Tỷ phú Larry Ellison mắc kẹt vì 1 thương vụ: Tham vọng xây hệ thống hồ sơ sức khỏe số giúp tiết kiệm 81 tỷ USD/năm nhưng nhận về mớ hỗn độn, 11.000 ca bệnh ảnh hưởng

Tầm nhìn của Larry Ellison về tương lai ngành y khởi nguồn từ một phòng khám.

Nhà đồng sáng lập Oracle này cần thuốc giúp hỗ trợ kiểm soát lượng cholesterol và bác sĩ của ông đã kê đơn một loại có tên là Crestor. Sự lựa chọn dựa trên độ tuổi, giới tính… và Ellison bất giác nghĩ điều gì sẽ xảy ra nếu, thay vì phỏng đoán, các bác sĩ có thể dựa vào AI tổng hợp để xem xét hồ sơ y tế bệnh nhân? Với cơ sở dữ liệu khổng lồ, họ có thể phát hiện triệu chứng bệnh nhanh hơn và giảm rủi ro kê sai đơn thuốc.

Câu chuyện này đã được kể lại tại hội nghị CloudWorld của Oracle. Ở tuổi 79, Ellison, với vóc dáng thon gọn trong chiếc áo phông đen, muốn tạo ra thứ gì đó đem lại lợi ích cho tất cả mọi người.

Đó là lời hứa của Cerner, công ty được Oracle mua vào năm 2021 với giá 28,3 tỷ USD. Vào thời điểm đó, Cerner đang quản lý hồ sơ sức khỏe điện tử của 1/4 tổng số bệnh viện ở Mỹ. Kế hoạch của Ellison là đưa tất cả dữ liệu này vào mô hình AI của Oracle và phát triển EHR (Hồ sơ sức khỏe điện tử) trong tương lai.

Tuy nhiên, ở Cerner hoàn toàn là một mớ hỗn độn. Trong khi Ellison tập trung kết hợp hồ sơ y tế của Cerner với công nghệ Oracle thì Cerner lại thất bại ngay từ nhiệm vụ cơ bản nhất là quản lý dữ liệu. Quá trình triển khai công nghệ tại trung tâm y tế hàng đầu Veterans Affairs (VA) được đánh giá là thảm hoạ.

Hơn 11.000 ca chăm sóc y tế bị chuyển sang trạng thái “không xác định”. Hàng nghìn bệnh nhân không nhận được phương pháp điều trị mà bác sĩ yêu cầu, trong khi đội ngũ nhân viên VA chật vật lấy và nhập lại các đơn y tế bị thiếu. Tệ hơn, những sai sót trong thiết kế cơ bản của hệ thống vô tình khiến 3 bệnh nhân tử vong.

Tóm lại, hồ sơ điện tử của Cerner là một thảm họa chết người đối với VA. Oracle cũng đang phải chạy đua với thời gian để sửa chữa lại hệ thống bị hỏng trước khi có thêm nhiều người nữa bị ảnh hưởng.

Ellison lần đầu tiên tiếp cận Cerner cách đây hai thập kỷ. Đó là vào giữa những năm 2000, thời điểm lĩnh vực công nghệ y tế đang rất ‘hot’. Tập đoàn RAND ước tính việc số hóa hàng loạt hồ sơ y tế sẽ giúp cắt giảm chi phí chăm sóc tới 81 tỷ USD mỗi năm. Báo cáo vô hình chung mở đường cho một lượng lớn USD kích thích liên bang thúc đẩy việc áp dụng hồ sơ sức khỏe điện tử tại khắp các bệnh viện ở Mỹ. Trong khi đó, các Big Tech bắt đầu đầu tư mạnh vào CNTT chăm sóc sức khỏe và Oracle cũng muốn tham gia.

Vào năm 2015, Cerner đánh bại Epic, đối thủ cạnh tranh chính, để giành được hợp đồng trị giá 4,3 tỷ USD xử lý hồ sơ sức khỏe điện tử cho Bộ Quốc phòng. Hai năm sau, công ty tiếp tục giành được một hợp đồng tương tự cho VA, trị giá ước tính khoảng 10 tỷ USD mà không cần đấu thầu. Nhiều người nghĩ rằng việc trao cả hai hợp đồng cho một công ty sẽ đảm bảo chu trình chăm sóc liền mạch cho các quân nhân, đặc biệt trong giai đoạn ngay sau khi giải ngũ.

Tiến sĩ David Shulkin, cựu thư ký phụ trách các vấn đề cựu chiến binh tại Bộ Quốc phòng, cho biết: “Tôi muốn tiến tới một phiên bản hồ sơ điện tử duy nhất với Bộ Quốc phòng để đảm bảo rằng vấn đề này cuối cùng sẽ được giải quyết một lần và mãi mãi”.

Tuy nhiên, mùa thu năm 2020, khi hệ thống đầu tiên của Cerner được triển khai tại trung tâm y tế VA, Spokane, Washington, mọi thứ bắt đầu không ổn. Các bác sĩ và y tá phàn nàn rằng hệ thống này quá chậm, khó sử dụng, vậy nên tốn nhiều thời gian nhập dữ liệu hơn.

