Tại sao chó đôi khi sủa vào lúc nửa đêm, có phải chúng thực sự nhìn thấy những thứ 'siêu nhiên'?

Trong những đêm yên tĩnh, nếu bất ngờ bị đánh thức bởi tiếng chó sủa, hẳn nhiều người trong chúng ta từng cảm thấy lo lắng. Bởi đã có rất nhiều câu chuyện dân gian cho rằng tiếng chó sủa vào đêm khuya thường báo hiệu sự hiện diện của "những thứ không sạch sẽ". Sự kỳ bí này đã khiến không ít người, đặc biệt là trẻ em, cảm thấy sợ hãi. Tuy nhiên, khoa học đã chỉ ra rằng tiếng sủa của chó lúc nửa đêm không liên quan gì đến các hiện tượng siêu nhiên, mà thực chất phản ánh bản năng tự nhiên và những yếu tố cụ thể sau đây.

1. Mùa sinh sản: Nhu cầu sinh học tự nhiên

Chó nhà vốn có nguồn gốc từ sói cổ đại – loài động vật sống theo bầy đàn với những quy luật sinh sản nghiêm ngặt. Trong tự nhiên, sói thường giao phối vào cuối mùa đông để con non có thể ra đời vào mùa xuân – thời điểm nguồn thức ăn dồi dào nhất. Tuy nhiên, khi được thuần hóa, chó nhà đã có sự thay đổi đáng kể về thời kỳ động dục. Dưới điều kiện nuôi nhốt, thời gian động dục của chó thường rơi vào hai giai đoạn chính trong năm: từ tháng 3 đến tháng 5 và từ tháng 9 đến tháng 11.

Trong thời kỳ này, những chú chó không tìm được bạn tình thường thể hiện sự bất mãn thông qua một số hành vi bất thường như tăng hoạt động, giảm cảm giác thèm ăn, và đặc biệt là sủa nhiều hơn. Tiếng sủa vào ban đêm thường mang âm điệu gấp gáp, dữ dội hơn, một phần là cách để chúng giải tỏa cảm xúc, phần khác nhằm thu hút sự chú ý từ đối tượng tiềm năng.

Đặc biệt, ban đêm là khoảng thời gian mà các loài thuộc họ sói, bao gồm chó, hoạt động mạnh mẽ nhất. Vì vậy, tiếng sủa vào thời điểm này không chỉ phản ánh sự xao động sinh học mà còn khơi gợi bản năng hoang dã của chúng.

2. Khả năng thính giác vượt trội: Phát hiện những tiếng động bất thường

Chó nổi tiếng với thính giác vượt trội, giúp chúng có thể nhận biết âm thanh với độ nhạy cao hơn con người rất nhiều. Một chú chó có thể nghe thấy âm thanh ở tần số lên đến 65 kHz, trong khi giới hạn của tai người chỉ khoảng 20 kHz. Không những thế, chúng còn có khả năng xác định âm thanh từ khoảng cách xa tới 300 mét, gấp mười lần so với con người.

Ban đêm, khi môi trường trở nên yên tĩnh, bất kỳ âm thanh bất thường nào, dù nhỏ nhất, cũng dễ dàng thu hút sự chú ý của chó. Những tiếng động như chuột chạy, dơi kiếm ăn, hoặc thậm chí tiếng bước chân xa lạ ngoài cổng đều có thể khiến chúng phản ứng. Một ví dụ thực tế là câu chuyện của tác giả về chú chó Rhubarb trong gia đình. Một đêm mùa đông, Rhubarb liên tục sủa ngoài cổng khiến mọi người trong nhà bực mình. Tuy nhiên, khi kiểm tra kỹ, họ phát hiện có kẻ trộm đang rình mò. Tiếng sủa của chú chó không chỉ báo động mà còn ngăn chặn một vụ trộm có thể gây thiệt hại lớn cho gia đình.

3. Khứu giác nhạy bén: Phát hiện mùi lạ

Bên cạnh thính giác, khứu giác của chó cũng là công cụ mạnh mẽ giúp chúng nhận biết và phản ứng với môi trường xung quanh. Mũi chó có diện tích biểu mô khứu giác lớn gấp 10 lần con người, cùng số lượng thụ thể khứu giác vượt trội, cho phép chúng phân biệt hàng triệu mùi khác nhau.

Vào ban đêm, khi mùi từ các động vật hoặc con người xa lạ trở nên rõ ràng hơn, chó có thể ngửi thấy từ khoảng cách vài trăm mét. Đối với những mùi ngày càng gần, bản năng cảnh giác của chó sẽ được kích hoạt, dẫn đến hành vi sủa. Đây là cách chúng báo hiệu sự xuất hiện của một mối đe dọa tiềm tàng hoặc xâm phạm lãnh thổ.

4. Yếu tố bản năng và tập tính xã hội

Sống theo bầy đàn trong tự nhiên, sói thường dùng tiếng hú để giao tiếp, cảnh báo nguy hiểm hoặc kêu gọi đồng loại. Chó nhà, mặc dù đã được thuần hóa, vẫn giữ lại phần lớn bản năng này. Tiếng sủa của chúng vào ban đêm đôi khi chỉ đơn giản là cách chúng bày tỏ cảm xúc, cảm giác cô đơn, hoặc thậm chí “giao tiếp” với những con chó khác trong khu vực.

Việc hiểu rõ lý do chó sủa vào ban đêm không chỉ giúp chúng ta xóa bỏ những hiểu lầm dân gian, mà còn cung cấp cơ sở để xử lý và kiểm soát hành vi này hiệu quả hơn.

Đối với chó trong thời kỳ động dục, việc chủ động tìm hiểu và hỗ trợ đáp ứng nhu cầu sinh học của chúng, như triệt sản hoặc tạo môi trường phù hợp, là điều cần thiết; Khi chó phản ứng với âm thanh hoặc mùi lạ, việc tăng cường an ninh khu vực hoặc kiểm tra những bất thường xung quanh có thể giảm thiểu nguy cơ bị xâm phạm; Với hành vi mang tính xã hội, việc tương tác nhiều hơn và tạo cảm giác an toàn cho chó sẽ giúp chúng cảm thấy yên tâm, giảm thiểu tiếng sủa không cần thiết.

Tiếng chó sủa lúc nửa đêm, từ lâu gắn liền với những niềm tin kỳ bí, thực chất là lời nhắc nhở của tự nhiên về sự hiện diện của những yếu tố mà con người thường bỏ qua. Thay vì sợ hãi hoặc bực bội, chúng ta nên nhìn nhận tiếng sủa như một phần của bản năng sinh tồn, đồng thời là cách để các chú chó thực hiện vai trò bảo vệ, cảnh giác. Qua đó, mối quan hệ giữa con người và loài vật trung thành này cũng trở nên gần gũi, sâu sắc hơn.