Rujm el-Hiri: "Bánh xe ma quái" đã tự xoay 40 mét kể từ khi nó được xây dựng cách đây 5.000 năm

Một kỳ quan cự thạch 5.000 năm tuổi

Được phát hiện vào năm 1968, Rujm el-Hiri là một công trình bao gồm hầm trung tâm được bao quanh bởi nhiều vòng tròn đồng tâm bằng đá bazan. Các vòng tròn này được liên kết với nhau qua những bức tường đá xuyên tâm và tạo thành một cấu trúc mê cung rộng lớn. Với chu vi khoảng 500 mét và đường kính lên đến 150 mét, công trình này là một trong những di tích cự thạch đồ sộ và bí ẩn nhất được biết đến trong khu vực.

Các nhà khảo cổ ước tính rằng Rujm el-Hiri đã tồn tại từ khoảng 4.000-2.000 năm trước Công nguyên. Tuy nhiên, mục đích ban đầu của nó vẫn là câu hỏi chưa có lời giải. Trong nhiều thập kỷ, các nhà nghiên cứu đã đưa ra nhiều giả thuyết: từ việc đây là một pháo đài phòng thủ, một nơi chôn cất quan trọng, cho đến một địa điểm nghi lễ. Tuy nhiên, không có giả thuyết nào được xác nhận chắc chắn do thiếu các hiện vật lịch sử tìm thấy trong khu vực.

Giả thuyết đài quan sát thiên văn bị bác bỏ

Vào năm 1998, một nghiên cứu từng chỉ ra rằng các trục và lối vào đối xứng của Rujm el-Hiri dường như được căn chỉnh theo hướng của các hiện tượng thiên văn như hạ chí, điểm phân và các ngôi sao sáng như Sirius. Điều này dẫn đến giả thuyết phổ biến rằng công trình có thể đã được sử dụng như một đài quan sát thiên văn trong thời kỳ đồ đồng.

Tuy nhiên, một nghiên cứu mới đây được công bố trên tạp chí Remote Sensing đã phân tích lại lý thuyết này dựa trên chuyển động kiến tạo của khu vực quanh Biển Galilee trong hàng triệu năm qua. Theo nhóm nghiên cứu, các khối kiến tạo ở miền Bắc Israel đã dịch chuyển với tốc độ từ 8 đến 15 mm mỗi năm theo hướng ngược chiều kim đồng hồ. Qua hàng ngàn năm, chuyển động này đã khiến Rujm el-Hiri quay và dịch chuyển khỏi vị trí ban đầu.

Cụ thể, nhóm tác giả nhận định rằng trong 4.000 năm qua, công trình đã xoay khoảng 40 mét so với tọa độ ban đầu. Điều này có nghĩa là các trục và lối vào hiện tại của Rujm el-Hiri không còn nằm ở vị trí mà chúng được xây dựng, làm sụp đổ giả thuyết rằng chúng từng được căn chỉnh với các thiên thể.

"Phân tích địa vật lý cho thấy các bức tường và lối vào xuyên tâm hiện tại không phản ánh vị trí ban đầu của chúng", nhóm nghiên cứu viết. "Do đó, Rujm el-Hiri không có khả năng là một đài quan sát thiên văn".

Sự bí ẩn chưa có hồi kết

Với giả thuyết đài quan sát bị bác bỏ, mục đích thực sự của "Bánh xe ma quái" vẫn là một ẩn số lớn. Một số nhà nghiên cứu suy đoán rằng cấu trúc này có thể từng được sử dụng làm địa điểm nghi lễ hoặc là nơi diễn ra các nghi thức tôn giáo.

Điều thú vị là, đầu năm nay, các nhà khảo cổ tại Crete đã phát hiện một mê cung hình tròn tương tự, được cho là của nền văn minh Minoan. Cấu trúc này, có niên đại từ cùng thời kỳ với Rujm el-Hiri, cũng mang tính bí ẩn và được cho là nơi tổ chức nghi lễ, tiệc tùng. Tuy nhiên, mối liên hệ giữa hai công trình này, nếu có, vẫn chưa được chứng minh.

Dù chưa có lời giải chính thức về mục đích xây dựng, Rujm el-Hiri vẫn là biểu tượng cho những thành tựu đáng kinh ngạc của con người trong thời kỳ cổ đại. Sự phức tạp trong thiết kế và kích thước khổng lồ của công trình cho thấy trình độ kỹ thuật và tổ chức xã hội cao của những người đã xây dựng nó.

Các nhà khoa học hy vọng rằng những nghiên cứu tiếp theo, kết hợp công nghệ hiện đại và các khám phá khảo cổ mới, có thể làm sáng tỏ thêm về bí ẩn này. Rujm el-Hiri tiếp tục là lời nhắc nhở về khả năng sáng tạo của tổ tiên chúng ta, cũng như những câu hỏi chưa có lời giải mà lịch sử luôn đặt ra cho thế hệ hiện tại.