Sự sùng bái Elon Musk đang rạn nứt

Elon Musk nổi tiếng với lượng fan hùng hậu. Bạn có thể dễ dàng nhận ra họ mỗi khi có người mua xe Tesla hay xem phóng SpaceX, những bài đăng ca ngợi Elon Musk lại tràn ngập Twitter.

Đối với những người hâm mộ, Musk là một người có tầm nhìn, một thần tượng, thậm chí là một siêu anh hùng khí hậu. Danh tiếng ấy bắt nguồn từ việc Elon Musk đi từ tay triệu phú Internet kỳ quặc thành nhà tỷ phú sản xuất tinh tế. Theo thần thoại về Musk, ông ấy thậm chí còn là nguồn cảm hứng cho siêu anh hùng thực sự trên màn ảnh, Tony Stark quyến rũ với diễn xuất của Robert Downey Jr. trong "Iron Man" (2008). Trong 15 năm qua, "bề dày thành tích" của Elon Musk ngày càng chất cao, trong khi những người hâm mộ ông trở thành fandom cứng cựa.

Elon Musk có một lượng fan hùng hậu. Ảnh: Axios

Tesla ngó lơ luật địa phương, tự mở cửa lại nhà máy

Một vài tháng trước, không ai sẽ nghĩ đến cảnh "vị thần ánh sáng" Elon Musk biến mất trong mắt người hâm mộ. Nhưng đó là trước khi xảy ra dịch Covid-19. Trong vài tháng qua, Elon Musk liên tục hạ thấp mức độ nguy hiểm của virus, đưa ra những dự đoán vô căn cứ về việc có bao nhiêu người Mỹ sẽ lây nhiễm và tuyên bố sai lầm rằng trẻ em "về cơ bản là miễn dịch" với Covid-19. Ông đã kêu gọi, hết lần này đến lần khác, đẩy lùi các biện pháp chống dịch phổ biến – động thái mà các quan chức y tế công cộng tin rằng có thể gây chết người. Musk bất chấp tất cả, mở lại nhà máy Tesla ở California, đưa hàng ngàn nhân viên trở lại làm việc. "Tôi sẽ liên lạc với những người khác. Nếu có ai bị bắt, hãy chỉ bắt tôi", Musk tweet khi cho mở lại nhà máy. Tesla và SpaceX từ chối đưa ra lời bình luận về tweet này.

Twitter là cổng giao tiếp chính của Elon Musk với công chúng, bao gồm cả người hâm mộ. Các tweet trước đó của ông đã dẫn đến các cáo buộc gian lận và khiến ông mất chức chủ tịch Tesla. Có lần ông bị kiện vì đã gọi một thợ lặn cứu hộ là "pedo guy", từ lóng ám chỉ kẻ ấu dâm. Bạn có thể dễ dàng hình dung ra lực lượng fan hùng hậu đã bảo vệ ông như thế nào.

Sự sùng bái Elon Musk đang bị rạn nứt. Ảnh: Axios

Nhưng nay, lần đầu tiên, Elon Musk dường như đang trở nên xa lánh ngay cả với những fan "cuồng" nhất. Người hâm mộ đang bày tỏ sự khó chịu, bất đồng quan điểm với Musk trên Twitter. Họ thừa hiểu rằng ông sẽ đọc được chúng. Tháng trước, dòng tweet "hot" của ông về nhu cầu "giải phóng nước Mỹ ngay bây giờ" và để người lao động quay trở lại làm việc đã dẫn đến một nghiên cứu lớn về sự bất đồng: bất đồng quan điểm với thần tượng.

Cái tính "ngông" đã khiến Elon Musk trở thành kẻ nổi loạn lạnh lùng dường như đã biến thành một điều đáng báo động hơn, trong khi thế giới đau đầu chống Covid-19. "Sống sót sau đại dịch rất dễ dàng" thực ra chỉ là cách để chúng ta tự động viên nhau. Thực tế, trong những lúc như thế nào, người ta mong những người như Musk để yên cho các chuyên gia làm việc hơn. Sự rạn nứt trong cộng đồng hâm mộ Elon Musk bắt đầu xuất hiện.

