Apple là công ty giàu nhất thế giới. Vậy các tỷ phú đang ở đâu?

Thế nhưng, tìm ra một tỷ phú tại Apple lại là một việc chẳng hề dễ dàng, dù cho nhà sản xuất iPhone hiện là công ty có giá trị nhất thế giới, với giá trị vốn hoá thị trường lên đến 879 tỷ USD.

Chủ tịch Art Levinson là tỷ phú duy nhất tại Apple, và số cổ phiếu Apple mà ông sở hữu chỉ bằng 20% tổng tài sản trị giá 1 tỷ USD của mình. 80% số tài sản còn lại, Levinson kiếm được từ lúc còn làm Chủ tịch và CEO của Genentech Inc., và trước đó là Google Inc.

Không một cá nhân nào khác trong Apple đạt được con số gần như Levinson. CEO Tim Cook có tài sản trị giá 600 triệu USD, và số tiền này thay đổi tuỳ theo mức lương của ông - vốn được trả dựa theo tình hình phát triển của công ty.

Chủ tịch Apple Arthur Levinson

Rẻ mạt

Theo Bloomberg Pay Index - bảng danh sách xếp hạng những nhà quản lý cấp cao được trả lương cao nhất tại các công ty đại chúng ở Mỹ, các lãnh đạo Apple được trả những mức lương thuộc dạng rẻ mạt. Lương dành cho các lãnh đạo của Apple chỉ chiếm một phần rất nhỏ của lợi nhuận kinh tế - được tính theo lợi nhuận hoạt động sau thuế trừ đi chi phí vốn - thuộc hàng thấp nhất trong số các công ty có lãnh đạo nằm trong top 200 người được trả lương cao nhất nước Mỹ trong năm tài khoá gần đây nhất.

Điều đó dẫn đến cổ phần tương đối nhỏ của các lãnh đạo công ty, giải thích lý do tại sao từ sau khi Apple hồi sinh từ bờ vực phá sản năm 1997, số lượng tỷ phú của công ty lại xuất hiện ít như vậy.

"Apple trở về từ cõi chết, và điều đó làm xáo trộn danh mục góp vốn của họ" - Gene Munster, đồng sáng lập Loup Ventures và là người quan sát Apple từ rất lâu cho biết - "Họ không còn đi theo kiểu sở hữu tập trung nữa".

Chính điều này đã khiến Apple khác biệt với các tập đoàn công nghệ lớn khác - nơi có các nhà sáng lập và nhân viên lâu năm gia nhập danh sách tỷ phú của Bloomberg ngày càng đông. Danh sách tỷ phú của Bloomberg - Bloomberg Billionaires Index - hiện theo dõi sự giàu có của 500 người giàu nhất thế giới. Danh sách này bao gồm CEO Amazon Jeff Bezos, CEO Alphabet Sergey Brin, Larry Page và Eric Schmidt, nhà sáng lập Microsoft Bill Gates, CEO Facebook Mark Zuckerberg và Jan Koum. Tài sản của các công ty này chiếm đến 10% của toàn danh sách.

Là công ty có giá trị nhất thế giới, nhưng lại có rất ít lãnh đạo Apple nằm trong số những "đại gia" trên thế giới

Trừ khoản lương 3 triệu USD và 6 triệu USD tiền thưởng nếu đạt mục tiêu ra, lương của Tim Cook chủ yếu bao gồm khoản trợ cấp 376 triệu USD lấy từ cổ phiếu hạn chế mà ông được thưởng khi kế nhiệm Steve Jobs vào năm 2011, và số tiền này được dành để trả lương cho Tim Cook trong vòng 1 thập kỷ. Khoảng 1/3 số trợ cấp này còn tuỳ thuộc vào việc Apple có vượt trội hơn danh sách S&P 500 hay không. Mỗi "phó tướng" của Tim Cook có mức lương mục tiêu hàng năm khoảng 23 triệu USD, phần lớn trong số đó đều nằm trong cổ phiếu hạn chế.

