Tại sao những con chó tại Chernobyl trải qua quá trình tiến hóa vô cùng nhanh chóng?

DNA của những chú chó trong khu vực phóng xạ

Một nghiên cứu gần đây đã phân tích mẫu máu của những con chó sống trong khu vực nhà máy điện Chernobyl. Kết quả cho thấy, những con chó sống gần nhà máy có DNA khác biệt đáng kể so với những con ở các khu vực ít phóng xạ hơn hoặc xa khu vực bị ảnh hưởng.

Elaine Ostrander, nhà di truyền học tại Viện Nghiên cứu Bộ Gen Người Quốc gia (NIH) và tác giả của nghiên cứu, chia sẻ:

Chúng tôi có thể xác định được quần thể chó sống ngay trong bóng tối của lò phản ứng chỉ bằng cách phân tích hồ sơ DNA của chúng.

Tuy nhiên, nghiên cứu chưa thể xác định rõ ràng cách những thay đổi di truyền này ảnh hưởng đến sức khỏe hay đặc điểm sinh học của chúng.

Khả năng thích nghi của các loài khác

Không chỉ chó, các loài động vật khác trong khu vực cũng đã phát triển những đặc điểm đặc biệt để thích nghi với môi trường phóng xạ cao. Ví dụ, các nghiên cứu về sói trong khu vực chỉ ra rằng chúng đã phát triển khả năng bảo vệ chống lại ung thư.

Trong khi đó, một số nghiên cứu về ếch cây tại Chernobyl cho thấy sự gia tăng sắc tố melanin ở những cá thể sống trong khu vực nhiễm phóng xạ cao. Lớp melanin này giúp giảm tác hại của bức xạ bằng cách bảo vệ các tế bào da khỏi tổn thương. Những cá thể ếch có màu sẫm hơn có khả năng sống sót cao hơn, điều này có thể dẫn đến sự phổ biến của đặc điểm này trong quần thể.

Lý giải cho sự tiến hóa nhanh chóng

Các nhà khoa học đưa ra nhiều giả thuyết để giải thích những thay đổi di truyền tại Chernobyl. Một nghiên cứu năm 2020 cho rằng bức xạ có thể gây ra đột biến di truyền, và những đột biến này có thể được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.

Ngoài ra, quá trình chọn lọc tự nhiên cũng đóng vai trò quan trọng. Những cá thể không thể thích nghi với môi trường phóng xạ cao có xu hướng bị loại bỏ, để lại quần thể gồm những cá thể khỏe mạnh và phù hợp hơn. Điều này có thể làm giảm sự đa dạng di truyền trong một số trường hợp, nhưng cũng có thể dẫn đến các đặc điểm thích nghi mạnh mẽ hơn.

Một nghiên cứu năm 2022 về bọ chét nước trong các hồ ở khu vực Chernobyl cho thấy mức độ đa dạng di truyền cao hơn ở những khu vực có phóng xạ cao. Điều này gợi ý rằng đột biến di truyền có thể là lực chính thúc đẩy sự tiến hóa ở một số loài. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu nhấn mạnh rằng đây chỉ là mối tương quan chứ chưa phải bằng chứng trực tiếp.

Câu chuyện về những quần thể động vật tại Chernobyl cho thấy tiến hóa không nhất thiết là một quá trình chậm chạp. Trong những điều kiện môi trường khắc nghiệt, các quần thể có thể trải qua những thay đổi di truyền nhanh chóng để thích nghi.

Những nghiên cứu như vậy không chỉ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về cách sinh vật phản ứng với thảm họa mà còn cung cấp kiến thức quý giá về tiến hóa trong bối cảnh biến đổi môi trường. Đồng thời, chúng cũng nhắc nhở chúng ta về sức mạnh và sự mong manh của sự sống trên Trái Đất.