Nhìn lại lịch sử Internet Explorer: từ đứng trên đỉnh cao trình duyệt, trở thành “công cụ download Chrome”

Thay vì tập trung vào các tiêu chuẩn web, Microsoft đã xây dựng công nghệ độc quyền như VBScript và JScript, một giải pháp thay thế cho JavaScript. Mục đích không phải là tạo ra một thế giới web mở, tốt hơn cho tất cả mọi người, mà thống trị web theo cùng một cách mà công ty đã thống trị phần mềm máy tính.

Trong một thời gian, kế hoạch này đã thành công. Microsoft từng bị kiện vì lý do độc quyền khi cài đặt kèm Internet Explorer với Windows. Điều đó cho phép Microsoft có thị phần sử dụng thống trị trong các trình duyệt web, mặc dù đối thủ lúc bấy giờ là Netscape vượt trội về mặt công nghệ theo nhiều cách.

Năm 2003, Internet Explorer chiếm 95% thị phần sử dụng, nhưng mọi thứ thay đổi khi Mozilla Firefox ra mắt vào năm 2004 và Google Chrome ra mắt vào năm 2008.

Việc cài đặt sẵn phần mềm với hệ điều hành là một cách tuyệt vời để khiến mọi người sử dụng phần mềm đó. Tuy nhiên, đây là một trong những trường hợp hiếm hoi mà kết quả thực tế hoàn toàn ngược lại với những gì mọi người nghĩ. Internet Explorer cuối cùng được biết đến như một trình duyệt để download Google Chrome, vì khi ai đó thiết lập một PC mới, điều đầu tiên họ làm là mở IE, cài đặt Chrome và không bao giờ chạm vào chữ E màu xanh đó nữa.

Internet Explorer 1

Internet Explorer là sản phẩm của nhà phát triển Thomas Reardon và được phát hành như một phần của Microsoft Plus! dành cho Windows 95, đây là gói phần mềm trị giá 49,99 USD bao gồm "Internet Jumpstart Kit", trò chơi Space Cadet Pinball và một số tiện ích như DriveSpace 3 và Compression Agent. Nhóm phát triển chỉ gồm sáu người, không có gì ngạc nhiên khi lúc này thế giới web vẫn còn là một thứ mới lạ. Microsoft Internet Explorer ra mắt vào ngày 16 tháng 8 năm 1995.

Ngay sau đó, Internet Explorer 1.5 được phát hành, bổ sung hỗ trợ cho hiển thị bảng. Đây cũng là thời điểm Microsoft bắt đầu cài đặt nó với Windows NT.

Internet Explorer 2

Sau đó, mọi thứ diễn ra khá nhanh với IE, khi Internet Explorer 2 sớm được phát hành vào ngày 22 tháng 11 năm 1995. Trên thực tế, đã có một bản beta của IE 2 vào tháng 10, tức là chỉ vài tháng sau khi IE1 ra mắt. Có một số điều đáng chú ý ở đây. Trong khi phiên bản đầu tiên chỉ dành cho Windows 95 và sau đó là Windows NT, Internet Explorer 2 đã bổ sung hỗ trợ cho Windows 3.1 cũ hơn và Macintosh System 7.0.1.

Có một số tính năng chính được thêm vào mà chúng ta vẫn còn quen thuộc trong web ngày nay, chẳng hạn như hỗ trợ JavaScript, cookie HTTP, SSL, v.v. Nó đã được nâng cấp để hỗ trợ HTML3 và người dùng có thể nhập bookmark từ Netscape.

Internet Explorer 2.1 ra mắt trên Mac vào tháng 4 năm 1996 và có hỗ trợ nhúng các tệp AVI, QuickTime, AIFF, MIDI và WAV vào các trang web.

Internet Explorer 3

Quay trở lại ngày 13 tháng 8 năm 1996, khi đó Internet Explorer 3 được phát hành. Trong khi Internet Explorer 2 là phiên bản đầu tiên được hỗ trợ trên máy Mac, thì đây là phiên bản đầu tiên được đóng gói với máy Mac và đi kèm với Mac OS 8.

