Phải trả phí mới được dùng ứng dụng liên lạc miễn phí?

Sự phát triển của các dịch vụ chat, gọi điện miễn phí qua Internet đã làm các nhà mạng thiệt hại hàng nghìn tỷ đồng mỗi năm.

Dịch vụ OTT ảnh hưởng khoảng 9 - 10% doanh thu 

Ông Đỗ Vũ Anh - Trưởng ban Viễn thông Tập đoàn VNPT cho biết, các dịch vụ OTT (Over The Top) như gọi điện thoại, nhắn tin di động miễn phí qua môi trường Internet bao gồm WhatsApp, Viber, Line, Kakao Talk, Zalo... đã gây thiệt hại rất lớn đến doanh thu của các mạng di động Việt Nam cũng như thế giới. "Dịch vụ này đã ảnh hưởng 9 -10% doanh thu của các nhà mạng trên thế giới", ông Đỗ Vũ Anh dẫn chứng.

Cùng quan điểm trên, đại diện MobiFone cho rằng, dịch vụ nhắn tin, gọi điện miễn phí qua Internet đã làm dịch vụ truyền thống như SMS của các nhà mạng trên thế giới thất thu hơn 13 tỷ USD/năm, chiếm 9% doanh thu của các nhà mạng. Số liệu mới nhất của hãng nghiên cứu thị trường di động Flurry (Mỹ) cho thấy Việt Nam đứng thứ 2 thế giới về tốc độ tăng trưởng số lượng smartphone, tablet chạy Android và iOS trong năm 2012; cộng thêm việc cước 3G của Việt Nam thấp hơn các nước khoảng 40% càng chứng tỏ Việt Nam đang là một thị trường thích hợp để các ứng dụng OTT phát triển. 

Như ứng dụng Viber, ở Việt Nam hiện có khoảng 3,5 triệu người sử dụng, riêng tháng 2/2013 có thêm khoảng 500.000 người dùng và mỗi ngày có xấp xỉ 20.000 người sử dụng đăng ký mới. Thống kê của MobiFone cho thấy, số lượng cuộc gọi trên Viber ở Việt Nam khoảng 280.000 cuộc/ngày và 8,7 triệu SMS/ngày. "Như vậy, mỗi năm nhà mạng ở Việt Nam sẽ tổn thất hơn 1.000 tỷ đồng trong khi lượng tiền data thu về không đáng bao nhiêu" đại diện MobiFone nhấn mạnh.

Chưa dừng ở đó, cũng theo MobiFone, trong dịp Tết Nguyên Đán vừa qua, số lượng thuê bao và lưu lượng 3G tăng rất mạnh, gấp khoảng 5 lần so với ngày bình thường, khi nhiều thuê bao đã sử dụng các dịch vụ trên nền 3G như SMS, thoại miễn phí, mạng xã hội. Vì vậy, các dịch vụ SMS và thoại truyền thống của MobiFone trong dịp Tết đã giảm gần 30% so với cùng kỳ năm ngoái.

Ông Nguyễn Việt Dũng, Phó Giám đốc Viettel Telecom nhận định rằng, do xu hướng các dịch vụ OTT như gọi điện thoại, nhắn tin di động miễn phí qua Internet tăng rất nhanh nên Viettel bị tác động giảm doanh thu hàng nghìn tỷ đồng/năm.

Tương tự, ông Phan Sào Nam, Chủ tịch HĐQT VTC Online khẳng định, nhà mạng chịu thiệt hại rất lớn do các dịch vụ OTT. "Bản thân tôi trước kia trung bình mỗi tháng sử dụng khoảng 800.000 - 900.000 đồng cước điện thoại nhưng khi dùng các dịch vụ nhắn tin, gọi điện miễn phí qua Internet thì mỗi tháng chỉ mất khoảng 320.000 đồng, trong đó đã bao gồm 120.000 đồng cước 3G", ông Nam dẫn chứng.

Gói cước mới sử dụng OTT chỉ tăng thêm khoảng 20.000 đồng?

Ông Đỗ Vũ Anh cho biết, các giải pháp có thể áp dụng đối với dịch vụ OTT gồm: bắt tay với doanh nghiệp nội dung để đưa ra gói cước mới, ăn chia doanh thu với những doanh nghiệp nội dung như ở Pháp (các nhà mạng nước này đã đòi ăn chia với Google nếu không sẽ "bóp" băng thông đối với các dịch vụ của Google hay thu phí, kiểm soát thông qua các biện pháp kỹ thuật). Dù mỗi giải pháp đều có những ưu và nhược điểm riêng nhưng quan điểm của VNPT là chấp nhận dịch vụ OTT như một xu thế công nghệ mới và nhà mạng không thể "cưỡng" lại được. Trên cơ sở đó, VNPT sẽ ngồi lại, thống nhất với các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ OTT để đưa ra giải pháp phù hợp nhằm đảm bảo lợi ích của các doanh nghiệp, nhà mạng và nhất là quyền lợi của người dùng di động.

