phải vất vả thực hiện bằng tay hoặc bằng các công cụ máy tính thô sơ. Exel tinh giản công việc của những người phải cân bằng ngân sách, vẽ biểu đồ/đồ thị hoặc tính toán thu nhập của doanh nghiệp. Một chuyên gia Excel có thể dễ dàng tính toán và theo dõi mức lương, chi phí dành cho hàng nghìn nhân viên.

Anand Kalelkar

Nhưng đồng thời, Excel cũng khiến đời sống văn phòng của những chuyên gia Excel như Kalelkar trở nên phức tạp hơn. Thông thường, khi giúp đỡ ai đó chỉnh sửa bảng tính, các chuyên gia Excel sẽ phải đối mặt với một mớ hỗn độn của các công thức sai, số liệu lệch lạc...

"Nếu ai đó nhờ bạn giúp họ chỉnh lại vài sheet Excel thì hãy chạy ngay đi", Andrew Althouse, nhà thống kê 32 tuổi của Đại học Pittsburgh chia sẻ. "Ngoài ra, nếu gặp trường hợp cực đoan, bạn nên cung cấp số điện thoại giả, một cái tên giả hoặc giả chết...".

Bởi vài sheet Excel mà họ nói, trong trường hợp mà Althouse gặp gần nhất, chứa tới 400 cột mỗi sheet và chứa đựng trong đó hàng loạt câu lệnh không khớp và các công thức không đáng có. Và vài sheet ấy có thể khiến bạn mất vài tuần để tinh chỉnh.

"Nhận giúp đỡ họ sẽ khiến bạn tốn rất nhiều thời gian", Althouse nói. Ông cho rằng các chuyên gia Excel nên tìm hiểu xem những gì đang chờ đợi họ trước khi đưa tay ra "cứu giúp" mọi người.

Gần đây, Jared Spataro, phó chủ tịch chịu trách nhiệm về marketing cho Office và Windows, đã tuyên bố rằng "sức mạnh của Excel tới từ sự đơn giản của nó". Ông cũng gọi Excel là một ứng dụng cực kỳ linh hoạt.

Một phát ngôn viên của Microsoft cũng vừa tuyên bố rằng Excel mới được bổ sung các tính năng trí tuệ nhân tạo, mở ra những khả năng mới cho tất cả người dùng.

Tuy nhiên, sau nhiều năm giúp đỡ đồng nghiệp giải quyết các vấn đề khẩn cấp liên quan tới Excel, John Mechalas quyết định cần phải giữ bí mật về khả năng sử dụng Excel thuần thục của mình.

"Thường thì mọi chuyện bắt đầu bằng một tin nhắn hoặc email nhóm với nội dung: "Có ai giỏi Excel không nhỉ?"", ông Mechalas, kỹ sư phần mềm 48 tuổi của Intel chia sẻ. "Họ thường nói rằng, chỉ có một chút việc cần thôi ý mà, nhanh lắm. Nhưng khi tôi xem kỹ thì nó chẳng dễ dàng chút nào".

Những lúc ấy, Mechalas thường im lặng cho tới khi có một vấn đề thực sự khẩn cấp, đúng chuyên môn của ông. Tuy nhiên, đầu tuần này Mechalas đã không thể nhịn được khi nhìn vào một bảng tính Excel quá tệ hại trong một buổi thuyết trình. "Hãy tới gặp tôi, tôi sẽ giúp anh sửa cái bảng tính tệ hại này", Mechalas nói với anh chàng đồng nghiệp.

"Tôi là một người vị tha nhưng công việc của tôi không phải là giải cứu thế giới", Mechalas nói.

Colin McIllece, một nhà phân tích mua sắm 36 tuổi tại New York, cho biết Excel có rất nhiều ưu điểm. "Nó giống như một phù thủy vậy", ông nói. "Khi bạn tạo một bảng tính cho việc gì đó chẳng khác nào bạn đang làm phép".

Ông McIllece cũng kể lại một trải nghiệm thảm họa khi giúp đồng nghiệp một vấn đề liên quan tới Excel. Anh chàng đồng nghiệp đưa cho McIllece một mớ thư mục hỗn độn trong đó chứa các bảng tính đầy dấu "#", dấu hiệu của lỗi Excel.

Và giống như Kalelkar, giờ đây McIllece thường khuyên đồng nghiệp nên hỏi Google chứ đừng tìm ông làm gì. Ngay cả những chuyên gia Excel cũng có những lúc phải nhờ tới Google. Những ai tiếp tục nhờ vả làm phiền sẽ bị McIllece bỏ qua tin nhắn.

"Là một chuyên gia Excel, bạn trở thành người không thể thiếu trong công sở nhưng cũng là con dao hai lưỡi", McIllece nói.

Jen Lipschitz, nhà phân tích dữ liệu và quản lý dự án 32 tuổi tại Quincy, chia sẻ rằng các đồng nghiệp thường xuyên tìm tới cô hoặc những nhân sự khác trong bộ phận của cô để nhờ vả các vấn đề về Excel.

"Mọi người hay giới thiệu tôi với nhau rằng: "Đây là Jen, cô ấy làm ở một bộ phận toàn người thông minh, giỏi Excel"", bà Lipschitz nói. "Nếu họ không thể tìm ra lý do tại sao các bảng tính đầy dữ liệu kỳ lạ họ thường bảo nhau xuống tìm Jen dưới đại sảnh".

Bà Lipschitz cũng có một giải pháp để đối phó: "Thường thì tôi cứ đứng yên đó nghe họ giải thích", bà nói. "Và họ thường tự tìm ra vấn đề khi cố gắng giải thích cho tôi hiểu".

Bà tin rằng một vài người bị choáng ngợp bởi các khả năng của Excel, một công cụ vừa đơn giản vừa phức tạp tới mức loạn óc. "Mọi người bị ám ảnh rằng Excel có thể làm được rất nhiều điều nhưng họ lại quên rằng cần phải thành thục nó trước đã".

Theo WSJ