Từng có lúc lãi nhiều hơn bất kỳ công ty Nhật Bản nào, Softbank của Masayoshi Son hiện thua lỗ trên mọi mặt trận, sắp tạo ra kỷ lục đáng buồn

Tờ Bloomberg đưa tin, tỷ phú Masayoshi Son có thể sắp thiết lập một kỷ lục mới – nhưng đây không phải là kỷ lục đáng vui mừng. Khi ông báo cáo kết quả kinh doanh quý kết thúc vào tháng 3 trong ngày thứ 5, chi nhánh đầu tư Vision Fund của Softbank có thể báo cáo thua lỗ nhiều hơn nữa trong 1 quý – mức chưa từng chứng kiến trước đây.

Theo Kirk Boodry, chuyên gia phân tích tại Redex Research, công ty đầu tư công nghệ lớn nhất thế giới dự đoán sẽ thua lỗ khoảng 18,6 tỷ USD riêng trong danh mục các khoản đầu tư công khai của mình trong quý kết thúc vào ngày 31/3 – mức lớn hơn cả kỷ lục 18,3 tỷ USD trong quý thứ 2 của năm ngoái. Điều này có nghĩa là Vision Fund sẽ chứng kiến khoản thua lỗ khoảng 10 tỷ USD theo tính toán của Boodry. 

Đây là những con số thay đổi mạnh mẽ so với 1 năm trước khi Son đứng trên sân khấu ở Tokyo và tuyên bố rằng Softbank đã kiếm được nhiều tiền hơn trong riêng một quý so với bất kỳ công ty Nhật Bản nào trong lịch sử. Công ty mà ông thành lập 40 năm trước đã đạt lợi nhuận ròng 1,93 nghìn tỷ yên (17,7 tỷ USD thời điểm đó), lu mờ cả những tên tuổi như Toyota, NTT.

"Thật không bình thường. Các nhà đầu tư, thị trường bắt đầu trở nên lo lắng. Khi nói về quy mô hay tiềm năng thua lỗ, thị trường dường như đang xây dựng theo xu hướng giảm".

Cổ phiếu của Softbank liên tục sụt giảm.

2 quỹ Vision Fund của Softbank đã gặp khó khăn khi giá trị các công ty công nghệ sụt giảm trong bối cảnh lãi suất toàn cầu tăng và Trung Quốc thắt chặt gọng kìm đối với ngành công nghiệp công nghệ. Coupang của Hàn Quốc và Didi của Trung Quốc là một trong những khoản đầu tư tồi tệ nhất của Vision Fund – mỗi công ty này đã chứng kiến giá cổ phiếu hàng quý giảm lần lượt 40% và 50%.

Khoản thua lỗ lớn nhất của Vision Fund cho tới giờ là 825,1 tỷ yên – đến trong quý thứ 2 của năm tài chính khi thị trường chứng khoán lao dốc. Quỹ này sau đó sẽ có lãi trở lại, kiếm được 109 tỷ yên trong 3 tháng kết thúc vào 31/12.

Điểm mấu chốt với quý thứ 4 của năm tài chính sẽ là việc làm thế nào Softbank đánh giá được giá trị của số lượng khổng lồ những công ty tư nhân đang đầu tư. Danh sách này còn có cả ByteDance – đơn vị điều hành nền tảng video TikTok và Oyo Hotels của Ấn Độ.

"Vẫn còn rất nhiều vấn đề chưa thể nhìn thấy được trong danh mục này, đặc biệt là tại Vision Fund 2 – nơi rất nhiều các khoản đầu tư có giá trị nhỏ hơn hoặc vẫn còn ở giai đoạn đầu", Boodry viết trong một thông báo gửi nhà đầu tư. Tuy nhiên, "Softbank dường như sẽ bị thua lỗ đáng kể trong cả danh mục đầu tư cá nhân".

Thị trường quay đầu giảm mạnh đang ảnh hưởng nghiêm trọng tới mô hình kinh doanh của Softbank khi mà Son tái định vị vào việc để Vision Fund đầu tư các công ty cổ phần vào năm 2016. Một loạt các bê bối và bước đi sai lầm từ WeWork, Wirecard và Greensill Capital đã dẫn tới sự theo dõi sát sao hơn trên toàn cầu.

