Virus gây bệnh phổi bí ẩn ở Trung Quốc là một chủng chưa từng được biết đến

Tính tới thời điểm hiện tại, virus gây bệnh phổi lạ ở Trung Quốc đã khiến cho ít nhất 1 người tử vong, 7 bệnh nhân khác rơi vào tình trạng nguy kịch. Tổng cộng, nó đã lây nhiễm khoảng 60 người ở Trung Quốc và một bệnh nhân mới được phát hiện ở Thái Lan.

Theo báo cáo sơ bộ, các nhà khoa học đã xác định được chủng virus gây ra căn bệnh, có điều, nó là một chủng chưa bao giờ được biết tới và đặt tên. Virus mới này thuộc loại coronavirus, cùng một họ với virus MERS gây ra Hội chứng Hô hấp cấp Trung Đông cho hơn 1.000 người và giết chết 400 người vào năm 2012.

Virus coronavirus mới cũng có mã gen trùng khớp 80% với virus SARS trên dơi. Trở lại năm 2003, SARS từng gây ra hội chứng hô hấp cấp tính nặng cho hơn 8.000 người trên toàn thế giới, và giết chết 774 người trong số đó.

Virus gây ra bệnh phổi bí ẩn ở Trung Quốc đã lộ diện

Dịch bệnh viêm phổi lạ bắt đầu được báo cáo ở thành phố Vũ Hán, Trung Quốc từ giữa tháng 12 năm 2019. Bệnh nhân khởi phát sớm nhất được cho là đã xuất hiện các triệu chứng từ ngày 12 tháng 12 bao gồm ho, sốt, khó thở. Phim chụp X-quang cho thấy các tổn thương xâm lấn ở cả hai bên lá phổi.

Chỉ trong vòng nửa tháng, số lượng bệnh nhân liên tục tăng lên. Khoanh vùng dịch cho thấy virus lạ dường như đã bùng phát tại một khu chợ buôn bán hải sản ở Vũ Hán. Nhiều khả năng, đó là một virus lây từ động vật sang người, bởi các cơ quan y tế ở Vũ Hán đã theo dõi 163 người tiếp xúc với các bệnh nhân cùng các nhân viên y tế trực tiếp chăm sóc cho họ và xác nhận, virus hiện tại không lây trực tiếp từ người sang người.

Loài động vật mang virus chưa được xác định. Khu chợ bán hải sản ở Vũ Hán cũng bán cả gà, dơi, sóc, và các động vật hoang dã khác. Theo tờ The Washington Post, đó là một ngôi chợ có trên 1.000 gian hàng, trông rất "bẩn thỉu và lộn xộn".

Ngay từ ngày 1 tháng 1, khu chợ đã bị đóng cửa để thực hiện công tác vệ sinh diệt dịch. Tất cả các bệnh nhân nhiễm và nghi nhiễm virus lạ hiện vẫn đang được cách ly tại các cơ sở y tế ở Vũ Hán. Nhà chức trách cho biết ít nhất 1 bệnh nhân 61 tuổi đã tử vong.

Trong khi đó, một người phụ nữ Trung Quốc 61 tuổi khác được cho là đã mang virus lạ này đến Thái Lan.

Các triệu chứng của bệnh phổi do virus lạ bao gồm ho, sốt, khó thở. Phim chụp X-quang cho thấy các tổn thương xâm lấn ở cả hai bên lá phổi.

Những virus lây từ động vật và cái bóng của dịch bệnh SARS

Động vật là một bể chứa virus cực kỳ lớn. Các nhà khoa học cho biết trong nhóm virus có khả năng lây truyền từ động vật sang người được gọi là zoonoses, số lượng các chủng chúng ta chưa biết có thể lên tới 1,67 triệu.

Tần suất xảy ra một sự kiện virus lan truyền từ động vật sang người là rất thấp. Nhưng một khi diễn ra, nó dường như đều châm ngòi cho những thảm họa. Hầu hết các đại dịch của thế giới, từ HIV, cúm gia cầm cho tới Zika đều bắt nguồn từ động vật.

Dịch bệnh nguy hiểm gần đây nhất, Ebola xảy ra sau khi virus lây lan được từ dơi sang người. Nó đã giết chết ít nhất 11.000 người ở Tây Phi, trước khi nhân loại kịp phản ứng và điều chế thành công vắc-xin chống virus.

Mặc dù hiếm xảy ra, những có những môi trường vẫn đang hàng ngày giúp những con virus "trúng sổ xố". Ngôi chợ ở Vũ Hán là một điển hình như vậy. Nó có điều kiện vệ sinh cực kỳ kém, nhồi nhét hàng ngàn con người vào cùng với động vật sống và động vật được giết mổ.

Trong một môi trường như vậy, virus có cơ hội sinh sản và lây truyền rất lớn. Khi những con virus kết hợp với nhay hoặc đột biến xuất hiện, chúng có thể nhảy từ loài này sang loài khác, bao gồm cả con người.

Ngôi chợ nơi dịch bệnh bùng phát ở Vũ Hán có trên 1.000 gian hàng, trông rất "bẩn thỉu và lộn xộn".

