Phiên tòa Google kết thúc, sắp có phán quyết chống độc quyền mang tính bước ngoặt

Bất cứ khi nào bạn nhập tìm kiếm vào trình duyệt Safari của Apple - chẳng hạn như trên iPhone - rất có thể Google sẽ trả về kết quả.

Bạn có thể yêu cầu Safari chọn một công cụ tìm kiếm khác, nhưng trên thực tế, hầu hết mọi người đều có xu hướng mặc định dùng Google theo mặc định.

Bạn có thể biết rằng hàng năm Google trả cho Apple những khoản tiền khổng lồ để có được vị trí đắc địa đó. Những gì bạn có thể không biết chỉ là số tiền đó là bao nhiêu.

Theo chính phủ Mỹ, tính đến tháng 5 năm 2021, Google đã trả cho Apple hơn 1 tỷ USD mỗi tháng và tổng cộng lên tới 20 tỷ USD vào năm 2022 - chỉ để có được đặc quyền trở thành công cụ tìm kiếm chính của Apple.

Những con số đáng kinh ngạc đó, mới được tiết lộ trong tuần này, đến từ một vụ kiện chống độc quyền “bom tấn” chống lại Google vừa bước vào giai đoạn kết thúc. Người ta đang nhấn mạnh đến tầm quan trọng to lớn của một vụ án có tạo ra một cuộc cách mạng về cách hàng triệu người Mỹ tìm kiếm thông tin trực tuyến và theo một số người, cũng giúp định hình lại cuộc chiến giành quyền thống trị nhiều rủi ro trong trí tuệ nhân tạo (AI).

Hôm thứ Năm (2/5), Bộ Tư pháp Mỹ đã phát động cuộc “tấn công” cuối cùng nhằm vào sự thống trị của công cụ tìm kiếm Google, kết thúc một vụ án bắt đầu từ thời chính quyền Tổng thống Trump và cố gắng thuyết phục một thẩm phán liên bang rằng Google đã độc quyền bất hợp pháp ngành tìm kiếm trực tuyến thông qua các khoản thanh toán giống như kiểu thanh toán mà họ đã thực hiện cho Apple.

Các cuộc tranh luận tụng của vụ án đã kết thúc vào ngày hôm qua (3/5) và Thẩm phán quận Amit Mehta dự kiến sẽ đưa ra quyết định vào cuối năm nay sau khi trải qua phiên tòa kéo dài 10 tuần mệt mỏi vào mùa thu năm ngoái mà phần lớn không công khai.

Kết quả này có thể có tác động sâu rộng đến ngành công nghệ, đóng vai trò là “tiền lệ” không chỉ cho hàng tỷ USD mà Google trả cho Apple, các nhà mạng không dây và các nhà sản xuất thiết bị khác mà còn cho một loạt các vụ kiện chống độc quyền công nghệ thực sự đang được đưa ra tòa án.

Các luật sư của chính phủ trong vụ kiện lập luận rằng Google đã duy trì sự độc quyền bất hợp pháp thông qua một mạng lưới các hợp đồng khiến công cụ tìm kiếm của họ trở thành công cụ tìm kiếm mặc định trên hàng triệu thiết bị và trình duyệt trên toàn cầu.

Bộ Tư pháp Mỹ (DOJ) cáo buộc rằng những hợp đồng đó đã cho phép Google xây dựng một doanh nghiệp tìm kiếm “bất bại”, thu thập ngày càng nhiều dữ liệu tiết lộ những gì người dùng đang tìm kiếm - tạo ra một vòng phản hồi cho phép Google tinh chỉnh thêm sản phẩm của mình với bối cảnh cạnh tranh không công bằng. Tại phiên tòa, Microsoft nói rằng Google đang cố gắng biến lợi thế dữ liệu tìm kiếm đó thành lợi thế trí tuệ nhân tạo bằng cách đào tạo các mô hình của mình về khối lượng lớn truy vấn tìm kiếm mà không ai khác có quyền truy cập.

Google lập luận rằng người tiêu dùng chọn công cụ tìm kiếm của họ vì đơn giản là nó tốt nhất chứ không phải vì hành vi phản cạnh tranh và rằng công cụ tìm kiếm của Google giúp hỗ trợ hệ điều hành Android đang cạnh tranh với Apple. Google cho rằng không có gì ngăn cản Apple chọn một đối tác tìm kiếm mặc định khác.

Nhưng các luật sư của DOJ đã đặt câu hỏi về tính logic trong các khoản thanh toán và hợp đồng của Google. Họ đã hỏi nếu sản phẩm của Google thực sự tốt hơn đối thủ và nếu việc chuyển đổi công cụ tìm kiếm dễ dàng như Google tuyên bố thì tại sao hãng này phải chi hàng chục tỷ đô la mỗi năm để trở thành nhà cung cấp dịch vụ tìm kiếm mặc định ở khắp mọi nơi?

‘Microsoft không thể làm được điều đó’

Trong suốt quá trình tố tụng, Thẩm phán Mehta đã giữ kín những “lá bài” của mình. Khi kết thúc phiên tòa vào mùa thu năm ngoái, ông ấy nói với hai bên rằng anh ấy thực sự chưa đưa ra quyết định gì.

“Tôi có thể nói với bạn rằng, khi tôi ngồi đây hôm nay, tôi không biết mình sẽ làm gì,” ông Mehta đã nói như vậy vào tháng 11 năm ngoái.

Thẩm phán Mehta vẫn tiếp tục thói quen đó hôm 2/5, đặt những câu hỏi hóc búa cho cả hai bên vào ngày đầu tiên kết thúc cuộc tranh tụng.

Tại một thời điểm, ông Mehta đã chỉ ra với luật sư John Schmidtlein của Google rằng để lật đổ vị trí thống lĩnh của Google, một đối thủ giả định sẽ không chỉ cần đầu tư hàng tỷ USD vào một giải pháp thay thế công cụ tìm kiếm khả thi mà còn cần hàng tỷ USD để cạnh tranh với các hợp đồng của Google với Apple và các hãng khác.

“Nếu đó là điều cần thiết để ai đó đánh bật Google khỏi vị trí công cụ tìm kiếm mặc định, liệu những người viết ra Đạo luật Sherman có lo ngại về điều đó không?” ông Mehta hỏi, đề cập đến luật chống độc quyền quan trọng của Mỹ. “Tôi không thể tưởng tượng được một thế giới trong đó một số đối thủ cạnh tranh khác, đặc biệt là đối thủ cạnh tranh mới, có thể làm được điều đó. Microsoft không thể làm được điều đó.”

Ông Schmidtlein trả lời rằng luật chống độc quyền của Mỹ bảo vệ quá trình cạnh tranh chứ không phải đối thủ cạnh tranh.

Không rõ khi nào Thẩm phán quận Amit Mehta có thể đưa ra quyết định sau các cuộc tranh tụng trong tuần này. Nhưng nếu ông ta đứng về phía chính phủ Mỹ và tìm ra lỗi của Google, điều đó sẽ kích hoạt một thủ tục tố tụng riêng để xác định những hình phạt mà Google có thể phải đối mặt.