Câu hỏi tỷ USD của Shopee: Liệu có thể mãi là 'con cưng' của Sea?

Tuần trước, khi Sea – công ty mẹ Shopee công bố số liệu kinh doanh quý 4 và cả năm 2023, các nhà đầu tư tỏ ra hài lòng. Công ty ghi nhận năm đầu tiên có lãi , mặc dù quý 4 vẫn đang chìm trong sắc đỏ.

Cổ phiếu của công ty niêm yết trên Sở giao dịch chứng khoán New York đã tăng 17% trong bốn phiên giao dịch kế tiếp sau khi công bố những kết quả này.

Phần lớn phản ứng tích cực kể trên liên quan đến những chỉ dẫn của công ty do ban lãnh đạo đưa ra, đặc biệt là liên quan đến triển vọng đối với chi nhánh thương mại điện tử Shopee. Điều đó khiến nhiều nhà phân tích tăng mức giá mục tiêu cho Sea.

Theo đó, ban lãnh đạo công ty kỳ vọng doanh thu của Shopee sẽ tăng trưởng và công ty sẽ duy trì thị phần của mình - bất chấp sự cạnh tranh gay gắt - và làm như vậy sẽ có lãi.

Nhà phân tích Sachin Mittal của DBS Bank gọi chỉ dẫn này là “tích cực và đáng ngạc nhiên”.

Quyết định đưa ra hướng dẫn lạc quan như vậy đã giúp nâng cao tâm lý và thuyết phục các nhà đầu tư bỏ qua một loạt kết quả kinh doanh khác, đặc biệt là tại Garena và SeaMoney, các doanh nghiệp dịch vụ tài chính và trò chơi của tập đoàn.

Doanh thu cả năm tại Garena, vốn từ lâu đã trở thành nguồn cung tiền mặt cho tập đoàn, đã giảm 44% so với năm 2022. Và EBITDA điều chỉnh tại SeaMoney đã trải qua đợt giảm quý đầu tiên kể từ quý 3 năm 2021. Nguyên nhân là do chi phí bán hàng và tiếp thị cho hoạt động kinh doanh fintech của họ tăng gấp đôi so với quý trước.

Giám đốc điều hành và người sáng lập Sea Group Forrest Li giải thích rằng công ty đang tận dụng doanh số bán hàng tăng theo mùa trong quý 4 để thu hút người dùng SeaMoney mới, điều này sẽ mang lại “lợi nhuận tốt hơn trong dài hạn”.

Câu hỏi tỷ USD

Trong những năm qua, hoạt động kinh doanh thương mại điện tử đã chiếm tỷ trọng ngày càng tăng trong tổng doanh thu của Sea. Tỷ trọng của mảng này trong tổng doanh thu của tập đoàn từ năm 2019 đến năm 2023 đã tăng từ 38% lên 69%.

Mặc dù hoạt động kinh doanh vẫn đang thua lỗ, nhưng nếu xu hướng đóng góp ngày càng tăng của Shopee vào tổng doanh thu - vẫn tiếp tục - thì liệu có thể chuyển thành lợi nhuận tương đương hoặc thậm chí vượt Garena?

Nhưng theo đánh giá của Techinasia, liệu Shopee có thể liên tục đạt được vế “nếu” ở trên hay không là câu hỏi trị giá hàng tỷ USD.

Năm ngoái, Sea đã mất 10 tỷ USD giá trị thị trường sau kết quả kinh doanh quý 2 năm 2023.

Các nhà đầu tư lo ngại trước viễn cảnh Shopee lại thua lỗ với kế hoạch tăng cường đầu tư vào hoạt động phát trực tiếp để cạnh tranh với TikTok Shop, đặc biệt là ở Indonesia. Điều này xảy ra sau khi nền tảng thương mại điện tử này đạt ba quý liên tiếp lợi nhuận được điều chỉnh tích cực từ quý 4 năm 2022 đến quý 2 năm 2023.

Tuy nhiên, quý 3 và quý 4 năm 2023 đã chứng kiến Shopee quay trở lại ghi nhận lợi nhuận điều chỉnh âm.

CEO Forrest Li của Sea thừa nhận “môi trường cạnh tranh gay gắt ở Đông Nam Á” nhưng tuyên bố rằng Shopee thực sự đã chứng kiến “sự gia tăng thị phần đáng kể” vào năm 2023.

Điều quan trọng là, ông cho biết ông kỳ vọng Shopee sẽ “duy trì” thị phần của mình vào năm 2024, thị phần này sẽ được hỗ trợ bởi mức tăng trưởng tổng giá trị hàng hóa (GMV) “ở lứa tuổi thanh thiếu niên”. Tuy nhiên, ông cũng đề cập rằng EBITDA điều chỉnh của Shopee sẽ “chuyển biến tích cực trong nửa cuối năm nay”, có nghĩa là tăng trưởng GMV sẽ không ảnh hưởng đến lợi nhuận.

Kết quả hoạt động của Shopee trong quý gần đây nhất chắc chắn đã khiến nhà đầu tư tin tưởng vào sự chỉ đạo của ban lãnh đạo. Cả doanh thu và tốc độ tăng trưởng GMV đều tăng tốc trong suốt năm 2023, một dấu hiệu cho thấy cho đến nay, các khoản đầu tư của họ dường như đang mang lại kết quả.

Mặc dù nền tảng này vẫn lỗ trong quý 4 nhưng khoản lỗ đã điều chỉnh cũng đã thu hẹp so với quý trước.

