Rewind AI 2024: Năm bùng nổ của GenAI, đưa các công nghệ trong phim viễn tưởng len lỏi vào cuộc sống của mỗi người

Năm 2024 đã chứng kiến sự bùng nổ chưa từng có của trí tuệ nhân tạo (AI) với hàng loạt sự kiện và thành tựu đáng chú ý. Từ các tập đoàn công nghệ lớn đến các công ty khởi nghiệp, từ giới học thuật đến doanh nghiệp, AI đã trở thành tâm điểm của sự quan tâm và đầu tư. Hãy cùng nhìn lại một năm đầy biến động và những dấu ấn không thể quên của AI.

OpenAI mở rộng tầm ảnh hưởng ra ngoài ChatGPT

OpenAI, công ty tiên phong trong cuộc cách mạng AI, tiếp tục gây ấn tượng với loạt sản phẩm đột phá trong năm 2024. Trước đó, mô hình ngôn ngữ o1 ra mắt vào tháng 9, mang đến khả năng xử lý ngôn ngữ tự nhiên và lý luận vượt trội. Chỉ sau 3 tháng, phiên bản nâng cấp o3 được công bố, hứa hẹn đưa AI lên một tầm cao mới.

Bên cạnh đó, ChatGPT Search, tính năng tìm kiếm tích hợp AI, nâng tầm trải nghiệm người dùng với khả năng truy xuất thông tin thời gian thực và trình bày kết quả một cách tinh tế. Canvas, giao diện làm việc mới được giới thiệu vào tháng 10, biến không gian trò chuyện thành một môi trường linh hoạt, cho phép người dùng chỉnh sửa tài liệu và dự án lập trình một cách trực quan.

Không dừng lại ở đó, OpenAI còn gây chấn động với Sora, công cụ tạo video AI mạnh mẽ. Ra mắt vào đầu tháng 12 sau một năm thử nghiệm kín, Sora nhanh chóng thu hút sự chú ý với giao diện thân thiện và tính năng storyboard độc đáo. Sora mở ra kỷ nguyên mới cho ngành công nghiệp sáng tạo, nơi AI trở thành người cộng sự đắc lực của các nhà làm phim, họa sĩ và nhà thiết kế.

Mô hình AI mã nguồn mở lên ngôi

Xu hướng AI mã nguồn mở bùng nổ trong năm 2024 với sự tham gia của hàng loạt "ông lớn" công nghệ. Nổi bật nhất là Meta với series mô hình Llama. Llama 3, ra mắt vào tháng 4, thiết lập tiêu chuẩn mới về hiệu suất cho AI mã nguồn mở.

Chỉ 3 tháng sau, Llama 3.1 tiếp nối với 405 tỷ tham số, trở thành nền tảng cho Meta AI - trợ lý ảo tích hợp trên WhatsApp, Messenger, Instagram và Facebook. Đến tháng 12, Llama 3.3 một lần nữa nâng tầm với hiệu năng tương đương các mô hình lớn nhưng chỉ với một phần nhỏ chi phí tính toán, mở ra tiềm năng ứng dụng rộng rãi trong doanh nghiệp.

Alibaba cũng gây ấn tượng với họ mô hình Qwen-2.5 có khả năng lập trình trên 92 ngôn ngữ, trong khi DeepSeek bứt phá với V2.5 và R1-Lite Preview, vươn lên dẫn đầu trên một số bảng xếp hạng. Nvidia bất ngờ vượt ra khỏi lĩnh vực phần cứng và phần mềm để tung ra Nemotron-70B, mô hình mã nguồn mở mạnh mẽ đánh bại GPT-4 của OpenAI.

Đặc biệt, các công ty khởi nghiệp cũng đóng góp vào sự đa dạng của hệ sinh thái AI mã nguồn mở. Nous Research (San Francisco) trình làng Hermes 3, mô hình cá nhân hóa và ít hạn chế hơn, trong khi Mistral (Pháp) nhanh chóng mở rộng danh mục sản phẩm mã nguồn mở và độc quyền. Những động thái táo bạo này cho thấy tiềm năng đổi mới và sáng tạo vô hạn của cộng đồng AI toàn cầu.

Sự trỗi dậy của Google: màn ra mắt ngoạn mục của series Gemini

Câu chuyện comeback ngoạn mục nhất năm 2024 chính là series Gemini của Google. Từng bị chế giễu vì những hình ảnh kỳ quặc và chỉ trích là quá "woke", Gemini đã trở lại ngoạn mục với các phiên bản mới mạnh mẽ hơn, dẫn đầu các bảng xếp hạng hiệu năng của bên thứ ba và thu hút sự quan tâm của các nhà phát triển và doanh nghiệp.

Google ra mắt Gemini 2.0 Flash, mô hình AI đa phương thức hỗ trợ phân tích video trực tiếp và có thể quan sát, hướng dẫn người dùng trên màn hình. Tiếp nối thành công đó, Gemini 2.0 Flash Thinking được giới thiệu, cạnh tranh trực tiếp với các mô hình lý luận o1 và o3 của OpenAI.

