Bạn có thể điều khiển phần mềm này bằng não bộ: startup với tham vọng vượt mặt Elon Musk và Mark Zuckerberg trong ngành giao diện não bộ - máy tính

Ba cây chụm lại nên hòn núi cao, đó là câu thành ngữ chỉ sức mạnh của việc đoàn kết lại. Nếu như bây giờ, ta có thể kết nối một bộ não với hàng triệu bộ não khác, tiềm năng có lẽ sẽ gần như là vô tận. Ta cũng có một thứ công nghệ, dù yếu hơn não bộ nhiều lần, nhưng vẫn rất hiệu quả: đó là cái máy tính.

Đó chính là suy nghĩ của nhiều công ty đang tham gia cuộc đua tạo ra một giao diện cho phép não bộ kết nối với máy tính. Đội ngũ nào có thể tạo ra được một cỗ máy tính đội được lên đầu một cách dễ dàng, hiệu quả sẽ dẫn đường cho một cuộc cách mạng về liên lạc, kết nối.

Có hai cái tên nổi bật trong cuộc đua này là Elon Musk và Mark Zuckerberg, với hai dự án lần lượt là Neuralink và Building 8. Cả hai cách thức này đều cần tới việc phẫu thuật não để lắp đặt thiết bị, những nhà nghiên cứu trong ngành đều có khẳng định chung như vậy.

Nhưng có một cách tiếp cận vấn đề khác không động tới con dao mổ: đó là chuyển đổi dữ liệu trong sóng não thành những câu lệnh đơn giản, có thể dùng một phần mềm hoặc một thiết bị để xử lý. Có một startup như thế tên là Nuro, với mong muốn giúp đỡ những người tàn tật có thể lập lại liên lạc với thế giới bên ngoài thông qua sóng não.

Các nhà nghiên cứu có những nhận định sáng sủa hơn về cách tiếp cận này: vừa đơn giản hơn, vừa bớt xâm phạm vào bộ não hơn, mà lại còn dễ áp dựng hơn. Nếu như sản phẩm của Nuro có thể khẳng định được độ hiệu quả của mình, công ty sẽ sẵn sàng mở rộng phát triển công nghệ này lên xe ô tô và nhà thông minh.

Sử dụng từng suy nghĩ để liên lạc

Hồi tháng Tư, Nuro công bố một phần mềm có tên Nuos, được thiết kế để những người bị tổn thương xương sống hoặc những bệnh tương tự khiến họ mất khả năng nói chuyện, có thể lại tiếp tục sử dụng ngôn ngữ như xưa kia.

Nhà sáng lập kiêm CEO của Nuro, Francois Gand đã từ lâu mơ tới một thiết bị như vậy có thể được dùng trong bệnh viện và trong các trung tâm chăm sóc sức khỏe.

Đã có cá nhân sử dụng thử hệ thống này của Nuro. Một người mắc chứng bệnh não sẽ tương tác với phần mềm trên bằng một cái tablet, trên đó hiển thị những câu lệnh đơn giản như "Tôi cần nước" hoặc "Tôi thấy lạnh". Với giao diện đơn giản của những nút bấm và các dòng chữ nhỏ, một người có thể chọn ra những biểu tượng phù hợp với nhu cầu hiện tại của mình.

Những sóng não điều khiển hệ điều hành

Giao diện máy tính sử dụng sóng não để vận hành không phải là công nghệ mới.

Trước khi cố nhà vật lý học Stephen Hawking được Intel cung cấp hệ thống hỗ trợ người tàn tật, thì ông đã thử nhiều công nghệ điện não đồ khác rồi. Nhưng những cái mũ đọc sóng não ấy không thể bắt được những sóng não đủ mạnh để mà hoạt động, nhất là khi sóng não ấy đến từ một vị giáo sư đã có tuổi và mắc bệnh nặng.

Tuy vậy, nghiên cứu vẫn chỉ ra rằng công nghệ điện não có thể giúp được hàng ngàn người tàn tật. Các tác giả của một nghiên cứu mới được đăng tải trên tạp chí khoa học Human Neuroscience đã gọi điện não đồ cho người tàn tật là "cách thức tiếp cận mới lạ của thế kỷ 21".

Cụ thể, họ đã viết: "Việc phát triển công nghệ giao diện não bộ - máy tính không xóa bỏ hoàn toàn mà lại bổ sung sức mạnh cho những biện pháp hiện tại là một lĩnh vực rất có triển vọng".

Nhưng công nghệ của Nuro, giấc mơ của Gand còn mong muốn đi xa hơn được thế. Về cơ bản, nó là một hệ điều hành chạy bằng sóng não, vượt qua giới hạn của việc chăm sóc sức khỏe để vào được từng ngôi nhà, từng chiếc xe ô tô.