Vào thời điểm này, IE vẫn đang cố gắng bắt kịp Netscape, và đó là lúc cuộc cạnh tranh giữa hai bên bắt đầu nóng lên. Một điều được thêm vào IE3 là hỗ trợ CSS, hay Cascading Stylesheets. Ngoài ra còn có hỗ trợ cho ActiveX và Frame, những thứ mà bạn thực sự không còn nghe nói đến nữa.

Đây cũng là thời điểm Microsoft giới thiệu JScript, phiên bản JavaScript riêng của hãng, có ngôn ngữ gần như giống hệt.

Nó cũng có nhiều phần mềm đi kèm. IE3 đi kèm với Internet Mail and News, Windows Address Book, Microsoft Comic Chat, RealPlayer, NetMeeting và Windows Media Player. Rõ ràng là hầu hết những thứ đó không còn tồn tại nữa.

Internet Explorer 4

Ra mắt vào tháng 9 năm 1997 cho Windows, tháng 1 năm 1998 cho Mac và tháng 3 năm 1998 cho Unix, Internet Explorer 4 là thời điểm mà cái gọi là cuộc chiến trình duyệt thực sự bắt đầu nóng lên. Ngày nay, thật không thể tưởng tượng được khi một hệ điều hành lại không có trình duyệt web. Suy cho cùng, tất cả phần mềm của chúng ta đều được tải xuống. Vào năm 1998, không ai có được tốc độ download siêu nhanh như bây giờ. Với internet dial-up ngày xưa, bạn có thể quên chuyện stream video hay download phần mềm đi.

Chắc chắn, người dùng có thể tải xuống phần mềm từ một số trang web nhưng sẽ mất rất nhiều thời gian. Thời đó đã có các trình duyệt đối đầu với IE, nhưng việc cài đặt sẵn trình duyệt web với Windows 98 có nghĩa là mọi người sẽ sử dụng nó một cách thuận tiện nhất.

Công ty đã khuyến khích mạnh mẽ các hãng máy tính giúp phát triển Internet Explorer và tích cực cố gắng ngăn chặn họ cài sẵn trình duyệt đối thủ lúc bấy giờ là Netscape, thậm chí không cho họ hiển thị biểu tượng của trình duyệt khác trên màn hình nền.

Đây là lúc Bộ Tư pháp Mỹ vào cuộc. Vào cuối năm 1999, cơ quan phát hiện ra rằng Microsoft đang hoạt động như một công ty độc quyền. Năm sau, tòa án lệnh cho Microsoft phải được chia thành hai: một công ty sản xuất Windows và một công ty khác sản xuất phần mềm. Microsoft đã kháng cáo và vào năm 2001, công ty này không còn nghĩa vụ phải chia tách nữa.

Quay trở lại Internet Explorer 4, trình duyệt đã thêm hỗ trợ cho Active Desktop, cho phép thêm nội dung HTML vào màn hình nền. Thời điểm đó, Microsoft đã nghĩ đến việc sử dụng HTML ở mọi nơi, nó được đóng gói với Microsoft Chat 2.0, Outlook Express, NetMeeting, FrontPage Express 2.0 và RealPlayer.

Đây cũng là thời điểm công cụ Trident ra mắt và đó là công cụ trình duyệt được sử dụng trong suốt thời gian còn lại của IE.

Internet Explorer 5

Microsoft Internet Explorer 5 ra mắt vào ngày 18 tháng 3 năm 1999. Vì có nhiều tính năng mới trong Internet Explorer 4, chẳng hạn như hỗ trợ HTML4, nên IE5 phải giải quyết một số vấn đề, chẳng hạn như cải thiện hỗ trợ CSS2. Tuy nhiên, vẫn có những tính năng mới, chẳng hạn như AutoComplete, tích hợp Hotmail, khả năng lưu trang dưới dạng MHTML, History Explorer Bar và Search Explorer Bar.

Trên Windows, IE5 yêu cầu tối thiểu bộ xử lý Intel 486DX, cùng với 37MB RAM. Đối với Mac, bạn cần bộ xử lý PowerPC và 8MB RAM.

Internet Explorer 6

Internet Explorer 6 được phát hành vào ngày 24 tháng 8 năm 2001, đánh dấu lần đầu tiên không có bản IE nào trong 1 năm (2000). Đây cũng là bản đầu tiên không khả dụng cho Mac. Thỏa thuận của Microsoft với Apple đã hết hạn và nhà Táo đã tiếp tục với trình duyệt Safari.

