Tương lai cho Tesla trong "thế giới của Trump" sẽ ra sao?

Donald Trump liệu sẽ làm những gì?

Đây là thứ mà rất nhiều người Mỹ vẫn đang tự hỏi kể từ khi ngôi vị tổng thống mới được quyết định vào tuần trước. Điều này lại càng hồi hộp hơn đối với các công ty năng lượng như Vestas Wind System (giá cổ phiếu giảm 12% kể từ thứ ba vừa qua) hay Peabody Energy Corp. (giá cổ phiếu lại tăng 73%). Trong bài diễn thuyết đề cập nhiều tới năng lượng, Trump cho biết ông sẽ phá bỏ các quy định về môi trường đang khiến nhiều người Mỹ mất việc, đồng thời "hồi sinh" ngành than nước này chỉ 100 ngày sau khi nhậm chức.

Đây quả là tin đáng sợ không chỉ đối với những nỗ lực hạn chế biến đổi khí hậu mà còn đối với cả lĩnh vực năng lượng sạch tái chế. Dưới đây là một vài giả thiết về những gì có thể xảy đến với "con cưng" của ngành năng lượng sạch tại Mỹ - Tesla Motors.

1. Các khoản trợ cấp cho điện gió và mặt trời sẽ không bị ảnh hưởng đáng kể

Tesla vốn dĩ là một hãng xe điện, thế nhưng ngày 17/11 vừa qua, các cổ đông công ty đã nhất loạt đồng ý đề xuất thâu tóm SolarCity của CEO Elon Musk. Thương vụ này sẽ biến Tesla thành hãng mái pin mặt trời lớn nhất tại Mỹ, đồng thời cũng là nhà sản xuất đầu tiên đồng bộ tấm pin mặt trời vào pin sạc dự trữ để cung cấp năng lượng cho ô tô chạy vào ban đêm.

Sự phát triển của điện mặt trời trong tương lai vẫn sẽ được các quy định chính phủ bảo vệ vì hai lý do. Thứ nhất, hầu hết các công ty cung cấp năng lượng đều được yêu cầu phải ghi nhận nỗ lực của khách hàng trong việc gửi lại phần năng lượng dư thừa về lưới điện. Những yêu cầu này đều tầm cỡ quốc gia và sẽ khó bị Trump làm ảnh hưởng.

Thứ hai, các hãng năng lượng sạch được giảm 30% thuế cho chi phí lắp đặt. Những ưu đãi này được ký kết dưới thời tổng thống George W. Bush của đảng Cộng hòa từ năm 2005 và được chính Quốc hội (với đa số ghế của đảng này) chấp thuận mở rộng vào năm ngoái. Với sự ủng hộ lớn mạnh như vậy, những ưu đãi cho ngành năng lượng sạch chưa có vẻ gì là sẽ bị ảnh hưởng trong tương lai.

2. Ngay cả khi không được chính phủ hỗ trợ, các nguồn năng lượng sạch vẫn sẽ ngày một rẻ hơn

Giá thành trung bình của tấm pin mặt trời đã giảm hơn 15% kể từ 2013. Với trợ giá từ chính phủ, điện mặt trời hiện đã rẻ hơn than tại hầu hết các khu vực ở Mỹ. Ngay cả khi viễn cảnh đen tối là nguồn trợ giá chính phủ đột nhiên bị cắt giảm xảy ra vào năm tới thì ngành công nghiệp vẫn sẽ có khả năng tự phục hồi với quy mô nhân rộng và giá thành tiếp tục giảm.

Các chính sách trợ giá được thiết kế ra để phổ cập công nghệ mới bằng cách khiến chúng rẻ đi, nhưng một khi các công nghệ này đã "cất cánh" và đạt được một lượng người dùng nhất định rồi thì giá thành sẽ được quyết định bởi quy mô chứ không còn chỉ bởi trợ giá nữa.

Giá thành điện mặt trời đã hạ xuống thấp hơn cả than và gas

Một đợt cắt giảm trợ giá từ chính quyền Trump có thể làm chậm lại tốc độ phổ cập của loại mái mới mà Tesla đưa ra nhưng các loại mái pin mặt trời truyền thống đã được nhiều hộ gia đình sử dụng lâu nay chắc chắn vẫn sẽ có chỗ đứng riêng của chúng. Nếu Tesla có thể tối ưu hóa chi phí sau thương vụ sáp nhập với SolarCity thì có lẽ sẽ sớm thôi công ty có thể mang về lợi nhuận mà không cần đến trợ giá nữa.

3. Các quy chuẩn về hiệu năng xe hơi chạy xăng sẽ bị phá bỏ

Một trong những thành tựu đáng kể nhất về chống biến đổi khí hậu của tổng thống Obama sau 8 năm cầm quyền chính là nỗ lực thúc đẩy thông qua các điều luật hạn chế phương tiện chạy nhiên liệu hóa thạch (xăng dầu, than,...). Sở Bảo vệ môi trường nước này cũng đã lên kế hoạch sẽ đánh giá lại các quy định giúp tăng gấp đôi hiệu quả các các loại ô tô và xe tải lên mức 88,5km/gallon xăng vào năm 2025. Những mục tiêu này có thể bị trì hoãn hoặc phá bỏ dưới thời tổng thống Trump. Cổ phiếu các hãng xe hơi tại Detroit đã tăng như dự kiến, trong khi cổ phiếu Tesla tại giảm 4,9% trong 2 ngày sau cuộc bầu cử.