Người hâm mộ mong Elon Musk ngừng tweet, hoặc ít nhất "uốn tay 7 lần trước khi gõ". Ảnh: Irish Times

Theo The Atlantic, hầu hết những người hâm mộ Elon Musk là đàn ông, trải rộng từ 20-70 tuổi. Họ là những người lái một chiếc xe Tesla, hoặc mong ước sở hữu một chiếc như vậy. Họ nói Musk là thần tượng của họ. Họ nghĩ những chiếc xe ông tạo ra thật tuyệt vời. Họ luôn ngợi ca sự sáng chói, tầm nhìn và khả năng "nói là làm" của Musk. Bên cạnh đó, họ cũng nói, không ai hoàn hảo. Nhưng lần này, ông ấy đã làm chuyện quái gì thế?

"Đôi khi, những người thông minh tự tin thái quá vào những thứ nằm ngoài chuyên môn của họ", Ben Hallert, một fan lâu năm của SpaceX, một cổ đông của Tesla, nói với The Atlantic. "Họ hay bị kiểu: Nếu tôi là chuyên gia về X, thì tôi cũng có thể là chuyên gia về Y."

Hallert thích nói về tên lửa. Ông thao thao bất tuyệt về chúng trong hành trình đưa vợ và các cậu con tuổi teen đến tham quan nơi phóng SpaceX, ngay ngoài Vịnh Mexico. Ông bà của Hallert vốn làm việc trong chương trình Apollo. Ông có giấy phép lái tên lửa. Ông rất nóng lòng được chứng kiến tàu vũ trụ SpaceX phóng vào vũ trụ. Nhưng ông cũng ước rằng, người đàn ông đằng sau SpaceX ấy hãy ngừng tweet.

Cùng với xe điện Tesla, SpaceX mang đến cho Elon Musk lượng fan đông đảo. Ảnh: Quartz

Musk đã sớm coi nhẹ Covid-19. Chẳng hạn, vào đầu tháng 3, Musk đã tuyên bố rằng "khủng hoảng virus corona chỉ là điều ngớ ngẩn". Người hâm mộ khi ấy cho rằng Musk chỉ đang châm chọc việc tích trữ giấy vệ sinh và khăn lau khử trùng Clorox, chứ không ám chỉ đến đụng đến một căn bệnh nguy hiểm đang xuất hiện ở khắp mọi nơi.

Nhưng khi những lời hùng biện của Musk leo thang, một số người hâm mộ đã cố tranh luận vừa phải với ông. Như đưa ra các nghiên cứu cho thấy các biện pháp cách ly xã hội có thể làm chậm sự lây lan của virus. Họ đã đăng lại trích dẫn tweet năm 2017 của chính Musk, mà ông lấy từ Mustafa Kemal Atatürk, người lập ra Thổ Nhĩ Kỳ hiện đại: "Nếu có một ngày, lời tôi nói chống lại khoa học, hãy chọn khoa học". Một lời nhắc nhở nhẹ nhàng ông đã từng theo đuổi điều gì. Đó là điều họ nhìn thấy ở ông, và họ muốn Elon Musk hôm nay trở lại Elon Musk của ngày xưa ấy.

Người hâm mộ mong Elon Musk trở lại như xưa, như Iron Man đã vực dậy sau những thất bại của chính mình. Ảnh: Tesla 4U

Nhưng câu chuyện dần leo thang. Khoảng hai tuần sau, Musk tweet: Dựa trên xu hướng hiện tại, Mỹ sẽ gần như không có ca nhiễm Covid-19 mới vào cuối tháng 4. Dự đoán ấy là không chính xác. Nhưng Musk không thừa nhận sai lầm. Điều đó khiến một số người hâm mộ khó chịu. Họ đã tưởng rằng ông ấy sẽ "tin vào khoa học".

"Nếu ông ấy nói ‘Đừng lo lắng, mọi người. Đến tháng 4 chúng ta sẽ chẳng còn ca nhiễm nào nữa’, mọi người sẽ nói ‘Đây là Elon Musk. Ông ấy hẳn quen biết những bác sĩ giỏi nhất. Ông ấy hẳn quen biết những người giỏi nhất. Ông ấy chắc hẳn đã thực hiện nghiên cứu tốt nhất trước khi phát biểu bất cứ điều gì’", Luis Mireles, một sinh viên ở Texas, nói với The Atlantic. Mireles đã viết về Musk và Tesla cho tờ báo trường, và giống như Hallert, anh đã đến thăm nơi phóng SpaceX.

