Cách Jeff Bezos giúp Amazon trị vì suốt 26 năm trên ngai vàng 'vua thương mại điện tử': Mãi mãi tinh thần khởi nghiệp, 'khô máu' với chính đối tác miễn sao mình sống sót

1/4 thế kỷ trước, vào ngày 5/7/1994, một công ty mang tên giống với dòng sông lớn nhất thế giới - Amazon chính thức ra đời. Đó là một công ty chuyên bán sách cho khách hàng thông qua một website trực tuyến.

Amazon không phải cửa hàng sách trực tuyến đầu tiên, trước đó có Books.com ra đời năm 1992. Tuy nhiên, Amazon tạo ra được lợi thế lớn khi cho phép người tiêu dùng tiếp cận một bộ sưu tập sách khổng lồ mà người ta không thể có đủ thời gian, chi phí và kiên nhẫn để đi qua từng cửa hiệu sách và nhà kho, trong khi không phải tốn chi phí mở cửa hiệu bán sách và lưu kho sách.

Tháng 10 năm 1995 đánh dấu cột mốc Amazon có ngày đầu tiên bán được 100 cuốn sách. Như vậy trong chưa đầy 1 năm, hãng đã ghi được kỷ lục nhận một đơn đặt hàng mua số lượng 100 cuốn sách.

Nhà sáng lập Jeff Bezos khi ấy đặt mục tiêu biến Amazon thành "cửa hàng bán mọi thứ". "Amazon sẽ không chỉ trở thành cửa hàng bán mọi thứ là một công ty bán mọi thứ".

Những người mua sách tìm đến Amazon.com vì họ muốn có những đầu sách hiếm, khó tìm và từ đó Amazon nổi danh là nhà cung cấp có tất cả những gì khách hàng cần, là "cửa hàng sách lớn nhất thế giới".

Bản thân CEO Jeff Bezos thì tuyên bố chắc nịch: Ngay cả những người thích lang thang qua các hiệu sách nhất cũng sẽ mua hàng của Amazon. Tại sao vậy? Tại vì Amazon mang đến điều mà không nhà bán lẻ nào trên thế giới thực có thể làm được: Đó là khả năng mua sách từ cơ sở dữ liệu sách lớn nhất thế giới.

Jeff Bezos đặt mục tiêu biến Amazon trở thành điểm đến nơi người tiêu dùng có thể tìm thấy mọi thứ họ muốn và tiếp tục thúc đẩy đó. "Nếu một công ty đang cung cấp thứ gì đó mà Amazon nghĩ rằng họ có thể làm tốt hơn hoặc có thể làm ít tốn kém hơn, thì họ sẽ cố gắng làm điều đó," Patrick Winters, một cựu giám đốc Amazon Prime Video tiết lộ.

"Đó là triết lý của Amazon ngay từ những ngày đầu. Trở thành nơi có mọi thứ khách hàng muốn dù là chỉ một vài người".

SUỐT 26 NĂM VẪN HOẠT ĐỘNG NHƯ 1 STARTUP

Ngay từ khi khởi nghiệp cho tới tận bây giờ, Jeff Bezos liên tục truyền cho các nhân viên của mình nỗi ám ảnh phải phát triển thật nhanh bằng việc thu hút khách hàng sử dụng những sự lựa chọn lớn nhất và mức giá thấp nhất. Hiện nay, ông có hơn 1,1 triệu nhân viên và Amazon đạt vốn hóa thị trường 1,6 nghìn tỷ USD.

Tuy nhiên, tờ WSJ nhận định, Amazon dường như chưa bao giờ "trưởng thành". Bezos vẫn vận hành công ty bằng tinh thần của một startup luôn nỗ lực làm sao để sống sót.

Tinh thần đó giúp Amazon tiếp tục phát triển bùng nổ. Cạnh tranh khốc liệt gồm cả việc chiếm thị phần từ những đối thủ cạnh tranh thường được xem như dấu hiệu của một doanh nghiệp thành công. Đó cũng là lý do tại sao gã khổng lồ công nghệ và bán lẻ này luôn luôn là mục tiêu chỉ trích của các đối thủ, cơ quan quản lý và chính trị gia - những người cho rằng chiến thuật của họ là không công bằng với một công ty ở quy mô như vậy và thậm chí là vi phạm pháp luật. Khi công ty càng phát triển, khả năng cạnh tranh, đối đầu với các công ty khác càng lớn mạnh hơn.

Để khách hàng hài lòng, Bezos thì luôn nói về các chiến lược tăng trưởng và định hình của công ty. Tuy nhiên, các lãnh đạo đứng sau đó lại âm thầm thực thi các chiến dịch nhắm mục tiêu một cách có phương pháp chống lại các đối thủ và đối tác — một cách tiếp cận hầu như không đổi trong nhiều năm.

