Phương pháp phẫu thuật chưa từng có: bác sĩ tắt hết đèn trong phòng để mổ khối u ung thư

Một cuộc phẫu thuật cắt bỏ khối u ung thư đang diễn ra bình thường – cho đến khi các bác sĩ tắt hết đèn trong phòng, ngực bệnh nhân bắt đầu phát sáng. Một điểm trên trái tim ông ấy tỏa ra ánh sáng màu hồng tía. Một điểm khác cũng lung linh lên trong phổi.

Thực ra, chúng chính là những khối u ung thư đang ẩn nấp rất kỹ, nhưng trong cuộc phẫu thuật, chúng đã bị một loại thuốc nhuộm huỳnh quang “vạch mặt”.

Những mô ung thư ẩn nấp là một cơn ác mộng với cả bác sĩ và bệnh nhân. Nếu có thể phát hiện chúng bằng thuốc nhuộm, kỹ thuật này sẽ thay đổi cách những ca phẫu thuật ung thư được tiến hành, cùng với đó là số phận của hàng trăm bệnh nhân mỗi năm.

Bác sĩ tắt hết đèn trong phòng phẫu thuật ung thư, và điều kì diệu đã xảy ra

Phẫu thuật từ lâu vẫn là cách tốt nhất để chữa ung thư. Nó hiệu quả, cho đến khi căn bệnh tái phát, thường là vì các bác sĩ không thể loại bỏ hết tế bào ung thư.

Các tế bào ung thư hoặc là đã di căn tới địa điểm khác, hoặc là chúng ẩn nấp ngay vị trí khối u mà các bác sĩ không thể phát hiện được. Nhìn bằng mắt thường thì các mô và tế bào ung thư chẳng khác nào mô và tế bào bình thường. Các bác sĩ phẫu thuật vẫn cắt bỏ chúng bằng cảm giác và kinh nghiệm.

Nhưng bây giờ, một loại thuốc nhuộm đang được thử nghiệm để chỉ mặt tế bào ung thư, khiến chúng phát sáng. Nhờ vậy, các bác sĩ có thể loại bỏ chúng triệt để hơn, tăng cơ hội sống cho bệnh nhân.

Với những loại thuốc nhuộm này, “gần như chúng ta sẽ có được một thị giác bionic”, tiến sĩ Sunil Singhal tại Đại học Pennsylvania nói. "Chúng ta có thể chắc chắn mình không cắt bỏ quá nhiều hoặc quá ít".

Các loại thuốc nhuộm ung thư vẫn đang trong quá trình thử nghiệm, nhưng các thử nghiệm đang được xúc tiến rất nhanh. Hai nghiên cứu đang tiến đến giai đoạn cuối nhằm giành được sự chấp thuận của Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA).

Johnson & Johnson đầu tư 40 triệu USD vào một nghiên cứu và chính phủ liên bang cũng trợ cấp cho một số nghiên cứu khác.

"Chúng tôi nghĩ kỹ thuật này rất quan trọng. Cơ hội sống của bệnh nhân sẽ được cải thiện nhờ nó”, Paula Jacobs, chuyên gia hình ảnh y tế của Viện Ung thư Quốc gia Hoa Kỳ nói. Trong năm năm tới, sẽ có “cả một bảng màu” các loại thuốc nhuộm tế bào ung thư, cô dự đoán.

Mô ung thư phát sáng chỉ ra vị trí và ranh giới khu vực cần cắt bỏ

Làm cho tế bào phát sáng

Khoảng 10 năm trước, tiến sĩ Singhal bị dằn vặt rất nhiều trong một ca mổ. Một sinh viên của ông bị ung thư phổi, Singhal phẫu thuật cho cô bé và nghĩ rằng mình đã cắt bỏ được tất cả các khối u. Nhưng rồi, căn bệnh ung thư sớm tái phát và cô bé đã không qua khỏi.

Một đêm khi đang ngủ trong phòng của con, Singhal nhìn lên trần nhà, nơi có những tấm decal huỳnh quang đang phát sáng.

"Tôi nhìn lên tất cả những ngôi sao trên trần nhà và nghĩ, thật tuyệt nếu chúng ta có thể làm cho các tế bào phát sáng", nếu vậy thì nhiều người sẽ không còn phải chết vì những khối u không phát hiện được, ông nói.

Thuốc nhuộm được gọi là ICG, từ lâu, đã được sử dụng cho các mục đích y tế khác nhau. Tiến sĩ Singhal phát hiện khi một liều lớn vào tĩnh mạch bệnh nhân một ngày trước cuộc phẫu thuật, thuốc nhuộm sẽ tích tụ trong các tế bào ung thư và phát sáng khi được chiếu dưới tia cận hồng ngoại.

Ông gọi nó là TumorGlow và tiến hành các thử nghiệm trên nhiều loại khối u ung thư khác nhau như u phổi và não…

Mới đây, tiến sĩ Singhal đã dùng thuốc nhuộm của mình trên một bệnh nhân ung thư phổi, Ryan Ciccozzi, một công nhân 45 tuổi, cha của bốn đứa trẻ tại New Jersey. Thuốc nhuộm đã giúp các bác sĩ tìm thấy khối ung thư tiềm ẩn gần trái tim của Ciccozzi và sâu bên trong phổi.

"Khối u đã có thể là bất cứ thứ gì ở vị trí đó”, Ciccozzi nói. "Nếu không có thuốc nhuộm, tôi không nghĩ rằng các bác sĩ sẽ nhìn thấy bất cứ điều gì" ngoài một khối u chính to như quả bóng chày mà phim chụp cắt lớp CT đã hiển thị trước đó.

