Nghiên cứu mới vén màn sự thật kinh hoàng ít ai ngờ tới: Không phải bom nguyên tử, vi nhựa mới là kẻ hủy diệt ngầm của nhân loại!

Một đánh giá mới của chuyên gia đã gióng lên hồi chuông cảnh báo: ô nhiễm nhựa không còn chỉ là vấn đề môi trường, mà đã trở thành một "cuộc khủng hoảng sức khỏe cộng đồng toàn diện". Báo cáo kinh hoàng này cho biết nhựa đang gây hại cho con người ở mọi giai đoạn của cuộc đời, với thiệt hại ước tính lên tới 1,5 nghìn tỷ USD mỗi năm.

Báo cáo, được công bố trên tạp chí y khoa The Lancet , cảnh báo rằng nhựa gây ra "mối nguy hiểm nghiêm trọng, ngày càng gia tăng và chưa được đánh giá đúng mức" đối với sức khỏe con người và hành tinh. Cuộc khủng hoảng này chủ yếu do sự gia tăng mạnh mẽ trong sản xuất nhựa, dự kiến sẽ tăng gần gấp ba lần nữa vào năm 2060, vượt quá 1 tỷ tấn mỗi năm. Trong khi nhựa đóng vai trò quan trọng trong một số ngành công nghiệp, sự tăng trưởng lớn nhất lại đến từ các mặt hàng dùng một lần như hộp đựng thức ăn nhanh và chai đựng đồ uống.

Nhựa: "Kẻ thù" ở mọi giai đoạn, từ lúc sản xuất đến khi phân hủy

Bản đánh giá nêu rõ: "Nhựa gây nguy hiểm cho con người và hành tinh ở mọi khía cạnh". Từ khai thác nhiên liệu hóa thạch đến sản xuất và xử lý chất thải, nhựa có liên quan đến ô nhiễm không khí, phơi nhiễm với hóa chất độc hại, và thậm chí cả sự hiện diện của vi nhựa trong cơ thể con người.

Ô nhiễm nhựa đã bùng nổ trên toàn cầu khi sản xuất tăng vọt. Hiện nay, hơn 8,8 tỷ tấn rác thải nhựa đang gây ô nhiễm Trái Đất, từ đỉnh Everest đến tận đáy Rãnh Mariana. Chưa đến 10% tổng lượng nhựa được thải ra được tái chế.

Vấn đề nghiêm trọng đến mức các nhà khoa học đang kêu gọi hành động quốc tế khẩn cấp. Báo cáo này được đưa ra trong bối cảnh có thể là vòng đàm phán cuối cùng để tạo ra một hiệp ước toàn cầu ràng buộc về mặt pháp lý về nhựa. Tuy nhiên, các quốc gia giàu dầu mỏ như Ả Rập Xê Út, được các nhà vận động hành lang của ngành công nghiệp nhựa hậu thuẫn, đang phản đối động thái này.

Giáo sư Philip Landrigan, bác sĩ nhi khoa và nhà dịch tễ học tại Đại học Boston, cho biết: "Chúng ta hiểu khá rõ về phạm vi và mức độ nghiêm trọng của tác động đến sức khỏe và môi trường của ô nhiễm nhựa. Điều cấp bách là một hiệp ước về nhựa phải bao gồm các biện pháp bảo vệ sức khỏe của cả con người và hành tinh. Những người bị ảnh hưởng nặng nề nhất là các nhóm dễ bị tổn thương, đặc biệt là trẻ sơ sinh và trẻ em. Họ gây ra những tổn thất kinh tế to lớn cho xã hội. Chúng ta có trách nhiệm phải hành động".

Tái chế không phải "cứu cánh", cần cắt giảm sản xuất

Các quốc gia sản xuất dầu mỏ và các tập đoàn trong ngành nhựa đã ủng hộ việc tập trung vào tái chế như một giải pháp. Tuy nhiên, báo cáo nhấn mạnh rằng tái chế không phải là một giải pháp khả thi.

Không giống như các vật liệu như thủy tinh, giấy hoặc thép, nhựa có cấu trúc hóa học phức tạp và nhìn chung không thể tái chế hiệu quả. Báo cáo nêu rõ: "Rõ ràng là thế giới không thể tự tái chế để thoát khỏi cuộc khủng hoảng ô nhiễm nhựa".

Hiện nay, hơn 98% nhựa được sản xuất bằng nhiên liệu hóa thạch. Quá trình sản xuất thải ra 2,2 tỷ tấn carbon dioxide mỗi năm, nhiều hơn toàn bộ lượng khí thải của Nga.

Ngoài việc góp phần gây ra hiện tượng nóng lên toàn cầu, sản xuất nhựa còn thải ra các chất ô nhiễm không khí độc hại. Hơn một nửa lượng rác thải nhựa không được xử lý bị đốt ngoài trời, làm suy giảm chất lượng không khí ở nhiều nơi trên thế giới.

Vi nhựa, hóa chất độc hại và tác động khủng khiếp đến sức khỏe

Nhựa được sản xuất bằng hơn 16.000 loại hóa chất, bao gồm chất độn, chất ổn định, thuốc nhuộm và chất chống cháy. Nhiều loại hóa chất này có liên quan đến những rủi ro nghiêm trọng cho sức khỏe, nhưng lại có rất ít thông tin minh bạch về các loại hóa chất có trong nhựa mà chúng ta sử dụng hàng ngày.

Báo cáo đặc biệt nhấn mạnh rằng thai nhi, trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ đặc biệt dễ bị tổn thương. Nó phát hiện mối liên hệ giữa việc tiếp xúc với nhựa và nguy cơ sảy thai, sinh non, thai chết lưu, dị tật bẩm sinh, ung thư ở trẻ em, suy giảm phát triển phổi và các vấn đề sinh sản sau này.

Khi nhựa phân hủy, chúng phân hủy thành các hạt vi nhựa và nano nhựa, xâm nhập vào cơ thể qua thực phẩm, nước và thậm chí cả không khí. Những hạt nhỏ này đã được tìm thấy trong máu, não, sữa mẹ, nhau thai, tinh dịch và tủy xương.

Mặc dù ảnh hưởng toàn diện của nó đến sức khỏe vẫn chưa được hiểu rõ, nhưng các nghiên cứu ban đầu cho thấy mối liên hệ với đột quỵ và đau tim. Các nhà khoa học đứng sau báo cáo này kêu gọi các nhà hoạch định chính sách áp dụng biện pháp phòng ngừa.

Nhựa có vẻ là một vật liệu rẻ tiền, nhưng báo cáo cho thấy chi phí ẩn của nó rất lớn. Chỉ riêng ba hóa chất nhựa phổ biến: PBDE, BPA và DEHP đã gây ra thiệt hại ước tính lên đến 1,5 nghìn tỷ đô la mỗi năm cho sức khỏe tại 38 quốc gia.

Phân tích mới này chỉ là bước khởi đầu. Margaret Spring, luật sư cấp cao và đồng tác giả của báo cáo, cho biết: "Những báo cáo này sẽ cung cấp cho các nhà hoạch định chính sách trên toàn thế giới một nguồn dữ liệu mạnh mẽ và độc lập để định hướng cho việc xây dựng các chính sách hiệu quả nhằm giải quyết ô nhiễm nhựa ở mọi cấp độ".

Báo cáo là lời kêu gọi khẩn cấp cho toàn cầu, rằng để bảo vệ sức khỏe của con người và hành tinh, chúng ta cần phải hành động ngay lập tức, bắt đầu từ việc cắt giảm sản xuất nhựa.