“Nhân viên đang dành toàn bộ thời gian loay hoay với Cerner nhưng chỉ dành khoảng 10 phút cho bệnh nhân của mình”, một người cho biết.

Do lỗi hệ thống, một số bệnh nhân mắc bệnh hiểm nghèo không được điều trị. Người ta phát hiện ra rằng Cerner đã không đào tạo nhân viên VA cách sử dụng một số tính năng này, vậy nên vô hình chung tạo ra gánh nặng.

Một cựu chiến binh Spokane, Charlie Bourg, đổ lỗi cho Cerner khi công ty này không sớm chẩn đoán kịp thời căn bệnh ung thư tuyến tiền liệt. Thời điểm sai lầm được phát hiện, ung thư đã di căn đến các hạch bạch huyết giữa cột sống và dạ dày. Ông Bourg đã ở giai đoạn cuối. Bourg nói: “Tôi chưa bao giờ cho phép VA đánh cược mạng sống của mình”.

Càng ngày, hệ thống của Cerner càng gặp nhiều vấn đề, song đúng vào thời điểm này, Oracle lại tiếp cận công ty lần thứ hai để nói về chuyện mua lại.

Y học là nỗi ám ảnh suốt đời của Ellison. Người đàn ông này từng nghĩ đến việc trở thành bác sĩ, song lại không theo học đủ lâu để lấy bằng. Theo Tiến sĩ David Agus, một bác sĩ ung thư nổi tiếng, Ellison coi chăm sóc sức khỏe như một ngành kinh doanh lạc hậu mà ở đó, hồ sơ y tế chính là nút thắt.

Đại dịch có lẽ là cú huých đưa Oracle tiến gần hơn tới thương vụ mua lại Cerner. Nếu thành công, sự kiện này cũng sẽ giúp gã khổng lồ công nghệ cạnh tranh với Amazon và Microsoft trong lĩnh vực kinh doanh điện toán đám mây có lợi nhuận khổng lồ, đồng thời thiết lập chỗ đứng trong ngành chăm sóc sức khỏe.

Oracle và Cerner công bố thỏa thuận vào tháng 12 năm 2021 và thương vụ mua lại hoàn tất vào ngày 8 tháng 6 năm 2022. Oracle tin rằng cuối cùng họ đã có thể thực hiện được ước mơ cách mạng hóa nền y học hiện đại của Ellison.

Tuy nhiên, mọi thứ không như những gì Ellison dự tính. Mớ hỗn độn tại VA trở nên tồi tệ, trong khi tình trạng mất điện ngày càng phổ biến. Một giám đốc điều hành của Cerner cho biết toàn bộ hệ thống đang trên bờ vực hỏng hóc và nguy hiểm đến mức buộc phải tạm dừng tại 166 trung tâm y tế.

Để sửa sai, Oracle đã luân chuyển nhiều tài năng hàng đầu sang làm việc trong dự án VA. Trong vòng 9 tháng, dự án cũng sẽ được đưa lên đám mây, sửa lỗi và cắt giảm chi phí. “Mọi thứ ở đây đều có thể sửa chữa và giải quyết được. Cerner sẽ sớm trở thành “tiêu chuẩn vàng” trong số các EHR”, đại diện công ty nói.

Gần hai năm sau thương vụ bom tấn với Cerner, Oracle cho biết họ đã thực hiện hàng nghìn cải tiến. Seema Verma, người đứng đầu Oracle Health and Life Sciences, cho biết trong một tuyên bố với BI: “Các cựu chiến binh của chúng tôi và những người chăm sóc họ xứng đáng có được một hệ thống EHR đẳng cấp thế giới”.

VA cũng khẳng định họ đang giải quyết vấn đề. Tiến sĩ Neil Evans, người đứng đầu văn phòng hiện đại hóa EHR của VA, cho biết: “Qua việc lắng nghe các cựu chiến binh và bác sĩ lâm sàng của VA, chúng tôi biết rằng hồ sơ sức khỏe điện tử không đáp ứng được mong đợi và chúng tôi yêu cầu Oracle Health chịu trách nhiệm sửa sai. VA sẽ áp dụng các hình phạt cao nếu công ty không đạt được các mục tiêu về hiệu suất”.

Hiện Oracle đang nỗ lực ổn định hệ thống và vẫn chưa chuyển hoàn toàn Cerner lên đám mây. Tình trạng mất điện đã thuyên giảm song đại diện VA cho biết chúng vẫn là một trong những vấn đề nhức nhối.

Ellison tiếp tục thúc đẩy giấc mơ EHR. Một giám đốc điều hành Oracle mô tả hợp đồng VA như một sự xiềng xích, tiêu tốn thời gian và sự chú ý của Ellison đối với cơ sở dữ liệu mà ông đã phải bỏ ra rất nhiều tiền để mua. Bản thân việc triển khai EHR cũng tiêu tốn hàng trăm triệu USD và chắc chắn, nhiều bệnh viện đang không muốn đặt cược sinh mạng bệnh nhân vào một công ty từng gặp khó khăn trong việc triển khai hệ thống.

Vũ Anh