43 năm trước, Microsoft bắt đầu hành trình thống trị thị trường PC bằng cách mua một thứ mà giờ đây ít ai biết

Lịch sử thế giới công nghệ luôn có một vài khoảnh khắc quan trọng giúp định hình cho tương lai. Microsoft ngày nay thống trị thị trường máy tính với Windows, và khoảnh khắc quan trọng giúp công ty làm được điều đó chính là thương vụ mua lại 86-DOS, hệ điều hành mà sau này được đổi tên thành MS-DOS và đưa Microsoft trở thành một trong những công ty lớn nhất thế giới.

Việc mua lại 86-DOS đã diễn ra cách đây gần đúng 43 năm — vào ngày 27 tháng 7 năm 1981. Microsoft đã chi 50.000 USD cho thương vụ này. Chắc chắn không là gì so với số tiền mà công ty đang tạo ra ngày nay.

Microsoft và IBM cần 86-DOS

Vào năm 1980, IBM đang chuẩn bị ra mắt máy tính IBM Personal Computer (PC) đầu tiên của mình, về cơ bản là khai sinh ra thuật ngữ PC như chúng ta biết ngày nay. IBM PC là nỗ lực đầu tiên của công ty trong việc thâm nhập vào thị trường tiêu dùng sau nhiều năm tập trung vào doanh nghiệp và được kỳ vọng sẽ cạnh tranh với Macintosh ngày càng phổ biến của Apple. Để làm như vậy, IBM đã thành lập một nhóm được gọi là Project Chess, nhằm mục đích tăng tốc phát triển thiết bị này.

IBM PC cần một hệ điều hành, và đó là lúc Microsoft xuất hiện. IBM đã ký hợp đồng với Microsoft để phát triển một hệ điều hành chạy trên IBM PC, và Microsoft đã mua lại giấy phép từ Seattle Computer Products (SCP) để chuyển 86-DOS sang IBM PC. 86-DOS là một lựa chọn tuyệt vời vì nó có nhiều tương đồng với hệ điều hành CP/M hiện có và các ứng dụng có thể dễ dàng được chuyển từ hệ điều hành này sang hệ điều hành khác, nhưng nó sẽ chạy trên bộ xử lý Intel 8086 mà IBM đang sử dụng.

Và chỉ hai tuần trước khi IBM PC ra mắt, Microsoft đã mua lại toàn bộ bản quyền đối với hệ điều hành 86-DOS, đổi tên thành MS-DOS, cấp phép cho IBM để bán dưới tên PC DOS.

Tuy nhiên, Microsoft không đặt tất cả vào IBM, chỉ trong vòng một năm kể từ thương vụ, Microsoft đã cấp phép hơn 70 bản sao MS-DOS, nghĩa là nhiều công ty có thể sử dụng nó trên máy tính của họ. Đây là khởi đầu cho một hành trình tăng trưởng mạnh mẽ cho tham vọng hệ điều hành của Microsoft.

Không phải ai cũng hài lòng với thỏa thuận 86-DOS

Với thành công vang dội của MS-DOS và PC DOS, thỏa thuận của Microsoft với SCP là một chiến thắng lớn theo nhiều cách, ngoại trừ đối với chính SCP. Sau khi bán đi tài sản lớn nhất của mình để đổi lấy giấy phép tiếp tục sử dụng MS-DOS, SCP đã cố gắng duy trì sự tồn tại trên thị trường máy tính, nhưng đến năm 1985, công ty đã phải vật lộn để hoạt động.

SCP đã đưa Microsoft ra tòa vì nhiều hành vi không công bằng. Một lý do là Microsoft đã bỏ qua ý định cấp phép 86-DOS cho IBM để sử dụng cho IBM PC, khiến công ty này phải bán bản quyền của mình với giá tương đối thấp. SCP cũng tin rằng Microsoft không cung cấp cho SCP quyền truy cập vào các phiên bản MS-DOS mới nhất để sử dụng trong phần cứng của mình, vốn là một phần của thỏa thuận ban đầu.

Microsoft và SCP đã giải quyết vụ kiện ngoài tòa án, với việc Microsoft trả gần 1 triệu USD và giữ lại bản quyền đối với MS-DOS. Vào thời điểm này, lợi nhuận của Microsoft từ việc cấp phép MS-DOS đã cao hơn nhiều so với con số đó, vì vậy vụ kiện ít nhiều không gây hậu quả gì về lâu dài.

Sự khởi đầu của một cuộc hành trình dài

Trước thành công to lớn của MS-DOS, Microsoft tiếp tục phát triển hệ điều hành này trong nhiều năm tiếp theo và nó đã trở thành một trong những sản phẩm được công nhận rộng rãi nhất trong lịch sử công nghệ. Không lâu sau, Microsoft đã lấy MS-DOS làm nền tảng và xây dựng một thứ lớn thậm chí còn lớn hơn; năm 1985, công ty đã tung ra Windows 1.0, phiên bản đầu tiên của hệ điều hành giao diện đồ họa mà chúng ta biết ngày nay, được xây dựng trên MS-DOS 2.0.

Từ đó, MS-DOS và Windows có mối quan hệ chặt chẽ trong hơn một thập kỷ. Microsoft hỗ trợ MS-DOS cho đến tận năm 2006, với bản phát hành chính mới nhất — MS-DOS 8.0 — diễn ra vào năm 2000 như một phần của Windows Me. Đây là phiên bản Windows cuối cùng dựa trên MS-DOS trước khi nó bị thay thế hoàn toàn bởi nhân Windows NT, hiện vẫn được sử dụng trong Windows 11.

Trong khi MS-DOS không có bản phát hành chính thức nào khác, vào năm 2015, Microsoft đã phát hành MS-DOS Mobile, một ứng dụng dành cho điện thoại Windows. Đây là một ứng dụng rất thú vị sử dụng giao diện dựa trên văn bản cho một số tác vụ đơn giản như xem thời gian, mở danh sách liên lạc của bạn và thậm chí là một ứng dụng có thể làm pixel hóa tất cả ảnh của bạn.

Thực tế là Microsoft đã bỏ công sức tạo ra một ứng dụng thú vị như vậy dựa trên một nền tảng gần như đã chết vào thời điểm đó cho thấy MS-DOS đã tác động lớn như thế nào đến thế giới. Và chúng ta có thể truy ngược lại tất cả những điều đó đến ngày định mệnh năm 1981.