Thực hư “THẦN DƯỢC” gạo lứt muối mè và bí quyết nhai 80 lần: Lời giải đáp của chuyên gia

Ăn gạo lứt muối mè, nhai 80 lần: “thần dược” hay trào lưu ảo?

Những năm gần đây, phong trào “ăn lành – sống sạch” lan tỏa mạnh mẽ, đặc biệt trong giới nhân viên văn phòng và người cao tuổi. Cùng với đó, chế độ ăn gạo lứt muối mè – vốn được xem là “thực dưỡng chữa lành” – đang được truyền tai như một phương pháp thanh lọc cơ thể, trị bệnh, thậm chí trẻ hóa da.

Không ít hội nhóm trên mạng chia sẻ câu chuyện “hết bệnh mạn tính” nhờ chỉ ăn gạo lứt muối mè, uống nước ấm và nhai mỗi miếng cơm đúng 80 lần. Nhiều người bỏ hẳn thịt cá, chỉ duy trì một món duy nhất trong nhiều tháng vì tin rằng “gạo lứt là thuốc quý của tự nhiên”.

Thế nhưng, theo báo Pháp Luật TP. HCM dẫn lời BS CKI Lê Thuận Linh, Trưởng khoa Dinh dưỡng – Bệnh viện Đa khoa Thủ Đức (TP.HCM), việc áp dụng cực đoan như vậy tiềm ẩn nhiều rủi ro sức khỏe hơn là lợi ích. “Gạo lứt đúng là loại ngũ cốc bổ dưỡng. Nó giữ nguyên lớp cám và mầm gạo – nơi chứa nhiều vitamin nhóm B, magiê, mangan, selen và phốt pho. Nhưng không có loại thực phẩm nào là hoàn hảo. Nếu chỉ ăn duy nhất gạo lứt muối mè trong thời gian dài, cơ thể chắc chắn sẽ thiếu nhiều dưỡng chất thiết yếu khác”, bác sĩ Linh nhấn mạnh.

Cụ thể, trong 100g gạo lứt có khoảng 3,4g chất xơ – cao gấp ba lần gạo trắng – giúp cải thiện tiêu hóa và ổn định đường huyết. Thêm vào đó, mè (vừng) cung cấp lượng lớn chất béo tốt, protein, canxi và kẽm – rất có lợi cho tim mạch và da. Tuy nhiên, muối mè cũng chứa nhiều natri, nếu ăn thường xuyên, đặc biệt ở người tăng huyết áp hoặc bệnh thận, sẽ gây phản tác dụng.

Một số người còn gặp vấn đề về tiêu hóa khi ăn quá nhiều gạo lứt: đầy hơi, khó tiêu, đau dạ dày, do lớp cám gạo chứa nhiều chất xơ không hòa tan. “Có người ăn 2-3 tháng thấy người nhẹ hơn, giảm cân, liền nghĩ là ‘thải độc’. Nhưng thật ra đó là do thiếu năng lượng và mất khối cơ,” bác sĩ cảnh báo.

Bên cạnh đó, các nghiên cứu của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) từng chỉ ra, gạo lứt có thể chứa lượng nhỏ asen vô cơ – kim loại nặng tự nhiên trong đất và nước. Nếu ăn liên tục nhiều tháng mà không đa dạng hóa khẩu phần, lượng asen này có thể tích tụ, gây ảnh hưởng lâu dài đến gan và thận.

“Ăn gạo lứt muối mè không xấu, nhưng chỉ nên là một phần trong bữa ăn cân bằng – xen kẽ rau xanh, trái cây, đậu đỗ, cá hoặc thịt nạc. Đừng coi đó là ‘thuốc thần’ hay phép màu trị bệnh”, BS Linh nói thêm.

Nhai kỹ – thói quen tốt, nhưng không phải là tất cả

Một phần quan trọng của “trường phái thực dưỡng” là nhai kỹ đến 80 lần mỗi miếng cơm. Người theo phương pháp này tin rằng nhai càng nhiều, năng lượng “dương khí” trong thực phẩm càng được hấp thụ trọn vẹn, giúp tâm an – thân khỏe.

Trên thực tế, việc nhai kỹ hoàn toàn có cơ sở khoa học: nó giúp nghiền nhỏ thức ăn, tăng diện tích tiếp xúc với enzyme trong nước bọt, hỗ trợ tiêu hóa và hấp thu dưỡng chất. Các nghiên cứu hiện đại cũng chứng minh, ăn chậm giúp kiểm soát cân nặng, vì não có thời gian nhận biết cảm giác no, tránh việc ăn quá mức.

Tuy nhiên, theo bác sĩ Linh, “80 lần chỉ là con số mang tính biểu tượng, không có bất kỳ nghiên cứu nào chứng minh nhai đúng 80 lần sẽ giúp khỏi bệnh hay sống thọ hơn.”

Thực tế, việc nhai quá lâu dễ khiến người ăn mỏi hàm, giảm hứng thú với bữa ăn, đặc biệt là trẻ nhỏ hoặc người lớn tuổi. Điều quan trọng không phải là đếm số lần, mà là tốc độ ăn và mức độ nghiền nát của thức ăn. Khi cơm đã mềm, dễ nuốt, cơ thể hấp thu dinh dưỡng tốt – đó mới là “chuẩn thực dưỡng” đúng nghĩa.

“Nếu muốn ăn uống lành mạnh, hãy chú trọng đến toàn bộ lối sống: ăn đa dạng, giảm muối – đường, ngủ đủ giấc, tập thể dục đều đặn. Một bát cơm gạo lứt nhai kỹ không thể thay thế cho cả chế độ sống cân bằng,” bác sĩ Linh khuyến nghị.

Trên các diễn đàn sức khỏe, nhiều người từng thử ăn gạo lứt muối mè chia sẻ rằng cảm giác thanh nhẹ, bớt thèm đồ ngọt, da đẹp hơn là có thật. Nhưng khi kéo dài chế độ này quá lâu, họ bắt đầu thấy mệt mỏi, chóng mặt, rụng tóc – những dấu hiệu điển hình của thiếu đạm và vi chất.

Rõ ràng, một chế độ ăn đơn điệu không thể “chữa lành” cơ thể, mà chỉ khiến cơ thể thiếu cân bằng. Sự “lành mạnh” thực sự đến từ sự hài hòa giữa dinh dưỡng, vận động và tinh thần – không phải từ một món ăn hay con số kỳ diệu nào cả.

Ăn gạo lứt muối mè đúng cách

Ăn 2–3 bữa/tuần, thay thế xen kẽ với cơm trắng hoặc cơm gạo lứt trộn quinoa, đậu đỏ.

Dùng mè rang nhạt, hạn chế muối. Có thể thay muối bằng ít nước tương hoặc dầu ôliu để giảm natri.

Kết hợp thêm rau xanh, đậu phụ, cá hoặc thịt nạc (nếu không ăn chay).

Tránh ăn gạo lứt liên tục trong thời gian dài; nên chọn gạo sạch, ngâm trước khi nấu để giảm asen.