Trung Quốc chi nhiều tiền vào AI hơn Mỹ, nhưng không phải dành cho quốc phòng

Tại Washington DC, có một con số thường xuyên được nhắc đến, xoay quanh số tiền mà chính phủ Trung Quốc dự định sẽ chi vào trí tuệ nhân tạo (AI): 70 tỷ USD vào năm 2020, tăng từ con số ước tính khoảng 12 tỷ USD trong năm 2017. Con số này ban đầu được chia sẻ trong một bài phát biểu của một vị tướng cấp cao của Không quân Mỹ vào năm 2018, nhưng nguồn gốc của nó vẫn là một bí ẩn. Dẫu vậy, nó vẫn gây nên một nỗi lo sợ vô hình trong cộng đồng những nhà hoạch định chính sách, rằng nước Mỹ đang bại trận một cách tủi hổ trong cuộc chạy đua AI toàn cầu.

Cũng theo bài phát biểu của vị tướng không quân, Trung Quốc đã vượt xa Mỹ trong các khoản chi tiêu không chỉ dành cho nghiên cứu nói chung, mà cụ thể hơn là về AI quân sự. Nếu Mỹ không thực hiện những động thái quyết liệt để đuổi kịp, quốc gia này - và nền dân chủ - sẽ lụn bại.

Thế nhưng những số liệu ước tính mới nhất từ Trung Quốc An ninh và Công nghệ mới nổi (CSET) lại cho thấy Trung Quốc nhiều khả năng chi vào AI số tiền ít hơn rất nhiều so với con số nêu trên. Bên cạnh đó, hầu hết các khoản tiền đổ vào AI dường như đều dành cho các nghiên cứu không liên quan đến quân sự, như phát triển thuật toán nền tảng, nghiên cứu robot, và phát triển cơ sở hạ tầng thông minh. Ngược lại, chi tiêu dự kiến của Mỹ trong năm tài khóa 2020 sẽ dành phần lớn ngân sách AI vào lĩnh vực quốc phòng, có nghĩa là trên thực tế, Mỹ mới là nước vượt Trung Quốc về chi tiêu cho AI quân sự. Nói cách khác, những số liệu mới hoàn toàn trái ngược với những gì người ta vẫn suy đoán trước đây.

Biểu đồ so sánh chi phí chính phủ Mỹ và Trung Quốc dành cho AI (Mỹ: màu xám trong năm 2020, Trung Quốc: đỏ tươi chỉ mức ước tính thấp nhất, đổ sẫm chỉ mức ước tính cao nhất trong năm 2018; cột 1: nghiên cứu và phát triển AI phi quốc phòng; cột 2: nghiên cứu và phát triển AI quốc phòng; cột 3: tổng)

Các nhà nghiên cứu tại CSET đã ước tính mức ngân sách đầu tư cao nhất và thấp nhất dành cho AI của Trung Quốc trong năm 2018 bằng cách đối chiếu chéo bản báo cáo chi tiêu quốc gia của Bộ tài chính Trung Quốc với các chương trình gây quỹ của cơ quan chính phủ khác và số liệu trích xuất từ các dự án được tài trợ bởi các cơ quan này. Kết quả rút ra vẫn còn khá sơ khởi, bởi chúng đều dựa trên nhiều giả định khác nhau. Nhưng các nhà nghiên cứu tự tin cao độ rằng phân tích của họ ít nhất cũng xác nhận được rằng các khoản chi tiêu dành cho AI của Trung Quốc trên thực tế thậm chí còn chưa gần bằng những khẳng định hiện nay.

Bản báo cáo này cũng chỉ ra những so sánh mang tính phóng đại và những nỗi sợ đang phủ bóng lên mọi cuộc thảo luận xoay quanh chiến lược AI tại Washington DC. Được biết, tại Hội thảo về Trí tuệ nhân tạo của Ủy ban An ninh Quốc gia năm nay, nỗi sợ hãi đó thậm chí còn trở thành một công cụ chủ yếu để Lầu Năm góc tận dụng và kêu gọi giúp đỡ từ các công ty công nghệ.

Nhưng các chuyên gia đã cảnh báo rằng thái độ này xét cho cùng sẽ làm tổn hại đến quá trình phát triển AI của Mỹ, khi mà quốc gia này tập trung quá nhiều vào AI quân sự và quá ít vào các nghiên cứu nền tảng, đưa ra những chính sách kiểm soát xuất khẩu gây tổn hại cho các công ty Mỹ, và giới hạn những chương trình hợp tác quốc tế tập trung vào những thành tựu lớn trên lĩnh vực này.

Tham khảo: MIT Technology Review