Các nhà nghiên cứu phát hiện ra cách dùng router Wi-fi để theo dõi và nhận dạng chính xác mọi hành động của bạn

Cư dân đô thị dành gần như mọi thời gian tắm mình trong sóng Wi-Fi. Nhà ở, văn phòng, các con phố tràn ngập sóng không dây cung cấp dịch vụ cho các điện thoại, tablets, laptop, thiết bị đeo được và các thiết bị khác.

Khi các thiết bị trên kết nối với router, chúng gửi đi yêu cầu nhận thông tin – dự báo thời tiết, cập nhật điểm số thể thao, một bài báo mới,.v.v – sau đó dữ liệu đã yêu cầu qua sóng không dây. Trong quá trình giao tiếp với thiết bị, router cũng thu thập các thông tin về cách tín hiệu di chuyển, liệu tín hiệu có bị chắn bởi vật cản hay bị nhiễu không. Với dữ liệu đó, router có thể điều chỉnh lại các thông số để giao tiếp tốt hơn với thiết bị đã kết nối.

Nhưng nó cũng có thể được sử dụng để theo dõi con người – một cách vô cùng chính xác.

Khi có người di chuyển trong không gian có tín hiệu, cơ thể họ ảnh hưởng đến tín hiệu, hấp thụ một số bước sóng và phản lại mọt số sóng khác theo nhiều chiều khác nhau. Bằng cách phân tích chính xác cách tính hiệu bị thay đổi khi có người di chuyển trong vùng tín hiệu, các nhà nghiên cứu có thể “nhìn thấy” cử chỉ tay người đang viết, nhận dạng cá nhân dựa trên cách họ di chuyển, thậm chí biết được họ đang nói gì bằng cách đọc cử chỉ môi với độ chính xác cao đến hãi hùng – trong nhiều thử nghiệm điều này là khả thi ngay cả khi router không nằm trong cùng phòng có người.

Một số thí nghiệm gần đây tập trung vào việc sử dụng tín hiệu Wifi để nhận dạng, hoặc dựa trên hình khối cơ thể hoặc thói quen cơ thể của họ. Đầu tháng nay, một nhóm các nhà nghiên cứu tin học tại Đại học Công nghệ Tây Bắc Trung Quốc đã đăng một bài nghiên cứu mô tả chi tiết một hệ thống có khả năng nhận dạng chính xác bất kì ai đi qua cửa với tỉ lệ chính xác 9/10.

Bằng cách phân tích chính xác cách tính hiệu bị thay đổi khi có người di chuyển trong vùng tín hiệu, các nhà nghiên cứu có thể “nhìn thấy” cử chỉ tay người đang viết, nhận dạng cá nhân dựa trên cách họ di chuyển, thậm chí biết được họ đang nói gì bằng cách đọc cử chỉ môi với độ chính xác cao đến hãi hùng – trong nhiều thử nghiệm điều này là khả thi ngay cả khi router không nằm trong cùng phòng có người.

Hệ thống có tên Freesense này cần phải được lập trình: Nó cần phải ghi nhớ hình khối cơ thể từng cá nhân. Sau khi nhớ hình dạng cơ thể, hệ thống này theo dõi tất cả những người đi qua vùng mà Freesense “nhìn được”. Nếu được cung cấp thông tin rằng người đi qua tiếp theo sẽ là một trong hai người được cho, hệ thống nhận dạng đúng 95% số lần thử nghiệm. Nếu tập lựa chọn là 6 người, hệ thống nhận dạng đúng với tỉ lệ 89%.

Các nhà nghiên cứu đã đề xuất sử dụng hệ thống trong một hệ nhà thông mình: Nếu router nhận thấy một người đi vào phòng, nó sẽ giao tiếp với các thiết bị như đèn, thiết bị gia dụng, rèm cửa tự động – nhằm điều chỉnh căn phòng theo sở thích của người đi vào.

Freesense khá giống một hệ thống nhận diện sử dụng Wifi mà một nhóm nghiên cứu đến từ Australia và UK đã giới thiệu tại một cuộc họp báo đầu năm nay. Hệ thống này, có tên Wi-Fi ID, tập trung vào việc nhận dạng người trong một nhóm nhỏ. Nó có tỉ lệ chính xác là 93% khi cần lựa chọn trong nhóm 2 người và 77% khi nhóm lựa chọn là 6 người. Các nhà khoa học cho rằng hệ thống có thể trở nên chính xác tới mức có thể báo động nếu có người lạ đi vào vùng theo dõi.