Không đối thủ cạnh tranh nào là quá nhỏ khiến Amazon bỏ qua cả. Họ sao chép một loại chân máy ảnh của một công ty nhỏ bán trên Amazon, gây tổn hại tới doanh số của công ty đó và hiện gần như sắp chết. Amazon dĩ nhiên nói rằng họ không vi phạm bất kỳ bản quyền nào của công ty cả.

Khi Amazon quyết định cạnh tranh với nhà bán lẻ nội thất Wayfair, các cấp phó của Bezos đã tạo ra thứ mà họ gọi là "Wayfair Parity Team" – chuyên để nghiên cứu cách Wayfar mua, bán và vận chuyển đồ nội thất cồng kềnh. Sau đó, Amazon sao chép phần lớn dịch vụ, sản phẩm của Wayfair. Amazon và Wayfair hiện từ chối đưa ra bình luận về vấn đề này.

Ngay từ khi khởi đầu là một cửa hàng sách từ 26 năm trước, Amazon đã mở rộng sang bán lẻ trực tuyến với sự hiện diện ở phần lớn các mặt hàng chính. Họ cũng dẫn đầu trong mảng điện toán đám mây, thiết bị cầm tay, giải trí và là đối thủ với cả United Parcel Service, FedEx. Bezos hiện là người giàu nhất hành tinh với khối tài sản 187 tỷ USD.

Ông ấy vẫn luôn thúc giục nhân viên kiên trì với tinh thần khởi nghiệp. "Ngày nào cũng là ngày đầu". Ngày thứ 2 là "sự trì trệ, tiếp theo là sự không thích hợp, tiếp theo là sự suy sụp tột độ, đau đớn, sau đó là cái chết. Bezos ban đầu đặt tên công ty là Relentless – nghĩa là tàn nhẫn.

Một vài đối thủ và đối tác nói rằng nhiệt huyết cạnh tranh của Amazon dường như là không công bằng. Tờ WSJ đầu năm nay có bài viết tiết lộ rằng nhân viên Amazon sử dụng dữ liệu về người bán độc lập trên nền tảng của mình cũng như quy trình đầu tư và thực hiện giao dịch theo cách mà các doanh nhân và những người khác cho rằng đã giúp họ phát triển các sản phẩm cạnh tranh với các đối tác. Amazon cũng hạn chế việc các đối thủ cạnh tranh có thể quảng bá những sản phẩm của họ trên nền tảng của mình.

SINH RA DÀNH CHO ĐẠI DỊCH COVID-19

Trong suốt đại dịch Covid-19, Amazon không gặp bất cứ vấn đề gì trong việc kiếm tiền. Tờ CNN nhận định, một khi dịch Covid-19 qua đi còn có thể khiến công ty này kiếm được nhiều tiền hơn nữa.

Bằng chứng mới nhất cho nhận định này chính là báo cáo kết quả kinh doanh quý 1 của công ty. Theo đó, lợi nhuận của Amazon đã tăng gấp 3 lần lên mức 8,1 tỷ USD trong 3 tháng đầu năm 2021. Doanh thu trong 3 tháng đạt 108,5 tỷ USD, tăng 44% so với cùng kỳ năm ngoái. Điều này có nghĩa là cứ mỗi ngày trôi qua, Amazon đã thu về khoảng 1,2 tỷ USD. Cổ phiếu công ty đạt mức cao nhất mọi thời đại, tăng gần 2% sau khi báo cáo được công.

"Amazon có một hoạt động kinh doanh gần như hoàn hảo cho tình trạng thế giới hiện nay. Nền tảng thương mại điện tử dẫn đầu thế giới, mảng kinh doanh điện toán đám mây và mảng quảng cáo dù nhỏ nhưng đang phát triển mạnh đều đang hoạt động rất tốt", chuyên gia James Harris nhận định.

Về lực lượng lao động, Amazon hiện là một trong những công ty có đông nhân viên nhất thế giới. Trong bối cảnh nhiều công ty buộc phải cắt giảm nhân sự vì đại dịch Covid-19, Amazon lại tuyển dụng "điên cuồng" trong năm ngoái. Theo công bố lợi nhuận mới nhất, đế chế này tạo ra 500.000 việc làm mới trong năm 2020. Trên toàn cầu, Amazon hiện có gần 1,3 triệu nhân viên trên, bao gồm cả toàn thời gian và bán thời gian. Đây là nhà tuyển dụng lớn thứ hai tại Mỹ, sau Walmart (2,2 triệu người).

Nguồn: Tổng hợp