Sự trở lại của Google không chỉ khẳng định vị thế của công ty trong lĩnh vực AI mà còn cho thấy tiềm năng to lớn của việc kết hợp các công nghệ tiên tiến như học sâu, xử lý ngôn ngữ tự nhiên và thị giác máy tính. Với nền tảng vững chắc và nguồn lực dồi dào, Google hứa hẹn sẽ tiếp tục là một đối thủ đáng gờm trong cuộc đua phát triển AI.

AI "tác nhân" lên ngôi trong doanh nghiệp

Năm 2024 chứng kiến sự lên ngôi của các "tác nhân AI" (agentic AI) trong lĩnh vực doanh nghiệp. Các công ty phần mềm hàng đầu đua nhau ra mắt các sản phẩm và sáng kiến tận dụng sức mạnh của AI để tự động hóa và tối ưu hóa quy trình làm việc.

Người dùng thay vì phải lặp đi lặp lại các câu lệnh để chatbot AI hoàn thành tác vụ, các tác nhân AI còn có khả năng tự động hoàn thành một quy trình công việc nào đó theo yêu cầu, ví dụ tự điều khiển máy tính, tự lướt web để mua sắm, đặt vé máy bay, ... Cả OpenAI, Anthropic cũng như Google, các công ty đứng sau những chatbot AI hàng đầu hiện nay đều đã giới thiệu tác nhân AI mới của mình và tin rằng chúng chính là tương lai của AI.

Salesforce gây ấn tượng với Agentforce 2.0, chương trình tác nhân AI nâng cao khả năng lý luận, tích hợp và tùy biến trong các giải pháp CRM và bán hàng. Không chỉ vậy, Slack, nền tảng hợp tác trực tuyến phổ biến, cũng được nâng cấp với AI, hứa hẹn cải thiện đáng kể năng suất làm việc của doanh nghiệp.

SAP cũng không kém cạnh khi biến chatbot Joule thành một trợ lý AI thông minh, sử dụng các mô hình ngôn ngữ lớn mã nguồn mở để thúc đẩy đổi mới và hiệu quả trong môi trường doanh nghiệp. Trong khi đó, Project Astra của Google, một phần trong sáng kiến Gemini 2.0, ra đời với tư cách là trợ lý ảo đa năng, cung cấp phản hồi theo ngữ cảnh thời gian thực bằng cách tận dụng hệ sinh thái dịch vụ đa dạng của Google.

Sự bùng nổ của tác nhân AI trong doanh nghiệp phản ánh nhu cầu ngày càng tăng về tự động hóa, tối ưu hóa và ra quyết định dựa trên dữ liệu. Với khả năng xử lý khối lượng lớn thông tin, đưa ra đề xuất thông minh và thực hiện các nhiệm vụ phức tạp, tác nhân AI đang dần trở thành lựa chọn không thể thiếu để nâng cao lợi thế cạnh tranh và đổi mới trong thời đại số.

Trí tuệ nhân tạo lên ngôi trên sân khấu trao giải Nobel

Năm 2024 đánh dấu một cột mốc quan trọng khi AI lần đầu tiên được vinh danh tại giải Nobel, giải thưởng khoa học danh giá nhất thế giới. Đây là sự ghi nhận đỉnh cao cho những đóng góp to lớn của AI trong việc thúc đẩy tiến bộ khoa học và công nghệ.

Hai tiến sĩ John Hopfield và Geoffrey Hinton, đều là các nhà khoa học đi tiên phong trong lĩnh vực học máy, đã được trao giải Nobel Vật lý. Công trình nghiên cứu của họ đặt nền móng cho sự phát triển của các thuật toán và mô hình AI hiện đại, mở ra một kỷ nguyên mới trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo.

Trong khi đó, Demis Hassabis và John Jumper, những nhà nghiên cứu của Google DeepMind, đã chia sẻ một nửa giải Nobel Hóa học. Họ được vinh danh nhờ việc sử dụng AI để giải quyết bài toán cấu trúc protein 50 năm tuổi. Thành tựu này mở ra tiềm năng ứng dụng to lớn của AI trong lĩnh vực y sinh, từ phát triển thuốc mới đến chẩn đoán và điều trị bệnh tật.

Tuy nhiên, giải Nobel cũng là lời cảnh tỉnh về những rủi ro tiềm ẩn của AI nếu không được kiểm soát và phát triển một cách có trách nhiệm. Geoffrey Hinton, người được mệnh danh là "cha đẻ của AI", bày tỏ lo ngại sâu sắc về khả năng AI vượt qua con người và trở thành siêu trí tuệ gây hại nếu rơi vào tay kẻ xấu. Demis Hassabis cũng so sánh rủi ro của AI với biến đổi khí hậu, kêu gọi hành động kịp thời để ngăn chặn những hậu quả nghiêm trọng.

Những lời cảnh báo này như hồi chuông cảnh tỉnh, thúc giục cộng đồng khoa học và xã hội cần có sự chuẩn bị và quy định chặt chẽ hơn để đảm bảo sự phát triển an toàn, có đạo đức và vì lợi ích chung của nhân loại. Giải Nobel không chỉ tôn vinh thành tựu của AI mà còn nhấn mạnh trách nhiệm của chúng ta trong việc định hình tương lai của công nghệ này.

