Tứ bề là địch, Mark Zuckerberg thì mải mê với Metaverse, tương lai Facebook mờ mịt hơn bao giờ hết

Tờ New York Times đưa tin, Meta, công ty trước đây được gọi là Facebook, đã phải chịu đợt giảm vốn hóa lớn nhất trong một ngày từ trước đến nay vào thứ năm khi cổ phiếu giảm mạnh tới 26% và giá trị thị trường giảm hơn 230 tỷ USD.

Sự sụt giảm cổ phiếu theo sau một báo cáo kết quả kinh doanh ảm đạm vào thứ tư, khi Mark Zuckerberg, giám đốc điều hành, trình bày cách công ty đang điều hướng một quá trình chuyển đổi khó khăn từ mạng xã hội sang cái gọi là thế giới ảo của metaverse. Vào thứ năm, một phát ngôn viên của công ty đã nhắc lại các tuyên bố từ buổi họp của mình và từ chối bình luận thêm.

Dưới đây là 6 lý do khiến Meta rơi vào tình thế khó khăn.

Tăng trưởng người dùng đã đạt mức trần

Thời kỳ Facebook chứng kiến sự tăng trưởng người dùng cuồng nhiệt đã qua. Mặc dù công ty hôm thứ tư đã ghi nhận mức tăng khiêm tốn về lượng người dùng mới trên cái gọi là "gia đình ứng dụng" - bao gồm Instagram, Messenger và WhatsApp. Tuy nhiên, ứng dụng mạng xã hội Facebook cốt lõi của họ đã mất khoảng nửa triệu người dùng trong quý 4 so với quý trước.

Đây cũng là lần sụt giảm đầu tiên đối với công ty trong lịch sử 18 năm, trong thời gian đó công ty thực tế đã được xác định bằng khả năng mang lại nhiều người dùng mới hơn. Sự sụt giảm báo hiệu rằng ứng dụng cốt lõi có thể đã đạt đến đỉnh điểm. Tốc độ tăng trưởng người dùng hàng quý của Meta cũng là mức chậm nhất trong ít nhất ba năm.

Các giám đốc điều hành của Meta đã chỉ ra các cơ hội tăng trưởng khác, như bật chế độ kiếm tiền với WhatsApp, dịch vụ nhắn tin vẫn chưa tạo ra doanh thu đáng kể. Nhưng những nỗ lực đó chỉ mới thành hình. Các nhà đầu tư có khả năng sẽ xem xét kỹ lưỡng tiếp theo liệu các ứng dụng khác của Meta, chẳng hạn như Instagram, có thể bắt đầu đạt vị trí cao nhất về sự tăng trưởng người dùng hay không.

Những thay đổi của Apple đang hạn chế Meta

Mùa xuân năm ngoái, Apple đã giới thiệu bản cập nhật "Tính minh bạch của việc theo dõi ứng dụng" cho hệ điều hành di động của mình. Việc này về cơ bản cho phép chủ sở hữu iPhone lựa chọn liệu họ có cho phép các ứng dụng như Facebook giám sát các hoạt động trực tuyến của mình hay không. Những động thái về quyền riêng tư đó hiện đã ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của Meta và có khả năng sẽ tiếp tục như vậy.

Giờ đây, Facebook và các ứng dụng khác phải yêu cầu mọi người cho phép theo dõi hành vi của họ một cách rõ ràng, nhiều người dùng đã chọn không tham gia. Điều đó có nghĩa là dữ liệu người dùng dành cho Facebook sẽ ít hơn, khiến việc nhắm mục tiêu quảng cáo - một trong những cách kiếm tiền chính của công ty - trở nên khó khăn hơn.

Đau đớn gấp đôi là người dùng iPhone là một thị trường béo bở hơn nhiều đối với các nhà quảng cáo của Facebook so với người dùng ứng dụng Android. Những người sử dụng iPhone để truy cập Internet thường chi nhiều tiền hơn cho các sản phẩm và ứng dụng được phân phối cho họ từ quảng cáo trên điện thoại di động.

Meta cho biết hôm thứ tư rằng những thay đổi của Apple sẽ thổi bay 10 tỷ USD doanh thu trong năm tới. Công ty đã phản đối sự thay đổi của Apple và cho rằng điều đó không tốt cho các doanh nghiệp nhỏ dựa vào quảng cáo trên mạng xã hội để tiếp cận khách hàng. Nhưng Apple không có khả năng đảo ngược những thay đổi về quyền riêng tư của mình và các cổ đông của Meta biết điều đó.

Google đang ăn mòn thị phần quảng cáo trực tuyến

Những rắc rối của Meta chính là vận may của các đối thủ cạnh tranh của nó. Vào thứ tư, David Wehner, giám đốc tài chính của Meta, lưu ý rằng vì những thay đổi của Apple khiến các nhà quảng cáo ít nhìn thấy hành vi của người dùng hơn, nên nhiều người đã bắt đầu chuyển ngân sách quảng cáo của họ sang các nền tảng khác. Cụ thể là Google.

Trong cuộc họp của Google tuần này, công ty đã báo cáo doanh số bán hàng kỷ lục, đặc biệt là trong quảng cáo tìm kiếm thương mại điện tử. Đó cũng chính là danh mục đã hụt hơn Meta trong ba tháng cuối năm 2021.

Không giống như Meta, Google không phụ thuộc nhiều vào Apple về dữ liệu người dùng. Ông Wehner cho biết có khả năng Google có "nhiều dữ liệu của bên thứ ba hơn cho các mục đích đo lường và tối ưu hóa" so với nền tảng quảng cáo của Meta.

