Ngủ trên vũ trụ khó khăn đến kì lạ - và những bài học đến từ một năm trên quỹ đạo

Từ tháng ba năm 2015, Kelly đã sống trên Trạm vũ trụ ISS như một phần của nhiệm vụ One Year Mission. Ông và phi hành gia người Nga Mikhail Kornienko sẽ dành 365 ngày trên quỹ đạo để xem xem cơ thể con người phản ứng với một khoảng thời gian dài trong vi trọng lực như thế nào – nghiên cứu này có thể giúp các cơ quan chuẩn bị cho các nhiệm vụ Sao hỏa trong tương lai. (Anh em sinh đôi của Kelly, Mark, đang làm nhiệm vụ kiếm soát dưới mặt đất.)

Đó là một nhiệm vụ khó khăn. Hầu hết các phi hành gia lên tới trạm vũ trụ sẽ quay lại sau khoảng 180 ngày. Kelly và Kornienko hiện giờ đã ở trên đó hơn 300 ngày – và vẫn còn tiếp tục.

Vậy cảm giác trên đó như thế nào? Kelly gần đây đã trả lời một chủ đề AMA trên Reddit từ chính trạm vũ trụ - vẫn có internet, nhưng theo những gì ông ta nói thì “chẳng khác gì dial-up” – và chia sẽ những khía cạnh bất thường của cuộc sống trên vũ trụ

1) Vi trọng lực đem lại những cảm giác lạ lùng cho bàn chân của bạn

Khi được hỏi điều lạ lùng nhất về cuộc sống trong vi trọng lực là gì, Kelly đã chỉ vào … chân của mình.

“Các vết chai trên bàn chân của bạn cuối cùng cũng sẽ biến mất,” ông chỉ ra. “Bởi vậy, gang bàn chân sẽ trở nên mịn màng như của trẻ sơ sinh vậy. Nhưng mu bàn chân thì trông chả khác gì da cá sấu bởi tôi phải sử dụng mu bàn chân của mình khi di chuyển trong trạm vũ trụ bằng các gờ đỡ chân.”

2) Ngủ trên vũ trụ khó khăn hơn bạn tưởng

Nhiều người sống dưới Trái đất sẽ cho rằng ngủ trên vũ trụ là cực kỳ thoải mái. Bạn sẽ trôi bồng bềnh. Nhưng Kelly chỉ ra rằng thực sự điều này khiến cho việc ngủ khó khăn hơn rất nhiều.

“Ngủ trên vũ trụ so với trên giường sẽ khó hơn nhiều,” Kelly viết, “bởi vị trí khi ngủ cũng chả khác gì vị trí làm việc thường ngày. Bạn sẽ không có được cảm giác thư giãn về trọng lực như ở Trái đất sau một ngày làm việc. Và cả những tiếng ù trên trạm cũng ảnh hưởng tới giấc ngủ của tôi, nên tôi phải dùng tới cả đồ nút tai [khi ngủ].”

Ông không phải là người đầu tiên phàn nàn về việc này. Một nghiên cứu năm 2014 đã tìm ra rằng một lượng lớn các phi hành gia trên trạm vũ trụ phải chịu đựng sự thiếu ngủ - rất nhiều người phải dùng đến thuốc ngủ. Đây là một vấn đề mà NASA sẽ phải giải quyết trước khi đưa người lên Sao hỏa, khi mà hành trình đó gần như sẽ phải tốn hàng năm trời và sẽ chẳng tốt đẹp gì nếu các phi hành gia luôn luôn mệt cảm thấy mệt mỏi.

Vậy còn những giấc mơ? “Tôi đôi khi mơ về vũ trụ, đôi khi thì mơ về chuyện dưới Trái đất,” Kelly viết. “Và nó khá là điên rồ.”

3) Tìm cách phải làm gì với cánh tay của mình cũng là một thử thách

Một người đã nhận ra việc Kelly luôn khoanh tay trong mọi bức ảnh được chụp. Hóa ra điều này hoàn toàn có lý do:

“Cánh tay của bạn không ở ngay sát thân mình như ở dưới Trái đất bởi chẳng hề có trọng lực ở đây,” Kelly giải thích. “Sẽ cảm thấy rất bất tiện khi mà chúng cứ trôi lềnh phềnh trước mặt. Khoanh tay sẽ thấy thoải mái hơn nhiều. Tôi cũng chẳng để chúng tự do khi ngủ, mà giữ ở trong túi ngủ luôn.”

4) Cọ toilet cũng rất … khác biệt

“Điều rùng rợn nhất mà ông từng gặp tại đây là gì?” một bạn đọc đã hỏi.

“Thường thì đấy là những việc liên quan tới nhà vệ sinh,” Kelly trả lời. “Mới đây tôi đã phải vệ sinh một quả bóng nước tiểu và axit lên tới hàng lít.” Ông nói rõ thêm: “Axit được cho vào nước tiểu để nó không thể gây thiệt hại cho các máy móc dẫn nó đi trong hệ thống. Điều này sẽ giúp tránh được sự tắc nghẽn.”