Các nhà đầu tư cũng thấy được tiềm năng ấy. Google đầu tư 100.000 USD vào công ty này, cho phép Nuro xây dựng một phần hệ thống của mình trên Google Cloud. Mới đây, họ nhận được khoản đầu tư 250.000 USD từ IndieBio, một tổ chức công nghệ sinh học tại Thung lũng Silicon, nhận được 31.000 USD từ startup Waterloo Acclerator Centre từ Canada.

Nuro cũng đã chiến thắng hai cuộc thi do Viện Công nghệ Massachusetts mở ra, là Hacking Medicine và MIT Barracuda Bowl, nhận về số tiền 7.500 USD.

Nhưng không phải mọi việc sẽ đều suôn sẻ đâu. Cô Karen Moxon, người điều hành phòng thí nghiệm nghiên cứu giao diện não bộ - máy tính tại Đại học California nói với tờ Business Insider rằng cô không ngạc nhiên trước tầm nhìn xa của Gand với Nuro.

Một cách thức cài đặt giao diện não bộ - máy tính không cần phẫu thuật sẽ mang lại rất nhiều hiệu quả trong tương lai, nhưng cô vẫn lo lắng về những chướng ngại mà Francois Gand sẽ phải đương đầu. Họ phải có đủ tiền để mà duy trì hoạt động lâu dài.

"Công nghệ này đã được nhiều người thực hiện, nhưng mới chỉ thành công phần lớn trong phòng thí nghiệm thôi", cô nói. "Làm được thì không có gì đáng để bất ngờ cả, việc biến nó thành một công ty có tài chính ổn định lại là việc khác".

Nuro đang nhắm tới cái đích mà cả Musk và Zuckerberg đều đang theo đuổi

Smartphone ngày càng nhỏ đi và tiên tiến hơn, ta lại càng đang phụ thuộc nhiều hơn vào các dịch vụ nó cung cấp. Theo logic mà nhận định, thì việc ta gắn công nghệ luôn vào người, vào não sẽ là bước đi tiếp theo.

Bất kì công ty nào có thể làm được điều kì diệu đó, tạo ra được một giao diện não bộ - máy tính hiệu quả, sẽ đưa nhân loại lên bước tiến hóa tiếp theo.

"Việc có thể sử dụng giao diện não bộ - máy tính để liên lạc mà không cần phải nói ra, gõ ra chữ sẽ có một ảnh hưởng cực kì mạnh", một cựu nhân viên xin được giấu tên của Neuralink đã nói vậy với Business Insider. "Đây chẳng phải cuộc đua dài hạn ngắn hạn gì, mà là cuộc đua để xem ai có thể có được thứ siêu năng lực cho phép họ tiến về phía trước với một tốc độ nhanh tới mức không ai bì kịp".

Cả Musk và Zuckerberg đều đang giữ kín những thành tựu họ đã (có thể) đạt được. Nhưng ta vẫn có vài chứng cứ: vài cựu nhân viên Neuralink nói rằng họ đang sản xuất một con microchip và những thiết bị điện tử nhỏ có thể sớm được thử nghiệm trên động vậy. Họ có thể đưa ra nhận xét này là vì trong thời gian còn làm tại Neuralink, họ đã chạm mặt nhiều cá nhân nghiên cứu ngành thử nghiệm trên động vật.

Nhưng về cơ bản thì cách thức này vẫn phải xâm phạm vào bộ não, còn Nuro hứa hẹn sẽ không cần tới điều đó.

"Chúng tôi muốn cách thức tiếp cận an toàn nhất có thể. Chúng tôi sẽ không mở bộ não bạn ra đâu", CEO Gand nói.

Ứng dụng từ bệnh viện về tới từng hộ gia đình

Bên cạnh việc cho phép các bệnh nhân mất khả năng giao tiếp được có thể trò chuyện được, hệ thống Nuro sẽ cho các bác sĩ theo dõi một giao diện riêng biệt nữa. Những chuyên gia này có thể theo dõi bệnh nhân từ xa, đưa ra những phản ứng kịp thời nếu có chuyện xảy ra.

Phần mềm này có thể thu thập dữ liệu não bộ, cụ thể là những sóng não sẽ xuất hiện tại những trạng thái não bộ khác nhau. Từ việc theo dõi, họ có thể phát hiện ra những dấu hiệu bất thường trong sóng não để phát hiện sớm tình trạng bệnh nhân.

Nhưng như đã nói ở trên, tầm nhìn của Gand không dừng lại ở y tế. Anh muốn nhiều người có thể chạm tay vào công nghệ điện não đồ này hơn.

Những cá nhân sở hữu nhà thông minh sẽ tương tác với tổ ấm của mình nhanh chóng hơn, truy cập vào những tính năng của smarthome một cách nhanh chóng và hiệu quả. "Chúng tôi có thể cho bạn khả năng điều khiển ứng dụng bằng chính hệ thần kinh của mình", Gand nói.