Tín hiệu bị chặn? Không vấn đề gì. Một cặp nhà khoa học tại MIT đã khẳng định vào năm 2013 rằng họ có thể dùng router để nhận biết số người ở trong phòng và nhận dạng một số cử chỉ tay đơn giản, ngay cả khi có tường chắn. Họ có thể đo chính xác có bao nhiêu người đang ở trong căn phòng, đằng sau cánh cửa bằng gỗ cứng, một bức tường dày 6-inch có gia công cốt thép hay một bức tường bê tông dày 8-inch và nhận thông điệp được vẽ trong không khí ở khoảng cách 5 mét từ phòng khác với mức độ chính xác 100%.

Bằng cách sử dụng các cảm biến chính xác hơn, nhóm nghiên cứu MIT này đã phát triển các hệ thống có khả năng phân biệt các cá nhân khác nhau đứng sau vật cản, và theo dõi nhịp thở và nhịp tim của họ với mức độ chính xác 99%. Tổng thống Obama đã được chiêm ngưỡng công nghệ này vào buổi Demo Day tại nhà trắng năm ngoái. Thiết bị có tên Emerald, một thiết bị được phát triển với mục đích giúp đỡ người già bằng cách theo dõi các xu hướng chuyển động cơ thể và dự đoán các cú ngã trước khi chúng xảy ra.

Ngoài việc nhận biết con người và đọc cử chỉ, tín hiệu Wifi còn có thể được sử dụng để nhận dạng các cử chỉ dù là nhẹ nhất với tính chính xác cao.

Một thiết bị có tên “WiKey” được trình bày tại một họp báo năm ngoái có khả năng cho biết người dùng đang gõ kí tự gì thông qua việc theo dõi các cử chỉ của ngón tay trên bàn phím. Một khi đã được cài đặt, WiKey có khả năng đọc cả câu văn đang được gõ với tỉ lệ 93.5% mà chỉ cần dùng router wifi bất kì và một vài dòng lệnh đặc biệt.

Nếu một hacker có quyền truy cập vào router và cài đặt một phần mềm tương tự - hay lừa người dùng kết nối tới một router nhiễm mã độc – hắn ta có thể biết bạn đang gõ gì trên bàn phím của mình một cách nhẹ nhàng.

Một nhóm các nhà nghiên cứu từ đại học Berkeley đã công bố tại một buổi họp báo năm 2014 một công nghệ có khả năng “nghe” người ta đang nói gì bằng cách phân tích sự nhiễu và phản chiếu của tín hiệu Wifi tạo ra bởi cử động miệng. Hệ thống này có thể đọc được các từ trong danh sách các từ có thể đọc được bằng cử chỉ môi. Tỉ lệ chính xác là 91% và khi chỉ có một người nói, 74% khi có 3 người cùng nói một lúc.

Nhiều nhà nghiên cứu công bố công nghệ cảm biến Wi-Fi như một cách để bảo mật riêng tư trong khi thu thập thông tin quan trọng. Thay vì dùng camera có khả năng quay lại mọi thứ đang xảy ra với độ chi tiết cao để thu thập dữ liệu– một hệ thống router có thể thu thập các dữ liệu này mà không vi phạm sự riêng tư quá nhiều.

Tôi đã phỏng vấn người đứng đầu dự án WikEy, Kamran Ali, liệu công nghệ này có thể bị sử dụng để ăn cắp dữ liệu nhạy cảm. Ali nói hệ thống này chỉ hoạt động trong điều kiện tối ưu và cần được cài đặt bộ nhớ rất nhiều. “Thế nên, giờ nó chưa phải một mối lo bảo mật lớn.” theo Ali.

Nhưng một khi công nghệ “mắt” Wifi này phát triển, nó có thể trở cấp tiến hơn và hoạt động hiệu quả. Nếu một hacker có quyền truy cập vào router và cài đặt một phần mềm tương tự - hay lừa người dùng kết nối tới một router nhiễm mã độc – hắn ta có thể biết bạn đang gõ gì trên bàn phím của mình một cách nhẹ nhàng.

Do các khả năng này đều liên quan tới thứ tín hiệu không dây đầy rẫy khắp mọi nơi, chúng sẽ rất dễ được đưa vào sử dụng ở quy mô lớn một khi công nghệ đã chín muồi mà không cần có đầu tư nâng cấp cho thiết bị mới nào cả. Routers có thể sẽ giúp bảo vệ người già và trẻ em an toàn hơn, ghi lại thông tin các hoạt động trong ngày và khiến một hệ sinh thái nhà thông minh chạy trơn tru – nhưng nếu bị lợi dụng bởi hacker có mục đích xấu, chúng có thể trở thành những trung tâm theo dõi vô cùng phức tạp.