AI len lỏi vào cuộc sống hàng ngày

Năm 2024 không chỉ chứng kiến những bước tiến vượt bậc của AI trong nghiên cứu và ứng dụng, mà còn đánh dấu sự hiện diện ngày càng sâu rộng của công nghệ này trong đời sống thường nhật. Các ông lớn công nghệ như Apple, Samsung, Microsoft và Google đã tích hợp AI vào các thiết bị và dịch vụ cốt lõi, đưa trí tuệ nhân tạo đến gần hơn với đại chúng.

Từ việc cải thiện chất lượng ảnh chụp, phát triển công cụ chuyển văn bản thành giọng nói, đến các hệ thống gợi ý cá nhân hóa và vô vàn tính năng tối ưu hóa khác, AI đang trở thành một phần không thể thiếu trong hành trình số hóa của người dùng. Apple Intelligence của Apple, Galaxy AI của Samsung, Copilot của Microsoft và trợ lý ảo của Google đều được nâng cấp với khả năng hiểu ngữ cảnh, giao tiếp tự nhiên và đưa ra những hỗ trợ thông minh hơn bao giờ hết.

Sự chấp nhận và tin tưởng của người dùng đối với AI ngày càng tăng, bất chấp những lo ngại về quyền riêng tư và bảo mật. Trong khảo sát của CNBC vào tháng 10 với các giám đốc công nghệ, 79% cho biết công ty của họ đang sử dụng Microsoft Copilot AI, cho thấy sự phổ biến của công cụ này trong môi trường doanh nghiệp. Tương tự, chatbot Gemini của Google cũng nhanh chóng thu hút 42 triệu người dùng hoạt động và 1.5 triệu nhà phát triển chỉ sau vài tháng ra mắt.

Tuy nhiên, sự phát triển của AI trong đời sống hàng ngày cũng đặt ra những thách thức mới. Vấn đề bảo vệ dữ liệu cá nhân và ngăn chặn sự lạm dụng trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Mặc dù Apple nhấn mạnh tầm quan trọng của quyền riêng tư thông qua việc xử lý dữ liệu trên thiết bị, nhưng nhiều chuyên gia bảo mật cảnh báo rằng việc gửi thông tin cá nhân đến máy chủ của các công ty có thể khiến chúng bị lộ cho bên thứ ba như cơ quan chính phủ, nhân viên hay tin tặc.

Adam Holt, chuyên gia AI nổi tiếng trên TikTok, nhận định: " Chúng ta cần xem xét kỹ lưỡng về chi phí và lợi ích của việc đánh đổi thông tin cá nhân để sử dụng các công cụ miễn phí như của Google. Giờ đây, các mô hình ngôn ngữ lớn đang tổng hợp dữ liệu của chúng ta vào một 'hộp đen' thuật toán mà không ai thực sự hiểu rõ cách hoạt động ."

Mặc dù vậy, sự đón nhận của doanh nghiệp đối với AI vẫn gia tăng mạnh mẽ. Holt nhận xét: " Ban đầu, các nhà quản lý có phần e ngại, nhưng giờ đây họ đã cởi mở và sẵn sàng hơn, thậm chí là lo sợ bị tụt hậu nếu không áp dụng AI ."

Sự bùng nổ của AI trong cuộc sống hàng ngày mở ra cánh cửa cho một tương lai đầy hứa hẹn nhưng cũng không kém phần thách thức. Việc cân bằng giữa lợi ích và rủi ro, đảm bảo sự minh bạch và kiểm soát trong quá trình phát triển và triển khai AI sẽ là bài toán then chốt mà cộng đồng công nghệ, chính phủ và xã hội cần chung tay giải quyết.

Năm 2024 khép lại với những dấu ấn không thể quên trong hành trình phát triển của AI. Từ những bước tiến vượt bậc trong nghiên cứu và ứng dụng, sự ghi nhận của giải thưởng danh giá, đến việc len lỏi vào từng ngóc ngách cuộc sống, AI đã và đang định hình lại cách chúng ta làm việc, học tập, giải trí và tương tác.

Tuy nhiên, con đường phía trước vẫn còn nhiều chông gai và thách thức. Làm thế nào để phát triển AI một cách có trách nhiệm và đạo đức, đảm bảo công bằng và bao trùm, đồng thời ngăn chặn những rủi ro tiềm ẩn, là câu hỏi mà cả nhân loại cần suy ngẫm và hành động.

Năm 2024 mới chỉ là khởi đầu. Cuộc cách mạng AI đang diễn ra từng ngày, hứa hẹn những đột phá và cơ hội mới cho tương lai. Nhiệm vụ của chúng ta là định hướng sự phát triển của công nghệ này sao cho phù hợp với các giá trị và lợi ích chung của nhân loại. Chỉ có như vậy, AI mới thực sự trở thành người bạn đồng hành tin cậy, đưa xã hội tiến lên một tầm cao mới.