Singhal cũng đang thử thuốc nhuộm cho phòng thí nghiệm On Target, có trụ sở tại công viên nghiên cứu Purdue, Indiana. Loại thuốc nhuộm này liên kết với một protein phổ biến hơn trong tế bào ung thư. Một nghiên cứu giai đoạn cuối đang được tiến hành cho ung thư buồng trứng và một nghiên cứu giai đoạn giữa cho ung thư phổi.

Trong một nghiên cứu, thuốc nhuộm đã làm nổi bật 56 trong số 59 khối u ung thư phổi được thấy trên ảnh chụp trước phẫu thuật, cộng thêm 9 khối u không được phát hiện trước.

Mỗi năm, riêng nước Mỹ đã có khoảng 80.000 ca phẫu thuật ung thư và nghi ngờ ung thư phổi. Nếu một loại thuốc nhuộm có thể chỉ rõ ranh giới của khối u và nó đủ nhỏ, các bác sĩ phẫu thuật có thể khoanh vùng và cắt bỏ nó mà vẫn giữ được khả năng hô hấp tốt thay vì loại bỏ cả thùy phổi, Martys Low, trưởng phòng thí nghiệm On Target cho biết.

Ciccozzi, bệnh nhân ung thư phổi 45 tuổi đã được phẫu thuật với thuốc nhuộm thử nghiệm

Lời hứa chắc chắn nhất cho ung thư vú

Tiến sĩ Len Lichtenfeld của Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ cho biết thuốc nhuộm có thể giữ lời hứa chắc chắn nhất cho ung thư vú. Có đến một phần ba phụ nữ cắt bỏ vú cần phẫu thuật lại.

Ranh giới của các khối u ung thư vú không rõ ràng, các bác sĩ chỉ cần để lại một phần rìa khối u chứa tế bào ung thư, chúng vẫn có thể phát triển lại.

Kelly Londy, giám đốc của Lumicell, một công ty ở Boston đang thử nghiệm một thuốc nhuộm kết hợp với một thiết bị để quét tế bào ung thư rải rác cho biết tác động của các loại thuốc nhuộm sẽ rất lớn, nếu chúng đạt được độ chính xác tới từng tế bào.

Tiến sĩ Barbara Smith, bác sĩ phẫu thuật vú ở Bệnh viện Massachusetts General, cho biết hiện tại đã có một thiết bị có tên là MarginProbe được bán ra. Nhưng nó sử dụng một công nghệ khác và chỉ có thể kiểm tra bề mặt của mô đã được cắt bỏ. Ngay trong ca phẫu thuật, MarginProbe không thể xác định chính xác những mô ung thư còn sót lại hay không và chúng ở đâu.

Bởi vậy, Barbara Smith đang dẫn đầu nghiên cứu giai đoạn cuối ứng dụng hệ thống mới sử dụng thuốc nhuộm của Lumicell trên 400 bệnh nhân ung thư vú. Trong một nghiên cứu trước đó với 60 phụ nữ, hệ thống này đã xác nhận được tất cả các vùng mô ung thư, so sánh với kết quả sinh thiết.

Tuy nhiên, hệ thống của Lumicell chưa được hoàn thiện, bởi nó phát hiện nhầm khoảng 25% các trường hợp mô lành tính. “Có một số khu vực chứa các mô bình thường sáng lên một chút", mặc dù vậy, “bạn nên cắt bỏ thêm một chút trong cuộc phẫu thuật đầu tiên, hơn là bỏ sót một khối u nào đó rồi quay trở lại”.

Tiến sĩ Sunil Singhal (bên phải) trong một ca phẫu thuật

Các loại ung thư khác

Blaze Bioscience, một công ty công nghệ sinh học cũng đang thử nghiệm một loại thuốc nhuộm của mình được gọi là Tumor Paint. Tiến sĩ Jim Olson, đồng sáng lập công ty, người giữ bằng sáng chế loại thuộc nhuộm này hiện cũng đang làm việc tại Trung tâm Nghiên cứu Ung thư Fred Hutchinson và Bệnh viện Nhi Seattle.

Tumor Paint là một sản phẩm kết hợp - một phân tử liên kết với tế bào ung thư và một loại thuốc nhuộm khiến chúng phát sáng.

"Bạn có thể nhìn thấy nó xuống đến độ phân giải một vài chục cho tới vài trăm tế bào", tiến sĩ Olson nói. "Tôi đã nhìn thấy các bác sĩ phẫu thuật thần kinh ra khỏi phòng mổ với nụ cười rạng rỡ trên mặt, vì họ đã có thể nhìn thấy ung thư rất rõ ràng".

Các nghiên cứu giai đoạn đầu của thuộc nhuộm đã được thực hiện đối với ung thư da, não và ung thư vú ở người trưởng thành, khối u não ở trẻ em.

Avelas Bioscience, một công ty công nghệ sinh học khác ở San Diego có một cách tiếp cận tương tự - thuốc nhuộm gắn vào một phân tử để mang nó xâm nhập vào tế bào khối u. Công ty đang hoàn thành các nghiên cứu ban đầu trên ung thư vú, và có kế hoạch tiến đến ung thư đại tràng, đầu cổ, buồng trứng và các bệnh khác.

Carmine Stengone chủ tịch Avelas Bioscience cho biết hiện nay người ta đang tập trung nghiên cứu nhiều về các loại thuốc ung thư. Trong khi đó, các phương pháp cải tiến phẫu thuật ít được quan tâm hơn. “Đây là một khu vực bị bỏ sót, mặc dù nhu cầu y tế rất cao".

Tham khảo Statnews