Một số fan nói rằng họ đang cố gắng để đưa Musk trở lại con người trước đại dịch. "Gọi ai đó bằng một cái tên xấu hay xúc phạm mà không có bằng chứng là điều không tốt. Nhưng tôi nghĩ rằng không có gì sánh bằng cuộc đời một con người." Nhà khoa học Sun đã nói với The Atlantic như vậy (và xin giấu danh tính). Sun đã theo dõi vô số cuộc phỏng vấn của Musk trong những năm qua, trong đó Musk thường "bình thường hóa" các vấn đề nghiêm trọng, nhưng các tweet về Covid-19 là không thể dung thứ. "Ông ấy như thể những siêu anh hùng trong các bộ phim, đảm nhận nhiệm vụ lớn và sau đó bỗng bị hụt hẫng và mất kiểm soát, nghĩ rằng có thể hy sinh những người yếu thế.

Nhưng hiện tại thì ông vẫn đang là "nhà tư bản tàn nhẫn". Ảnh: Observer

Nhiều fan nói rằng Musk không còn là anh hùng giải cứu hành tinh, mà giống một tay tư bản tàn nhẫn. Sự khó chịu này dường như có liên quan đến tweet của Donald Trump ủng hộ Tesla và Musk đã cảm ơn. Nếu Musk được coi là một anh hùng khí hậu, đột nhiên kết thân với một nhân vật phản diện không tin vào sự biến đổi khí hậu do con người gây ra và dành rất nhiều thời gian để đảo ngược hàng tá chính sách môi trường, liệu "anh hùng" có còn? Chỉ ba năm trước, Musk đã rút lui khỏi hội đồng cố vấn đặc biệt cho tổng thống vì Trump đã rút Mỹ ra khỏi các hiệp định quốc tế nhằm giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu.

"Tôi đã nghĩ rằng ông ấy là anh hùng", Lisa Jacobson, một nhân viên bán bảo hiểm ở Wisconsin, nói. "Chúng ta đang phá hủy hành tinh này, và có một người đàn ông đang cố gắng để tìm ra một thế giới mới. Nhưng người đàn ông đó đi đâu rồi?" Jacobson nhớ vị giám đốc điều hành nhân từ, người đã kéo dài tuổi thọ pin của Tesla cho các tài xế trên toàn Florida, hoàn toàn miễn phí, để họ có thể sơ tán trong cơn bão Irma năm 2017.

Một số người hâm mộ cho biết đã hủy đơn hàng Tesla. Ảnh: Medium

Câu trả lời cho cô có lẽ là: Trong nhà máy Tesla ở Fremont, California. Ông ấy đến đó, trước khi có quyết định chính thức về việc nhà máy mở cửa trở lại. Không ai đến bắt. Các quan chức địa phương cuối cùng nhún nhường: Tesla có thể mở nhà máy miễn là bổ sung một số biện pháp an toàn.

Rất nhiều người hâm mộ đã đứng bên cạnh Elon Musk trong thời điểm này. Số khác thì đang cố gắng gỡ rối triết lý cá nhân của Musk từ những đóng góp của ông cho thế giới. Một số thì nói rằng họ đã hủy đơn đặt hàng xe Tesla. Một người hâm mộ Seattle, sở hữu hai chiếc Teslas, nhiễm Covid-19 hồi tháng 3, nói với The Atlantic rằng những phát ngôn không ngừng nghỉ của Musk đã làm giảm giá trị thương hiệu xe điện Tesla. Hallert, người yêu tên lửa đến từ Oregon, nói rằng những hành vi gần đây của Musk đã làm giảm nhiệt tình của ông với SpaceX, ngăn ông mua một chiếc Cybertruck của Tesla.

Mặc dù Hallert vẫn sẵn sàng hỗ trợ các công ty của Musk, nhưng ông đã bắt đầu cảm thấy thất vọng. "Có lẽ nhiều khi tôi biện minh cho ông ấy chỉ vì quá yêu thích SpaceX", Hallert nói. "Tôi đã không còn ngu ngốc bào chữa cho ông ấy trước bạn bè tôi nữa."