WSJ: Từng được hy vọng là cánh buồm nhưng cuối cùng iPhone XR lại biến thành lỗ thủng làm đắm con thuyền Apple

Từ cánh buồm...

Khi Apple tung iPhone XR lên kệ vào tháng 10, Tim Cook đã khoe mẫu iPhone này với hơn 1 triệu người theo dõi tài khoản của ông trên Weibo, mạng xã hội phổ biến nhất tại Trung Quốc. "Thật tuyệt khi thấy rất nhiều người dùng Trung Quốc hài lòng với iPhone XR mới", Cook viết.

Thông điệp của ông Cook phản ánh kỳ vọng của Apple dành cho iPhone XR. "Táo khuyết" hy vọng model iPhone rẻ nhất năm 2018 của họ sẽ bán chạy tại thị trường smartphone lớn nhất thế giới.

Nhưng ngược lại, doanh số XR thấp hơn nhiều so với kỳ vọng của Apple, buộc họ phải giảm số lượng lớn đơn đặt hàng và cắt giảm mức doanh thu tổng thể dự kiến.

Mặc dù Apple chưa công bố chi tiết doanh số các mẫu iPhone của họ nhưng theo các nguồn tin thông thuộc vấn đề này, doanh số iPhone kém cỏi tại Trung Quốc đã góp phần khiến ông Cook phải thông báo giảm doanh thu tổng thể dự kiến lần đầu tiên kể từ khi ông lên nắm quyền vào năm 2011. Ông Cook cho rằng nền kinh tế đang có xu hướng phát triển chậm lại của Trung Quốc khiến doanh số iPhone bị suy yếu.

Các nhà phân tích cho rằng chưa thể xem iPhone XR là một thất bại bởi nó mới lên kệ chỉ có vài tháng. Tuy nhiên, những dấu hiệu ban đầu về việc doanh số iPhone sụt giảm sẽ làm hỏng chiến lược kiếm lời bằng cách bán smartphone cao cấp ở nhiều mức giá khác nhau của Apple.

Doanh số iPhone XR thực sự rất kém, các nhà phân tích nhận định. Tại Nhật Bản, Apple đã giảm giá iPhone XR và theo công ty nghiên cứu dữ liệu BCN, model này thậm chí còn có doanh số thấp hơn cả các model ra mắt vài năm trước như iPhone 6s và iPhone 8.

...Biến thành lỗ thủng

Các nhà phân tích cho rằng iPhone XR đã không bán chạy như kỳ vọng tại Trung Quốc vì hai lý do. Thứ nhất, nhiều người tiêu dùng cho rằng mức giá của XR đắt hơn nhiều so với những gì nó cung cấp. Thứ hai, iPhone XR không phù hợp với những người tiêu dùng coi smartphone là biểu tượng của sự sang trọng, giàu có.

Một số người tiêu dùng Trung Quốc coi mức giá niêm yết 6.499 CNY (tương đương 945 USD) của iPhone XR là quá đắt dù vẫn rẻ hơn 25% so với iPhone XS và XS Max cao cấp. Các tính năng hút khách của iPhone XR như nhận dạng khuôn mặt, hỗ trợ 2 SIM đã có trên smartphone rẻ hơn của các hãng Trung Quốc. Người tiêu dùng coi smartphone là biểu tượng của sự sang trọng, giàu có thì đương nhiên sẽ chọn mẫu iPhone có giá cao nhất và bỏ qua iPhone XR.

Li Derong, một lập trình viên ở Thượng Hải, chia sẻ rằng anh đang cân nhắc đổi từ chiếc iPhone 7 sang Huawei Mate 20 Pro. Khi tới xem máy ở một cửa hàng điện thoại di động, Li thấy rằng iPhone quá đắt mặc dù anh thừa nhận hệ sinh thái của Apple rất tuyệt vời. Pin và camera của Mate 20 Pro có hiệu suất tốt, chip của nó cũng ổn hơn khi chơi game, Li nói.

Gần đây, Apple cũng đã giảm giá cho những khách hàng Trung Quốc đổi máy cũ lấy iPhone XR.

Dựa trên phân tích dữ liệu mua sắm và các cuộc nói chuyện với những nhà cung cấp, chuyên gia phân tích Tim Arcuri của UBS ước tính rằng trong tháng 10 Apple dự kiến iPhone XR sẽ chiếm 45% tổng số iPhone được sản xuất trên toàn thế giới.