Trở lại năm 2003, dịch bệnh SARS dường như cũng đã bùng phát từ một khu chợ ở niềm nam Trung Quốc. Đó là nơi các nhà khoa học tìm thấy những con virus giống SARS ban đầu xuất hiện trên những con cầy cọ và chó gấu trúc đang được bày bán lấy thịt ở đây. Sau đó, virus mới được tìm thấy trong quần thể dơi móng ngựa của Trung Quốc.

Sự bùng phát của đại dịch SARS (Hội chứng hô hấp cấp tính nặng) trên người đã gây ra sự hoảng loạn khi nó lan rộng đến hơn hai chục quốc gia. Cuối cùng, nó đã làm hơn 8.000 người mắc bệnh trên toàn thế giới, giết chết 774 người.

Lại một chủng virus mới

Quyết tâm ngăn chặn sự bùng phát của một dịch bệnh tương tự SARS, các khu vực gần Vũ Hán hiện vẫn đang tăng cường phòng ngừa mặc dù các ca bệnh mới được báo cáo dường như đã chững lại. 

Ở Hồng Kông, cơ quan chức năng đã cấp quyền kiểm dịch cho các trường hợp bị nghi ngờ và người dân đã mua sẵn khẩu trang và áo chống virus.

Thái Lan đang sàng lọc các hành khách đi máy bay đến từ Vũ Hán, và họ đã phát hiện kịp thời một trường hợp bệnh nhân mang virus vào nước mình. Ở Việt Nam, các nhà chức trách cũng đang siết chặt công tác kiểm tra sức khỏe ở các cửa khẩu giáp Trung Quốc.

Coronavirus hay còn gọi là virus phát quầng sáng.

Trong khi đó, các chuyên gia ở Vũ Hán vẫn đang tích cực làm việc để tìm ra chính xác chủng virus đã gây ra dịch bệnh. Chủ nhật tuần trước, họ đã loại trừ được "các mầm bệnh đường hô hấp như cúm, cúm gia cầm, adenovirus, viêm phổi không điển hình truyền nhiễm (SARS) và Hội chứng hô hấp Trung Đông (MERS)".

Sáng ngày 8 tháng 1, Tạp chí Phố Wall báo cáo rằng các nhà khoa học Trung Quốc đã xác định được một loại coronavirus mới trong các mẫu bệnh phẩm được lấy từ một bệnh nhân. Sau đó, virus này được tiếp tục kiểm tra và khớp với các mẫu virus được lấy từ một số trường hợp bệnh nhân khác.

"Tổng cộng có 15 kết quả dương tính với loại coronavirus mới đã được phát hiện" trong phòng thí nghiệm, thông qua các xét nghiệm trên mẫu máu bị nhiễm bệnh và bệnh phẩm thu thập từ họng bệnh nhân, Xu Jianguo, chuyên gia y tế đứng đầu ủy ban đánh giá dịch bệnh cho chính phủ Trung Quốc cho biết.

Coronavirus hay còn gọi là virus phát quầng sáng. Cái tên của nó xuất phát từ gốc corona nghĩa là quầng sáng, là bởi những con virus thuộc chủng này được quan sát thấy với các quầng sáng xung quanh khi soi dưới kính hiển vi.

Nhiều virus thuộc nhóm coronavirus đã được biết đến là nguyên nhân gây các các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp, từ nhẹ đến trung bình và nặng. Cả virus SARS và MERS đều thuộc nhóm coronavirus. 

Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ, ngoài bệnh đường hô hấp loài virus này cũng gây ra bệnh đường tiêu hóa, bệnh gan và bệnh thần kinh ở nhiều loài động vật, như mèo, chó, chuột và chim.

Xu Jianguo, chuyên gia y tế đứng đầu ủy ban đánh giá dịch bệnh cho chính phủ Trung Quốc.

Theo công bố chính thức, loài coronavirus được tìm thấy trong đợt bùng phát ở Vũ Hán tương tự như virus tiền thân SARS được tìm thấy ở dơi. Tuy nhiên, nó không thực sự gần gũi với cả virus SARS và MERS gây bệnh trên người.

Trước thông tin mới này, Tổ chức Y tế thế giới cũng đã lên tiếng xác nhận tuy nhiên họ chỉ gọi đây là một phát hiện sơ bộ. "Các cuộc điều tra tiếp theo cũng đang được yêu cầu để xác định nguồn gốc, phương thức lây truyền, mức độ lây nhiễm và các biện pháp đối phó với virus", Gauden Galea, Đại diện WHO tại Trung Quốc cho biết.

Bất kể nguyên nhân là gì, các chuyên gia y tế ở Trung Quốc đều lạc quan rằng dịch bệnh sẽ được ngăn chặn và các nỗ lực ứng phó với nó sẽ tốt hơn so với khi xảy ra dịch SARS. "Hơn một thập kỷ đã trôi qua. Chúng tôi không thể để những chuyện như dịch bệnh SARS xảy ra một lần nữa",  Xu Jianguo, một cựu quan chức y tế cộng đồng hàng đầu của Trung Quốc cho biết.

Tham khảo Arstechnica