Ông Wehner cũng chỉ ra thỏa thuận của Google với Apple để trở thành công cụ tìm kiếm mặc định cho trình duyệt Safari của Apple. Điều đó có nghĩa là quảng cáo đi kèm kết quả tìm kiếm của Google có xu hướng xuất hiện ở nhiều nơi hơn, thu nhận nhiều dữ liệu hơn có thể hữu ích cho nhà quảng cáo. Đó là một vấn đề lớn đối với Meta về lâu dài, đặc biệt nếu nhiều nhà quảng cáo chuyển sang quảng cáo tìm kiếm của Google.

TikTok và Reels đưa ra một câu hỏi hóc búa

Trong hơn một năm, Zuckerberg đã chỉ ra rằng TikTok là kẻ thù đáng gờm như thế nào. Ứng dụng này đã phát triển lên hơn một tỷ người dùng nhờ các bài đăng video ngắn có khả năng chia sẻ cao và gây nghiện một cách kỳ lạ. Và nó cũng đang cạnh tranh gay gắt với Instagram. 

Meta đã cố gắng sao chép TikTok với một tính năng sản phẩm video có tên là Instagram Reels. Zuckerberg cho biết hôm thứ tư rằng Reels, được đặt nổi bật trong nguồn cấp dữ liệu Instagram của mọi người, hiện là động lực số 1 về mức độ tương tác trên ứng dụng.

Vấn đề là mặc dù Reels có thể thu hút người dùng, nhưng nó không kiếm tiền hiệu quả như các tính năng khác của Instagram. Đó là vì kiếm tiền từ quảng cáo video chậm hơn, vì mọi người có xu hướng bỏ qua chúng. Điều đó có nghĩa là Instagram càng thúc đẩy mọi người sử dụng Reels thì càng ít tiền mà nó có thể kiếm được từ những người dùng đó.

Zuckerberg đã so sánh tình hình với thời điểm tương tự cách đây vài năm khi Instagram giới thiệu tính năng Stories, một bản sao của Snapchat. Sản phẩm đó cũng không kiếm được nhiều tiền cho công ty mặc dù cuối cùng thì tiền quảng cáo cũng tăng theo. Tuy nhiên, không có gì đảm bảo Instagram Reels có thể lặp lại điều kỳ diệu đó.

Chi tiêu cho Metaverse rất tốn kém

Zuckerberg tin rằng thế hệ tiếp theo của Internet là Metaverse - một khái niệm vẫn còn mờ nhạt và mang tính lý thuyết liên quan đến việc mọi người di chuyển qua các thế giới thực tế ảo và thực tế tăng cường khác nhau. Kết quả là anh ấy sẵn sàng chi lớn.

Lớn đến mức số tiền chi tiêu lên tới hơn 10 tỷ USD vào năm ngoái. Zuckerberg dự kiến sẽ chi tiêu nhiều hơn nữa trong tương lai.

Tuy nhiên, không có bằng chứng cho thấy sự đặt cược đó sẽ thành công. Không giống như sự chuyển hướng của Facebook sang thiết bị di động vào năm 2012, việc sử dụng thực tế ảo vẫn là lĩnh vực của những người có sở thích thích hợp và vẫn chưa thực sự trở thành xu hướng chính. Tai nghe thực tế tăng cường cũng phải vài tháng - nếu không muốn nói là nhiều năm - mới ra mắt.

Về bản chất, Zuckerberg đang yêu cầu nhân viên, người dùng và nhà đầu tư tin tưởng vào anh ấy và tầm nhìn siêu ngược của anh ấy. Đó là một yêu cầu lớn đối với một thứ sẽ khiến công ty tiêu tốn hàng tỷ USD trong những năm tới và điều đó có thể không bao giờ thành hiện thực.

Bóng ma chống độc quyền 

Mối đe dọa từ các cơ quan quản lý ở Washington đối với công ty của Zuckerberg là một vấn đề nhức đầu không thể nguôi ngoai.

Meta phải đối mặt với nhiều cuộc điều tra, bao gồm từ Ủy ban Thương mại Liên bang và nhiều tổng chưởng lý của các bang về việc liệu công ty có hành động theo cách chống cạnh tranh hay không. Các nhà lập pháp cũng đã hợp tác xung quanh nỗ lực của Quốc hội để thông qua các dự luật chống độc quyền.

Zuckerberg đã lập luận rằng Meta không phải là một mạng xã hội độc quyền. Anh ấy đã tức giận chỉ ra điều mà anh ấy gọi là "mức độ cạnh tranh chưa từng có", bao gồm từ TikTok, Apple, Google và các đối thủ khác trong tương lai.

Nhưng mối đe dọa về hành động chống độc quyền đã khiến Meta gặp khó khăn hơn trong việc tiếp cận các xu hướng mạng xã hội mới. Trước đây, Facebook đã mua Instagram và WhatsApp mà không cần phải giám sát kỹ lưỡng vì những dịch vụ này đã thu hút được hàng tỷ người dùng. Giờ đây, ngay cả một số thương vụ mua lại dường như ít gây tranh cãi hơn của Meta trong thực tế ảo và GIF cũng đã bị thách thức bởi các cơ quan quản lý trên toàn cầu.

Với việc ít khả năng thực hiện giao dịch hơn, Meta phải đổi mới để có thể thoát khỏi mọi thách thức.

Trong quá khứ, Zuckerberg có thể đã may mắn thành công với nhiều cú đặt cược. Nhưng ít nhất vào thứ năm, niềm tin của Phố Wall dành cho anh và công ty của anh bị đã sụt giảm mạnh.