Ngược lại, Alphabet trả cho CEO Google Sundar Pichai một khoản lương 9 con số trong 3 năm liên tiếp, và cứ hai năm một lần, các lãnh đạo cấp cao lại được hưởng trợ cấp trị giá hàng chục triệu USD. Cổ đông Tesla cũng vừa thông qua một khoản lương trị giá 2,6 tỷ USD cho CEO Elon Musk vào tháng trước. Giám đốc tỷ phú của Facebook - Sheryl Sandberg - thu được 24,5 triệu USD trong năm 2016. Còn tập đoàn Oracle thì phải trải qua nhiều năm liền bị các nhà đầu tư chỉ trích vì thưởng cho nhà sáng lập Larry Ellison và đồng CEO Safra Catz và Mark Hurd các khoản tiền lương cực kỳ hào phóng.

Sự vắng mặt của số siêu giàu tại Apple một phần xuất phát từ lịch sử không mấy ngọt ngào của công ty với Steve Jobs - người từng sở hữu 15% cổ phần công ty vào thời điểm nó chuyển đổi sang mô hình công ty đại chúng vào năm 1980. Số cổ phần này hiện có trị giá khoảng 132 tỷ USD. Nhưng Steve Job đã mất vào năm 2011, và trước đó đã bán toàn bộ trừ một phần nhỏ của cổ phần trị giá 100 triệu USD vào thời đosau khi bị "đuổi cổ" khỏi công ty vào năm 1985. Steve Jobs đã phải gây đắp  lại cổ phần của mình từ con số không khi trở lại Apple hơn 1 thập kỷ sau đó.

Vợ ông, Laurene Powell Jobs, doanh nhân đã sáng lập ra Emerson Collective, là đại diện duy nhất của Apple nằm trong bảng xếp hạng mức độ giàu có. Tài sản của bà có trị giá 18 tỷ USD, với 2/3 nằm trong Walt Disney và các công ty khác. Bà không làm việc tại Apple. Levinson, 68 tuổi, lại chưa từng xuất hiện trong bảng xếp hạng mức độ giàu có toàn cầu. Apple không công bố tài sản ròng của Levinson và Cook.

Steve Wozniak

Đồng sáng lập của Apple - Steve Wozniak - nắm giữ 7,9% cổ phần vào năm 1980, sau đó giảm dần theo thời gian bởi ông này bán cổ phiếu của mình cho các nhân viên tầm trung với giá rẻ và tặng cổ phần cho nhiều nhân viên khác - những người mà ông cảm thấy bị trả lương quá bèo bọt. Cổ phần của Wozniak ở thời điểm hiện tại không được ghi rõ trong hồ sơ đại chúng, bởi chỉ những người bên trong công ty hay các cổ đông với cổ phần vượt quá 5% mới bị yêu cầu báo cáo lợi tức mà thôi. Nhưng người ta cho rằng cổ phần của Wozniak thực ra chỉ dừng ở con số hàng triệu thay vì hàng tỷ.

"Quyền sở hữu không phải là thứ tôi quan tâm" - Wozniak nói trong một email.

Nhà sản xuất iPhone cũng xem xét, tuyển chọn kỹ càng đối với mỗi thương vụ thâu tóm. Hợp đồng lớn nhất của hãng - 3 tỷ USD để mua lại Beats Electronics vào năm 2014 - đã rót hàng trăm triệu USD vào tài sản ròng của các nhà sáng lập Beats như Dr. Dre và Jimmy Iovine, trong đó có hơn 400 triệu USD cổ phần Apple mà hai vị này sẽ nắm giữ vào cuối năm nay. Nhưng những con số này cũng chẳng thấm tháp là bao so với khoản tiền 22 tỷ USD mà Facebook đã vung ra để mua WhatsApp cũng trong năm đó, ngay lập tức biến các đồng sáng lập của nền tảng tin nhắn này - Jan Koum và Brian Acton - thành các tỷ phú. Tổng tài sản ròng của họ hiện đáng giá 16 tỷ USD.

Có khả năng một số tỷ phú vẫn đang "giấu mặt" tại trụ sở Cupertino của Apple, nơi mà chỉ 0,11% cổ phần trong công ty cũng đã đáng giá một khối tài sản 10 con số. Có nghĩa là những nhân viên lâu năm như Thiết kế trưởng Jony Ive - nhân vật trung tâm tại đây trong hơn 2 thập kỷ qua - có thể chiếm những vị trí rất cao trong bảng xếp hạng giàu có. CEO Tim Cook có vẻ cũng không khác là bao!

Tham khảo: Bloomberg