IE6 được thiết kế lại vì phát hành ngay trước Windows XP. Như chúng ta đã biết, Windows XP đã có một giao diện hoàn toàn mới được gọi là Luna, từ đó phần mềm cũng có xu hướng thay đổi diện mạo. Cũng có những cải tiến đối với HTML động và CSS.

Kỷ nguyên này là đỉnh cao của Internet Explorer, nó đã đạt 90% thị phần sử dụng, với toàn bộ các phiên bản IE đạt 95%. Vào thời điểm này, Netscape đã được AOL mua lại, nhưng vẫn tiếp tục có các trình duyệt mang thương hiệu Netscape cho đến năm 2008.

IE6 là phiên bản trình duyệt cuối cùng được cung cấp độc lập với Windows. Sau đó, Internet Explorer sẽ chỉ đi kèm với Windows, đơn giản hóa quá trình nâng cấp của mọi người.

Internet Explorer 7

Internet Explorer 7 được phát hành vào ngày 18 tháng 10 năm 2006 và Internet Explorer 6 vẫn là phiên bản IE phổ biến nhất trong một năm sau đó. Bản phát hành này là một cột mốc, vì đây là bản đầu tiên giới thiệu tính năng tab. Ngày nay, thật khó để tưởng tượng một trình duyệt web sẽ như thế nào nếu không có tab. Một tính năng mới quan trọng khác là hỗ trợ RSS. Hệ điều hành đầu tiên cài đặt sẵn tính năng này là Windows Vista.

Trình duyệt đã thêm hỗ trợ cho độ trong suốt theo pixel trong tệp PNG. Ngoài ra, nó còn thêm Phishing Filter, về cơ bản là kiểm tra trang web bạn truy cập so với danh sách các trang web lừa đảo đã được ghi nhận. Nó không hoàn hảo, nhưng đó là một bước tiến tới bảo mật trình duyệt, một trong những điều mà Microsoft thực sự giỏi. Một tính năng bảo mật khác là các điều khiển ActiveX hiện cần phải được cho phép trước khi chúng có thể hoạt động và JavaScript không thể hoạt động trên các trang trống.

Internet Explorer 8

IE8 ra mắt vào ngày 19 tháng 3 năm 2009 và được cài đặt sẵn trên Windows 7 khi hệ điều hành này phát hành vào cuối năm đó nhưng vẫn hỗ trợ Windows XP, hệ điều hành tưởng chừng như "bất tử", tồn tại đến tận năm 2014.

Đây là phiên bản đầu tiên của Internet Explorer có chế độ duyệt InPrivate. Về cơ bản, khi bạn sử dụng chế độ InPrivate, những việc bạn làm sẽ không được lưu vào lịch sử trình duyệt. Đây là tính năng phổ biến hiện nay và thương hiệu InPrivate vẫn còn tồn tại.

Công cụ dành cho nhà phát triển ra mắt cùng với IE8 và cho phép các nhà phát triển gỡ lỗi các trang web từ bên trong trình duyệt.

Internet Explorer 9

Không giống như ba phiên bản tiền nhiệm gần đây nhất và ba phiên bản kế nhiệm, bản phát hành Internet Explorer 9 không trùng với phiên bản Windows mới. Phiên bản này ra mắt vào ngày 14 tháng 3 năm 2011, hỗ trợ Windows Vista SP2, Windows 7 và Windows Phone 7.5.

Tính năng đáng chú ý nhất phải kể đến là hỗ trợ HTML5 và CSS3. Đây là những kiến trúc cho web hiện đại. Mặc dù HTML5 đã được giới thiệu cách đây 13 năm, nhưng nó vẫn được sử dụng cho đến ngày nay.

Internet Explorer 10

IE10 được phát hành vào ngày 4 tháng 9 năm 2012, cùng với Windows 8. Nó cũng trùng với thời điểm ra mắt dòng sản phẩm Surface PC, bao gồm Surface RT và Surface Pro. Mặc dù người dùng có thể tải IE10 trên Windows 7, nhưng thay đổi lớn nhất với Internet Explorer 10 là nó thực sự có hai bản build riêng biệt trong Windows 8. Có Internet Explorer thông thường, và sau đó là một ứng dụng Metro mới.

