Văn minh và tiến hóa có phải là hai con đường khác nhau?

Trong "The Selfish Gene", nhà thần thoại học Richard Dawkins đề cập đến đơn vị cơ bản của sự lựa chọn, và do đó các đơn vị cơ bản của lợi ích cá nhân. Nó không phải là một loài hay một nhóm, nói đúng ra, nó là một di truyền gen đơn vị. Nói một cách đơn giản, sinh vật chỉ là vector, để các gen có thể tiếp tục tồn tại, và các gen sẽ chọn lọc những cá thể phù hợp với chúng.

Dù dựa trên lý thuyết nào đi chăng nữa thì người ta cũng thừa nhận rằng con người cần giải quyết hai vấn đề cơ bản nhất, đó là sinh tồn và sinh sản. Mục đích của tất cả quá trình tiến hóa là để tồn tại và sinh sôi tốt hơn.

Lý thuyết này áp dụng cho tất cả các loài động vật, trong đó có cả loài tổ tiên của loài người. Kể từ khi con người được gọi là sinh vật thông minh tiên tiến, dường như con người không còn thỏa mãn với những nhu cầu cơ bản về sinh tồn và sinh sản.

Ví dụ, đời sống tình dục của con người thiên về theo đuổi khoái cảm của bản thân, chứ không còn là sinh sản đơn thuần. Nhân loại đã tạo ra chế độ một vợ một chồng làm giảm khả năng sinh sản. Ngoài ra còn có nhiều xu hướng khác như nhiều người đã chọn không kết hôn, DINKs, hoặc đồng tính luyến ái.

Vào thế kỷ 20 đã có một dự đoán rằng 100 năm nữa loài người chỉ cần làm việc một ngày một tuần là có thể sống mà không cần lo lắng. Nếu chúng ta tuân theo tiêu chuẩn đó, trên thực tế, chúng ta có thể đạt được nhu cầu cơ bản về cơm ăn áo mặc. Nhưng, mọi người có thực sự chỉ làm việc 1 ngày trong tuần? Tại sao hầu hết mọi người cảm thấy rằng họ đang sống một cách mệt mỏi hơn?

Chọn lọc tự nhiên dường như đã mất đi vị trí thống trị ở xã hội loài người, và nhân loại chúng ta đã phát minh ra một phương pháp chọn lọc mới gọi là "văn minh". Hay được gọi là "lựa chọn chủ động".

Chọn lọc tự nhiên không có xu hướng cố định. Khi thời tiết lạnh, các loài khỏe mạnh, có bộ lông ấm áp sẽ dễ tồn tại hơn, khi thời tiết nóng, các loài giỏi chịu nhiệt sẽ sinh sôi nhiều hơn. Tuy nhiên, nền văn minh dường như đã bắt đầu định hướng cho nhân loại.

Đưa ra một ví dụ đơn giản nhất. Chúng ta đều cho rằng giết người là ác, tuy nhiên, một số nghiên cứu lại phát hiện ra rằng một phần mô não của thùy trán con người có liên quan đến tội phạm bạo lực. Nhưng nếu bạn giết người, bạn có thể sẽ bị tước đoạt tự do cả phần đời còn lại, thậm chí là phải trả giá bằng mạng sống. Vì vậy, những người bị đánh giá là có xu hướng phạm tội bạo lực sẽ không được hoan nghênh trong xã hội hiện đại .

Nhưng điều này không đúng ở vương quốc động vật, chọn lọc tự nhiên sẽ biến những cá thể có thể chiến đấu và giết lẫn để trở thành kẻ thống trị, cho phép chúng có được nhiều tài nguyên hơn để sinh sản và truyền lại gen tổ hợp này.

Đối với động vật, để tồn tại, chúng phải cạnh tranh khốc liệt để giành lấy tài nguyên, và điều đó không có gì là sai đối với quan điểm tự nhiên.

Khi nói đến con người, những hành vi này được xác định là: đánh nhau, giết người, cướp của, trộm cắp... Những hành vi dựa trên bản năng này không có sự phân biệt giữa thiện và ác trước quy luật tự nhiên, nhưng chúng không phù hợp với thực trạng xã hội loài người hiện nay. Do đó, "văn minh" và "chọn lọc tự nhiên" đã chia tách và hình thành hai con đường khác nhau?

Với nền văn minh, nhân loại đã học cách hợp tác, học tập sản xuất nông nghiệp và bắt đầu cuộc cách mạng công nghiệp, mang lại những thay đổi nhanh chóng trong lối sống. Nó cũng thay đổi cách ăn uống, làm việc, và ngủ nghỉ của chúng ta.

Tinh tinh là loài ăn tạp giống như con người. Tinh tinh yêu thích tất cả các loại trái cây, thỉnh thoảng chúng ăn côn trùng và cả thịt những loài khác, nhưng thường thì chúng ăn hoa quả là chủ yếu.

Khỉ đột trưởng thành cần trung bình 25 kg thức ăn mỗi ngày; những con gấu trúc khổng lồ dễ thương thậm chí còn ăn nhiều hơn, với 50 kg thức ăn mỗi ngày! Hầu hết chúng đều ăn khi còn thức. Nhiều người nói rằng gấu trúc khổng lồ rất háu ăn, nhưng họ không nhận ra rằng thức ăn mà chúng hấp thụ có năng lượng thấp đến thảm hại.

Ngày nay, thực phẩm của con người ngày càng trở nên tinh tế và được chế biến nhiều hơn. Lượng calo của gạo là một thứ xa xỉ đối với động vật hoang dã, chứ đừng nói đến chocolate hoặc bơ, phô mai... Do đó, răng của chúng ta không cần phải sắc bén, và các cơ mặt không cần phải rất phát triển.

Sản xuất lương thực được công nghiệp hóa, việc chuẩn bị và vận chuyển thực phẩm thuận tiện đã cho phép chúng ta tiết kiệm nhiều thời gian hơn để ăn và làm những việc khác có ý nghĩa hơn. Mặc dù nhiều người coi việc ăn uống là một nguồn vui trong cuộc sống, nhưng quả thật chúng ta đã tiết kiệm được quá nhiều thời gian cho quá trình ăn uống.

Đồng thời, khả năng điều hòa lông và xương của chúng ta cũng mất đi, cách làm việc chuyển từ chạy ngoài đồng sang đối mặt với máy tính; giấc ngủ cũng chuyển từ giấc ngủ ngắn dùng để chống thiên địch thành chu kỳ ngủ dài (8 tiếng).

Chúng ta không tiến hóa trở nên nhanh hơn, mạnh hơn, mà yếu hơn, chậm hơn và lười biếng hơn. Nhưng chúng ta đã thiết lập một loạt hệ thống và trang thiết bị để chúng ta có thể cao hơn, nhanh hơn và mạnh hơn.

Bởi vậy, có thể thấy rằng "văn minh" và "chọn lọc tự nhiên" có những mặt trái ngược nhau.

Sự sinh tồn và sinh sản từ lâu đã không thể thỏa mãn con người; việc theo đuổi nền văn minh và theo đuổi sự hưởng thụ tinh thần cao hơn đã khiến cho nó trở thành một con đường hoàn toàn khác so với chọn lọc tự nhiên.