Cũng giống như VNPT, đại diện MobiFone và Viettel đều khẳng định mong muốn hợp tác với doanh nghiệp nội dung để đưa ra những gói cước phù hợp. Mặc dù vậy, để tránh việc các doanh nghiệp di động cạnh tranh quá mức dẫn đến phá giá, Bộ TT&TT nên quy định các gói cước cũng như giá sàn cước dữ liệu.

Theo ông Phan Sào Nam, giá cước 3G ở Việt Nam hiện rất rẻ do các nhà mạng cạnh tranh nhau nên đã giảm mức giá xuống rất sâu. Khi dịch vụ OTT phát triển, các nhà mạng đã bị ảnh hưởng nặng nề về doanh thu do phải đầu tư hạ tầng mạng lưới rất lớn. Vì vậy, thay vì là một "nạn nhân", với lượng khách hàng lớn, nhà mạng di động nên tham gia và hợp tác sâu với các doanh nghiệp nội dung để cùng "kích cầu" thị trường thông qua những gói cước mới để từ đó kinh doanh các dịch vụ giá trị gia tăng và ăn chia doanh thu.

Trao đổi bên lề với phóng viên ICTnews, đại diện một nhà mạng cho rằng, họ đang chờ ý kiến chính thức của Bộ TT&TT về việc chặn hay hợp tác với các ứng dụng OTT. Trên cơ sở đó, nhà mạng mới có thể đưa ra những phương án hợp tác hay có gói cước phù hợp. "Giá cước mới để sử dụng các dịch vụ nhắn tin, gọi điện miễn phí qua Internet có thể chỉ tăng thêm từ 10.000-20.000 đồng so với các gói cước 3G hiện tại", vị này kết luận.

Phát biểu về vấn đề này, ông Phạm Hồng Hải, Cục trưởng Cục Viễn thông (Bộ TT&TT) cho biết, các giải pháp đối với dịch vụ OTT như cấm toàn bộ các ứng dụng hay để các dịch vụ OTT tự do phát triển đều phải xem xét lại và không nên áp dụng. Cục Viễn thông sẽ tiếp nhận các ý kiến đóng góp của doanh nghiệp trên website để đề xuất với Lãnh đạo Bộ trên cơ sở nguyên tắc đảm bảo lợi ích hài hòa giữa các nhà mạng di động, doanh nghiệp nội dung Việt Nam cũng như doanh nghiệp nước ngoài và đem lại cơ hội tốt nhất cho người dùng.

Ông Hải cho rằng, do các dịch vụ OTT đã có mức độ ảnh hưởng rất lớn nên cơ quan chức năng phải có biện pháp quản lý, nhưng ở mức độ nào thì cần tiếp tục bàn bạc để không gây khó chịu với người sử dụng. Vì các doanh nghiệp nội dung đều mong muốn hợp tác với nhà mạng nên Cục Viễn thông đề nghị các doanh nghiệp viễn thông xem xét lời đề nghị của doanh nghiệp nội dung OTT trên cơ sở cởi mở, bảo đảm lợi ích cho các bên tham gia và phục vụ tốt nhất cho người sử dụng. Bởi vì, dù giá thành giảm đi nhưng do "miếng bánh" tăng lên và có nhiều người sử dụng nên thực chất các doanh nghiệp đều có lợi. "Doanh nghiệp cung cấp OTT có thể chủ động đưa ra giải pháp hợp tác với nhà mạng và nếu khó khăn có thể gửi kiến nghị lên Cục Viễn thông", ông Hải khẳng định.

Việc "bùng nổ" các dịch vụ OTT làm ảnh hưởng đến "nồi cơm" của các nhà mạng bắt đầu được dấy lên từ phát biểu của ông Nguyễn Mạnh Hùng, Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn Viettel tại tại Hội nghị Triển khai nhiệm vụ năm 2013 của Bộ TT&TT ngày 24/12. Khi đó, ông Hùng cho rằng,  dịch vụ OTT giúp nhắn tin, gọi điện miễn phí qua mạng Wifi, 3G như Viber, WhatsApp đang là một nguy cơ với các doanh nghiệp viễn thông nói riêng và các ngành CNTT, truyền thông, truyền hình nói riêng. Bởi vì, những dịch vụ viễn thông cơ bản như điện thoại, nhắn tin và truyền hình đang chiếm đến 80% doanh thu của các doanh nghiệp viễn thông (khoảng trên 100.000 tỷ đồng). Tuy nhiên, các dịch vụ này lại đang được cung cấp miễn phí trên mạng bởi các công ty nước ngoài, để từ đó kinh doanh những dịch vụ khác ngoài viễn thông.