Metro là phong cách thiết kế mới cho Windows 8, nhưng hãy nói về Windows 8 để có thể hiểu rõ hơn Metro là gì. Microsoft đã xóa Start Menu, cách người dùng điều hướng PC kể từ Windows 95, thay thế nó bằng Start Screen bao gồm các ô.

Nếu khởi chạy một ứng dụng Win32 truyền thống, nó sẽ khởi chạy trên màn hình và hoạt động như mong đợi. Khi khởi chạy một ứng dụng Metro, thường đến từ cửa hàng Windows, nó sẽ khởi chạy toàn màn hình và bạn phải quản lý bằng cử chỉ. Không còn dấu X để đóng ứng dụng Metro nữa; người dùng cần biết cách kéo ứng dụng xuống từ đầu màn hình.

Hơn nữa, bạn không thể truy cập các ứng dụng Metro từ desktop. Hai thứ này hoàn toàn tách biệt và gây khó chịu. Nhưng Microsoft đã chứng kiến cuộc cách mạng của Apple với iPhone và sau đó là iPad. Họ biết rằng tương lai là cảm ứng, chỉ là thực hiện một cách tiếp cận hoàn toàn sai lầm.

Metro Internet Explorer là trình duyệt sẽ khởi chạy nếu bạn mở nó từ Start Screen. Nếu mở nó từ giao diện desktop, bạn sẽ nhận được Internet Explorer truyền thống. Mọi thứ nghe thật sự ngớ ngẩn, nhưng đó thậm chí không phải là điều tệ nhất. Nếu thay đổi trình duyệt mặc định của mình, bạn sẽ không bao giờ thấy Metro Internet Explorer nữa. Ngay cả khi mở nó từ Start Screen, nó cũng sẽ mở IE truyền thống, thật kỳ lạ.

IE10 cũng là trình duyệt đầu tiên tích hợp Adobe Flash, thay vì yêu cầu người dùng cài đặt tiện ích bổ sung. Đây cũng là trình duyệt cuối cùng dùng thương hiệu "Windows Internet Explorer" mà Microsoft đã sử dụng kể từ IE7. Bắt đầu từ IE11, nó chỉ được gọi là Internet Explorer.

2012 là thời điểm mà IE mất vị trí đứng đầu vào tay Chrome

Theo dữ liệu từ StatCounter, 2012 cũng là thời điểm mà IE mất thị phần vào tay Chrome và không bao giờ có thể hồi phục lại từ đó. Nhưng đã có thể thấy sự sụt giảm từ 2009, nghĩa là chỉ 1 năm sau khi Chrome ra mắt thì thị phần IE đã bắt đầu tuột dốc không phanh và người dùng bắt đầu sử dụng nó để download Chrome.

Internet Explorer 11

Internet Explorer 11 ra mắt vào ngày 17 tháng 10 năm 2013 và được tích hợp trong Windows 8.1. Đến thời điểm này, nó vẫn là hai ứng dụng khác nhau. Tuy nhiên, Windows đã thay đổi rất nhiều. Nỗ lực trong Windows 8.1 là để sửa các yếu điểm của Windows 8, vì vậy dấu X quen thuộc đã được thêm vào để đóng các ứng dụng Metro, nút Start đã được thêm vào nhưng chỉ để đưa trở lại Start Screen và các ứng dụng Metro có thể được truy cập từ desktop.

Hầu hết các tính năng mới trong IE11 đều là cải tiến, một cải tiến lớn là hỗ trợ tốt hơn cho màn hình DPI cao. Màn hình có độ phân giải cao lúc này vẫn còn khá mới và Windows mất một thời gian để bắt kịp.

Microsoft Edge - Spartan

Tại sự kiện Windows 10 lần thứ hai, Microsoft đã công bố Project Spartan, trình duyệt web thế hệ tiếp theo của công ty. Project Spartan có một số tính năng sáng tạo, như khả năng bookmark các trang web bằng bút cảm ứng và lưu chúng. Nó cũng tích hợp Cortana và sẽ đi kèm với chế độ đọc mới và có tốc độ nhanh hơn.