Hiện tại, nỗi lo sợ càng gia tăng hơn nữa với sự sụt giảm giá trị của các công ty công nghệ khiến danh tiếng của Son tổn hại nghiêm trọng và làm dấy lên lo ngại về sự ổn định của hoạt động kinh doanh. Việc thiếu minh bạch liên quan tới cách tài sản của các quỹ hoạt động càng gây ra thêm vấn đề khiến thị trường náo loạn.

"Cấu trúc kinh doanh tổng thể của Softbank phụ thuộc vào một giả định duy nhất và đó là giá cổ phiếu tăng không ngừng", đặc biệt là trong các cổ phiếu công nghệ - vốn đang dẫn đầu xu hướng bán tháo hiện tại. Đây là "lỗ hổng cơ bản" đang ngày một bị phơi bày bởi thị trường gấu.

Vision Fund hiện đã thua lỗ ở 32 trong số 34 khoản đầu tư công khai vào quý vừa qua theo tính toán của Nomura Securities. 32 công ty này bao gồm cả Coupang của Hàn Quốc (5,4 tỷ USD), Grab của Singapore (2,4 tỷ USD), Didi (2,4 tỷ USD), Paytm (1,3 tỷ USD) và DoorDash (1,1 tỷ USD).

Những khoản lỗ chưa được biết trong danh mục đầu tư công khai hiện vào khoảng 37 tỷ USD – 18 tỷ USD trong năm tài chính 2021 theo tính toán của Boordry. Tổng cộng, các công ty trong danh mục đầu tư công khai của Vision Fund đã giảm hơn 50% giá trị so với thời điểm cao nhất.

Nói tóm lại, Softbank đã thua lỗ phần lớn trên giấy tờ và lợi nhuận có được chỉ là từ 1 năm trước. Hiện rất ít chuyên gia phân tích đưa ra dự đoán về tương lai của Softbank, ít nhất là công khai. Do sự thay đổi của công ty sang đầu tư vào các công ty cổ phần, mọi vấn đề phải gắn liền với giá trị thị trường. Tuy nhiên, Warren Buffett vốn đã tranh luận từ lâu rằng con số lãi lỗ hàng quý với các công ty đầu tư như Berkshire Hathaway hầu như vô nghĩa.

Tuy nhiên, kết quả kinh doanh quý mới nhất của Softbank có thể làm ảnh hưởng nghiêm trọng tới danh tiếng của Son khi ông đang tái định vị lại danh tiếng của bản thân để trở thành nhà đầu tư mạo hiểm có ảnh hưởng nhất thế giới.

Son đã xây dựng Vision Fund dựa trên việc chọn lựa các công ty khởi nghiệp non trẻ gồm cả việc đặt cược vào Alibaba vốn trở thành một trong những thỏa thuận mạo hiểm hành công nhất mọi thời đại. Tuy nhiên, ngay kể cả với khoản đầu tư này cũng đang gặp vấn đề khi Alibaba chịu ảnh hưởng nặng nề từ chiến dịch đàn áp lĩnh vực công nghệ của Bắc Kinh. Hiện tại, đế chế của Jack Ma đã mất hơn 70% giá trị so với mức đỉnh từ tháng 10/2020.

Chỉ số Nasdaq 100 cũng đã giảm 25% - mức tồi tệ nhất kể từ năm 2008.

Các quỹ đầu tư nặng về công nghệ cũng chịu ảnh hưởng trên toàn cầu gồm cả Tiger Global Management của Chase Coleman – một trong những quỹ đầu cơ thành công nhất trong 2 thập kỷ qua. 

Dan Baker của Moringstar cũng là một trong những người ít bi quan nhất về triển vọng của Softbank. Dù hiệu quả hoạt động của các quỹ công nghệ đầu tư vào giai đoạn đầu của các công ty sẽ tiếp tục biến động, Softbank – với quy mô thế này sẽ có cơ hội nhiều hơn để đầu tư.

"Thị trường này không phải cho tất cả mọi người. Nhưng một khi sẵn sàng chấp nhận tính không ổn định và nhìn vào triển vọng trong dài hạn của các công ty, cuối cùng bạn có thể nhận được thành quả ngọt ngào".