Xót xa số phận chiếc tàu ngầm du lịch đầu tiên của Liên Xô

"Neptune" - Tàu ngầm du lịch đầu tiên của Liên Xô

Ít người biết rằng, từ năm 1991 Liên Xô đã có một chiếc tàu ngầm du lịch độc đáo do xưởng đóng tàu Sevodash Severodvinsk Sevmash sản xuất. Khác với những chiếc tàu ngầm quân sự đen thùi lùi xấu xí, chiếc tàu ngầm du lịch cỡ nhỏ này được sơn màu vàng sáng, có rất nhiều cửa sổ và hoàn toàn không được trang bị bất kỳ một loại vũ khí nào cả.

Chắc hẳn các tổ chức tình báo phương Tây thời đó đã phát điên với cỗ máy kỳ lạ này. Cái gì đây? Lại là một loại vũ khí bí mật mới của Liên Xô ư? Tại sao nó có nhiều cửa sổ thế? Phải chăng người Xô Viết đang âm mưu chế tạo một thiết bị trinh sát dưới nước? Xưởng đóng tàu Sevmash là nơi từng cho ra đời chiếc tàu sân bay lớn nhất mang tên lửa hạt nhân của dự án 941, còn chiếc tàu màu vàng này lại có kích thước quá khiêm tốn, nhưng biết đâu đấy, càng nhỏ lại càng nguy hiểm!

Thực tế thì năm 1991 cũng là thời điểm nhà nước Liên Xô sụp đổ. Do đó, lời giải thích cho những nghi ngờ của tình báo phương Tây hóa ra lại rất đơn giản - đó là chiếc tàu ngầm phục vụ tham quan và du lịch đầu tiên được đóng ở Liên Xô, và nó được mang tên Neptune.

Neptune được xây dựng trong khuôn khổ dự án 19730 Ihtiandr do phòng thiết kế Rubin phát triển với mục đích phục vụ các du khách tham quan và ngắm cảnh dưới nước. Chiếc tàu ngầm này có độ sâu hoạt động từ 30-40 mét và tối đa đến 60 mét.

Tàu ngầm du lịch Neptune có chiều dài 28 mét, toàn thân được làm bằng thép với độ dày 1,5 cm. Trang bị của tàu gồm có hệ thống ắc quy-pin điện, chân vịt, hệ thống lái và các thiết bị khác để giúp tàu lặn xuống và nổi lên.

Cũng giống như trên bất kỳ con tàu ngầm nào khác, Neptune cũng có hệ thống thông gió và điều hòa không khí, hệ thống cấp nước, ổn định thăng bằng, thiết bị điều hướng, thông tin liên lạc, hệ thống quan sát và điều khiển, thiết bị lai dắt và neo đậu.

Kíp lái của chiếc tàu ngầm này gồm ba người: thuyền trưởng, thợ máy và một người hướng dẫn viên du lịch kiêm luôn cả quản lý, chịu trách nhiệm phục vụ các hành khách.

Trong khoang hành khách, dọc theo dãy ghế là 22 cửa sổ để du khách ngắm cảnh dưới nước. Mỗi chiếc cửa sổ như vậy được thiết kế để phục vụ 2 người cùng lúc.

Mùa thu năm 1992, tập đoàn liên danh (cũng được lấy tên là "Neptune") giữa hai nước Nga-Ý đã được thành lập để điều hành hoạt động của con tàu Neptune. Ban giám đốc của tập đoàn gồm phòng thiết kế Rubin, Severodvinsk Sevmash (có cổ phần như nhau) và công ty Cortina của Ý. Công ty này sở hữu một khu du lịch phức hợp toạ lạc trên một hòn đảo ở vùng biển Caribbean.

Đầu tháng 11 năm 1992, chiếc tàu ngầm Neptune được vận chuyển đến đảo Antigua bằng xà lan. Các chuyên gia Nga đã qua đào tạo tại Sevmash cũng được cử đến đây để phục vụ cho việc bảo dưỡng và vận hành con tàu.

Cũng trong tháng 11 năm 1992, tàu ngầm du lịch Neptune đã thực hiện chuyến du ngoạn đầu tiên của mình. Vào thời điểm đông khách, có từ 6-7 lượt khách du lịch tới đảo Antigua mỗi ngày.

Sau gần 4 năm cần mẫn đưa hàng chục ngàn khách du lịch đi thăm thú vùng biển ấm áp Caribbean, tàu ngầm Neptune được đưa trở về Severodvinsk Sevmash để sửa chữa và hiện đại hóa năm 1996. Kết quả là, nó đã bị lãng quên và trở thành đồ phế thải tại chính nơi mình được sinh ra.

Neptune đã phải nằm phơi mình trong xưởng của Sevmash trong suốt 10 năm sau đó - cho đến tận khi nó được một công ty tư nhân mua lại. Công ty này từ lâu đã lên kế hoạch vận chuyển chiếc tàu ngầm Neptune tới thủ đô Moscow để biến nó thành một quán cà phê kiêm bảo tàng, thế nhưng cho đến tận ngày hôm nay thì con tàu vẫn còn đang nằm ở Severodvinsk – trong khuôn viên của doanh nghiệp Spetsfundamentstroy.