Đây rõ ràng là tin xấu đối với sức khỏe con người cũng môi trường sống trong dài hạn, nhưng hậu quả của nó đối với Tesla sẽ không quá nghiêm trọng. Giá pin đã giảm nhanh chóng, và đến cuối những năm 2020, xe điện sẽ trở nên phổ biến và được trang bị hiệu năng cao hơn các phương tiện chạy xăng. Việc chính phủ Trump giảm tiêu chuẩn hiệu năng cho các dòng ô tô chạy xăng sẽ khiến giá thành sản xuất giảm đi đôi chút nhưng cũng đồng thời tiết giảm vòng đời sử dụng của chúng.

4. Các hỗ trợ dành cho xe điện sẽ tự động chấm dứt

Nỗ lực thúc đẩy xe điện tại Mỹ bắt đầu được triển khai qua mức giảm thuế 7500 USD. Dưới thời Donald Trump, chính phủ có thể sẽ cắt giảm ưu đãi thuế này và làm chậm lại quá trình chuyển dịch sang các phương tiện điện của nước Mỹ, nhưng tác động của chúng sẽ không quá lâu đối với các hãng tiên phong về ô tô điện như Nissan Motors, General Motors hay Tesla. Lý do là bởi các quy định miễn giảm thuế này vốn được thiết kế để nâng đỡ các công ty sản xuất phương tiện điện cho đến khi họ đạt được mức doanh số 200.000 chiếc đầu tiên. Trong khi đó, Tesla rất có thể sẽ đạt đạt được ngưỡng này vào nửa đầu năm 2018.

5. Chính quyền các bang có thể cung cấp hỗ trợ riêng của họ

Một vài trong số những khoản hỗ trợ lớn nhất cho các nhà cung cấp năng lượng sạch lại chính là do chính quyền từng bang đưa ra. Mỗi bang lại có quyền tăng giảm mức hỗ trợ cho các công ty điện gió và mặt trời hay trợ giá xe ô tô điện. Những chính sách này đều được đồng thuận cả ở các bang ủng hộ đảng Cộng hòa. Ví dụ như việc các cư dân Louisiana được hưởng ưu đãi thuế khoảng 10.000 USD khi mua một chiếc ô tô điện.

Dưới thời Trump, vai trò của các bang trong việc ban hành quy định hỗ trợ sẽ càng rõ rệt hơn. Chính vì vậy mà sự khác biệt sẽ nảy sinh từ các bang có ưu tiên hỗ trợ hơn so với các bang không ưu tiên. Thế nhưng người dân Mỹ có lẽ cũng không quá lo sợ bởi phần nhiều các bang ủng hộ Donald Trump lại là những bang sản xuất ra nhiều điện gió nhất.

6. Khôi phục các chính sách ủng hộ xăng dầu cũng sẽ không khiến giá xăng dầu rẻ đi

Kết quả cuộc bầu cử vừa qua chắc chắn là tin vui cho nhiều công ty dầu lửa. Khôi phục lại Quy định XL về đường ống dẫn dầu, từng bị phá bỏ dưới thời Obama, chính là một trong những điều Trump cam kết thực hiện khi trở thành tổng thống.

Khôi phục xây dựng các đường ống dẫn dầu có thể mang về lợi nhuận trước mắt cho các công ty dầu lửa nhưng vì một khi dầu được buôn bán trên thị trường quốc tế và nhu cầu xe điện vẫn leo thang thì giá dầu tại Mỹ cũng sẽ khó mà hạ xuống một mức đáng kể nào.

7. Hàng rào thương mại với Mexico sẽ chỉ gây hại cho các đối thủ của Tesla

Trump muốn loại bỏ hiệp định thương mại tự do Bắc Mỹ NAFTA. Đây sẽ là một cú giáng đối với ngành công nghiệp ô tô. Kể từ 2010, 9 hãng sản xuất ô tô, bao gồm cả Ford, GM và Fiat Chrysler đã đầu tư hơn 24 tỷ USD vào Mexico. Họ đang sản xuất hàng triệu phương tiện tại các nhà máy ở nước này.

Trong khi đó, dây chuyền sản xuất của Tesla lại hoàn toàn được thực hiện tại Mỹ. Tesla cũng đang lên kế hoạch sẽ sản xuất tấm pin mặt trời tại nhà máy khổng lồ của SolarCity tại Buffalo, New York. Hàng rào thuế quan đánh lên các loại pin mặt trời sản xuất ngoài nước Mỹ sẽ giúp các sản phẩm của Tesla tại Mỹ cạnh tranh hơn trước.

Kết

Nói tóm lại, với đà tăng trưởng mạnh mẽ của các năng lượng sạch và các phương tiện chạy năng lượng sạch cùng sự suy thoái của các nguồn năng lượng hóa thạch, chính quyền Donald Trump sẽ khó mà tác động được nhiều vào cục diện thị trường này, một tin vui đối với không chỉ Tesla mà là tất cả các công ty trong ngành.

Tham khảo Bloomberg