5) Vi trọng lực giúp các khớp thấy ổn hơn. Quay lại trái đất, không hay ho chút nào.

Một trong những trở ngại lớn nhất mà NASA phải giải quyết trước khi đưa người lên Sao hỏa là việc cơ bắp và xương thường bị phân rã trong các nhiệm vụ vũ trụ kéo dài, nhờ ơn sự thiếu trọng lực.

Để chống lại điều này, Kelly nói, ông phải tập thể dục khoảng một tiếng rưỡi mỗi ngày. (Bởi không thể dùng tạ, các bài tập sẽ sử dụng máy chạy, máy đạp xe và một thiết bị tạo sức cản giả lập việc tập tạ.) Trong khi đó, NASA sẽ ghi lại những dấu hiệu quan trọng như mẫu máu và nước bọt, và kiểm soát tiến trình này của ông.

“Cơ và khớp của tôi ở trên này cảm thấy ổn hơn nhiều so với ở trong trọng lực,” Kelly nói. “Giống như bạn đang cho chúng nghỉ dưỡng vậy. Chẳng còn áp lực hay những cơn đau nữa. Tôi phải giãn cơ trước mỗi lần luyện tập bởi chúng gần như chẳng hoạt động tí nào.” Và, ông nói thêm, “Dường như huyết áp có giảm xuống đôi chút bởi nó chẳng phải chống lại chút trọng lực nào cả.”

Nhưng một bài kiểm tra đầy đủ sẽ được thực hiện khi ông quay lại Trái đất và lại đối mặt với trọng lực. Kelly cũng nghĩ rằng điều này thực sự khó khăn. “Sẽ phải mất một thời gian. Mỗi người mỗi khác. Chóng mặt, mệt mỏi, đau cơ bắp … Tôi sẽ phải đợi tới khi quay trở lại từ chuyến bay này để xem cơ thể mình đã thay đổi như thế nào sau một năm.” NASA sẽ rất hứng thú trong việc quan sát xem Kelly sẽ phục hồi toàn bộ trong bao lâu – một nhiệm vụ quan trọng với những phi hành gia trên Sao hỏa.

6) Muối và hạt tiêu dạng lỏng là thứ không thể thiếu được

Một độc giả đã hỏi về việc các phi hành gia nêm nếm đồ ăn như thế nào.

“Sẽ là một thảm họa nếu sử dụng những thứ dạng bột như vậy,” Kelly chỉ ra. “Tùy thuộc vào nhiều hay ít, chúng tôi sẽ phải xem xét đến việc tắt toàn bộ hệ thống thông gió để ngăn chúng lan rộng ra. Với muối, chúng tôi sẽ sử dụng nước muối để nêm nếm đồ ăn.”

Và cũng bởi điều này, các phi hành gia sẽ phải rất cẩn thận khi hắt hơi. “Tôi đã từng hai lần hắt xì thẳng vào phi hành đoàn của mình,” Kelly viết. “Và nếu không che miệng lại, những thứ tôi hắt xì ra sẽ trôi nổi sang khắp các khu vực khác.”

7) Món ăn đầu tiên của Kelly khi ông quay trở lại? Chắc chắn là một quả dưa chuột

“Thứ đầu tiên mà ông sẽ ăn một khi được quay lại Trái đất là gì?” một độc giả đã hỏi.

“Có lẽ sẽ là một loại hoa quả gì đó (hay một quả dưa chuột) mà y tá người Nga sẽ đưa tôi ngay sau khi tôi được đưa ra khỏi tàu và bắt đầu những kiểm tra sức khỏe ban đầu,” Kelly trả lời.

Một độc giả khác có hỏi: “Điều gì mà ông sẽ mãi mãi hành xử khác hoàn toàn sau khi hạ cánh an toàn?”

Kelly trả lời: “Tôi sẽ trân trọng tự nhiên nhiều hơn trước.”

Giờ thì, ông đang tận hưởng khung cảnh trước mắt mình (và chụp một bức ảnh tuyệt đẹp). Khi được hỏi có bao giờ những khung cảnh này khiến cho ông thấy sợ, ông trả lời: “Khi tôi nhìn tới những đám mấy phía Trái đất, và tôi biết chúng cao tới mức nào, tôi nhận thức được giờ chúng tôi đang ở rất, rất xa những đám mây kia. Bởi vậy, chúng tôi đang ở một độ cao rất lớn. Tôi không cho rằng nó đáng sợ, nhưng tôi biết rằng mình đang ở trên vũ trụ. Di chuyển ngoài không gian (spacewalking) cần đến một sự tập trung tinh thần khủng khiếp, bởi vật tôi sẽ không nghỉ đến những việc như vậy khi thực hiện công việc này.”

Theo VOX.