"Họ đã sản xuất quá nhiều iPhone XR nhưng người tiêu dùng lại không thèm mua, đặc biệt là ở Trung Quốc", Arcuri nói.

Nhìn sâu hơn vào vấn đề chúng ta có thể thấy Apple cũng đã bị ảnh hưởng bởi sự thay đổi tỷ giá tiền tệ tại Trung Quốc, ông Arcuri nhận định thêm. Khi giá đồng đô la Mỹ tăng cao so với đồng nhân dân tệ, theo Arcuri, Apple đã phải tăng giá iPhone XR nhằm duy trì tỷ xuất lợi nhuận, đẩy mức giá của iPhone cao hơn nhiều so với smartphone của các đối thủ như Huawei, Xiaomi... dù cung cấp tính năng tương đương (hoặc thậm chí ít tính năng hơn).

Ông Cook cũng thừa nhận một số thách thức về mặt tiền tệ trong thư gửi các nhà đầu tư tuần trước. "Chúng tôi biết rằng đồng đô la Mỹ tăng giá sẽ gây ra một số khó khăn", ông Cook nói.

Apple bắt đầu bán iPhone XR với màn hình LCD vào cuối tháng 10 năm ngoái, 5 tuần sau khi tung các mẫu iPhone cao cấp với màn hình OLED lên kệ. Apple làm như vậy để có thể bán các model iPhone cao cấp mà không bị cạnh tranh từ chính iPhone XR giá rẻ, các nhà phân tích cho biết.

Nhưng những dấu hiệu ban đầu cho thấy doanh số không đạt kỳ vọng, chỉ vài ngày sau khi tung iPhone XR lên kệ Apple đã cắt giảm dự báo sản lượng của mẫu iPhone này.

Thị trường đã đổi thay nhưng Apple không thay đổi

Mo Jia, nhà phân tích của hãng Canalys tại Thượng Hải, chia sẻ rằng trong những năm gần đây, các model iPhone rẻ nhất, chẳng hạn như iPhone 7 và iPhone 8, đã rất phổ biến tại Trung Quốc. Có thể Apple hy vọng rằng iPhone XR với tư cách một model giá rẻ trong dòng iPhone 2018 sẽ tiếp tục thành công như vậy. Tuy nhiên, theo ông Jia, Apple không thể đặt giá iPhone XR rẻ hơn quá nhiều so với XS và XS Max bởi như vậy sẽ làm tổn hại doanh số của các mẫu flagship này.

Có thể, ông Jia nói, Apple nghĩ rằng iPhone XR đủ hấp dẫn với người tiêu dùng Trung Quốc dù có mức giá hơi cao. Tuy nhiên, cấu trúc thị trường smartphone Trung Quốc đã thay đổi.

Trong khoảng 1 năm qua, Huawei đã trình làng dòng P20 và Mate 20 đầy sức cạnh tranh trong khi Oppo và Vivo cũng có các mẫu flagship với giá phù hợp với thị trường đại chúng hơn XR. Và mặc dù iPhone XR không đắt hơn các mẫu iPhone giá rẻ trước đây nhưng lại cao hơn nhiều so với một số flagship của Oppo và Vivo.

Bên cạnh đó, iPhone ngày càng phổ biến hơn tại Trung Quốc trong những năm vừa qua nên sở hữu iPhone đã trở thành chuyện bình thường, không còn là biểu tượng của sự giàu có, sang trọng nữa. Ngày nay, nếu muốn khoe sự giàu có sang trọng thì người tiêu dùng Trung Quốc chỉ có lựa chọn duy nhất đó là sở hữu iPhone XS Max giá từ 9.599 CNY chứ không phải là mua iPhone XR.

Tại Trung Quốc, theo một nguồn tin nắm rõ vấn đề, Apple đang phải rất vất vả trong việc xử lý số iPhone XR tồn kho.

Trong 2 tháng qua, Apple đã cắt giảm dự báo sản lượng iPhone XR xuất xưởng khá nhiều lần. Cho tới nay, triển vọng sản lượng iPhone XR trong 6 tháng đầu của Apple đã giảm một nửa, xuống mức từ 30 triệu tới 40 triệu.