Microsoft Edge ra mắt vào ngày 29 tháng 7 năm 2015 như một phần của Windows 10. Bản thân Windows 10 đã là một thay đổi lớn trong cách Windows được phát triển và phân phối. Sau thảm họa năm 2014 khi Microsoft gặp rất nhiều khó khăn trong việc khai tử Windows XP, công ty nhận ra rằng họ chỉ đang cạnh tranh với chính mình.

Windows 10 đã được công bố là bản nâng cấp miễn phí cho tất cả các thiết bị chạy Windows 7, Windows 8.1 và Windows Phone 8.1, mặc dù cuối cùng, chỉ một nhóm nhỏ Windows Phone được nâng cấp, nhưng đó là câu chuyện khác. Với Windows 10, các bản cập nhật sẽ miễn phí trong suốt vòng đời của thiết bị.

Toàn bộ ý tưởng đằng sau chiến lược cơ bản này là Windows không còn cạnh tranh với chính nó nữa. Vì lý do này, Edge là trình duyệt mới đầu tiên của Microsoft không tương thích ngược với các phiên bản Windows cũ hơn. Nó là phiên bản độc quyền của Windows 10.

Khi Project Spartan trở thành Microsoft Edge, logo vẫn là chữ E màu xanh, nhưng đã được thay đổi. Edge rất có thể chỉ là Internet Explorer 12, nhưng việc đổi thương hiệu là cần thiết vì tên IE đã trở nên quá cũ kỹ qua nhiều năm và đã bị mang tiếng là "trình duyệt download Chrome". Ý tưởng đằng sau biểu tượng mới là trông khác biệt, nhưng vẫn đủ quen thuộc đối với những người dùng quen nhấp vào chữ E màu xanh để truy cập internet.

Microsoft Edge - Anaheim

Edge đã không đạt được thành công như Microsoft mong đợi. Hóa ra, mọi người không sử dụng các tính năng mới và thành thật mà nói, thế giới web lúc này được xây dựng cho Chrome. Thay vì cố gắng đánh bại Google, công ty đã quyết định tham gia cùng họ. Vào tháng 12 năm 2018, Microsoft đã công bố ý định xây dựng lại Edge từ Chromium nguồn mở của Google và bản preview công khai đã ra mắt ngay sau đó. Trình duyệt gần như phát hành chính thức vào ngày 15 tháng 1 năm 2020, mặc dù nó thiếu rất nhiều tính năng chính, chẳng hạn như hỗ trợ Arm64, đồng bộ hóa lịch sử và đồng bộ hóa tiện ích mở rộng.

Có tên mã là Anaheim, Edge Chromium cũng đánh dấu sự trở lại của Microsoft khi tạo ra một trình duyệt đa nền tảng. Đầu tiên là sự trở lại với Mac, sau đó là Linux, cùng với các phiên bản Windows cũ hơn. Edge mới cũng giải quyết một vấn đề chính. Vì độc lập với hệ điều hành, nên nó có thể được cập nhật thường xuyên hơn. Với Edge cũ (Legacy), nó cần một bản cập nhật tính năng cho Windows nghĩa là khoảng 6 tháng 1 lần, trong khi Chrome liên tục nhận các bản cập nhật khoảng 6 tuần 1 lần.

Edge hiện đang là trình duyệt máy tính phổ biến thứ hai thế giới

Windows 11 là phiên bản mới nhất của Windows và Edge đang dần khẳng định vị trí của mình trên thị trường trình duyệt. Nó đã là trình duyệt máy tính phổ biến thứ hai trên toàn thế giới, chỉ đứng sau Chrome và không ai có thể gọi Edge là "công cụ download Chrome" nữa vì nó đã vượt cả Firefox và Safari để có được lượng người dùng vững chắc.

Liệu Edge có thể đánh bại Chrome để lấy lại vinh quang ngày nào cho IE hay không vẫn là câu hỏi khó trả lời, dù sao khoảng cách giữa cả hai vẫn còn rất xa, nhưng ít nhất thì Edge đang được người dùng đón nhận bởi bản thân nó là trình duyệt rất tốt.