Ngoài ra, các nhà đầu tư có thể đã yên tâm trước những câu trả lời của CEO Li trong buổi họp báo cáo kết quả kinh doanh, nơi ông đã đích thân trả lời nhiều câu hỏi của các nhà phân tích.

Điều này rất đáng chú ý vì vị CEO vốn nhút nhát trước công chúng thường không tham gia cùng các nhà phân tích trong những buổi họp này. Giám đốc công ty Yanjun Wang thường đứng đầu thay thế.

Khi được hỏi công ty lên kế hoạch như thế nào để đạt được mục tiêu GMV và điều gì khiến ban lãnh đạo tin tưởng rằng Shopee có thể hòa vốn vào nửa cuối năm 2024, CEO Li cho biết vị trí “dẫn đầu thị trường rõ ràng” của Shopee mang lại cho công ty “quy mô kinh tế” cho phép “kiếm tiền tốt hơn”, “năng lực và hiệu quả chi phí cũng tốt hơn”.

Li cho biết ông tin rằng Shopee là “nền tảng có giá cạnh tranh nhất trên thị trường” và đây là hoạt động quản lý trọng tâm sẽ được tiếp tục.

Ví dụ: Shopee sẽ có “khả năng thương lượng tốt hơn một chút” với người bán về cách họ định giá sản phẩm của mình vì họ có thể bán số lượng mặt hàng cao hơn trên Shopee so với trên các nền tảng khác.

Li cũng nhấn mạnh dịch vụ “trả hàng tại chỗ” mới của Shopee được giới thiệu vào tháng 2, qua đó người mua có thể trả lại sản phẩm bất cứ lúc nào trong quá trình vận chuyển.

Người mua chắc chắn sẽ đánh giá cao mức giá thấp hơn và dịch vụ khác biệt. Tuy nhiên, Shopê sẽ phải cẩn thận để không khiến người bán xa lánh trong quá trình này. Một số người , tự xưng là người bán, đã bày tỏ lo ngại về chính sách hoàn trả mới, nói rằng họ nhận được sản phẩm trả lại trong tình trạng kém.

Mặc dù công ty thương mại điện tử này có thể dẫn đầu thị trường ở Indonesia hiện tại, nhưng sự kết hợp giữa TikTok Shop và Tokopedia sẽ mang đến một giải pháp thay thế hấp dẫn cho người bán. Tuy nhiên, vẫn còn câu hỏi về việc liệu đơn vị này có tuân thủ các quy định của Indonesia đối với các giao dịch thương mại điện tử diễn ra trên nền tảng truyền thông xã hội hay không.

Khả năng cho phép trả hàng ngay tại chỗ của Shopee là có thể thực hiện được nhờ dịch vụ hậu cần nội bộ của Shopee Xpress, được giới thiệu lần đầu tiên vào năm 2020.

Động thái đầu tư vào logistics đang là chiến lược được nhiều ông trùm thị trường thương mại điện tử đang thực hiện. Ví dụ, Amazon và Coupang của Hàn Quốc đã đầu tư rất nhiều vào mạng lưới hậu cần của họ.

Trong bài phát biểu khai mạc cuộc họp báo cáo kết quả kinh doanh, Li đã giới thiệu những tiến bộ mà công ty đã đạt được trong việc phát triển mạng lưới hậu cần của mình. Trong quý cuối cùng của năm 2023, Shopee đã mở 5 trung tâm phân loại mới và 385 trung tâm giao hàng đầu và cuối mới trên khắp các thị trường châu Á.

Ông cho biết, chi phí hậu cần tổng thể cho mỗi đơn hàng trên nền tảng ở châu Á đã giảm 12% so với cùng kỳ năm ngoái trong Quý 4, do chi phí mạng lưới hậu cần cho mỗi đơn hàng của chính Shopee giảm 20%. Việc giao hàng cũng nhanh hơn, với hơn một nửa số đơn đặt hàng từ người mua ở Java – nơi sinh sống của phần lớn dân số Indonesia – được giao trong vòng hai ngày.

Tuy nhiên, những tiến bộ mà Shopee Xpress đạt được cũng mang lại những vấn đề riêng.

Khi một nền tảng thương mại điện tử có bộ phận hậu cần riêng nhưng vẫn sử dụng các nhà cung cấp bên ngoài, thì sẽ có xu hướng khuyến khích ưu tiên dịch vụ nội bộ và đó sẽ là điều mà Shopee phải cân bằng khi phát triển thêm.

Trên thực tế, Ủy ban Cạnh tranh Indonesia hiện đang điều tra các cáo buộc rằng Shopee tự động hướng dẫn người dùng sử dụng Shopee Xpress và các công ty vận chuyển liên kết khác để giao hàng.

Không mua lại cổ phiếu

Với việc nhiều công ty công nghệ niêm yết tại Mỹ, bao gồm cả Grab, tuyên bố mua lại cổ phiếu như một cách để trả lại lượng tiền mặt dư thừa cho các cổ đông, các nhà đầu tư của Sea có thể cũng đang thắc mắc điều tương tự.

Sea thông báo rằng họ đã kết thúc năm với hơn 8 tỷ USD tiền mặt, các khoản đầu tư ngắn hạn và các chứng khoán tương đối thanh khoản khác như trái phiếu.

Nhưng các nhà đầu tư không nên mong đợi bất kỳ đợt mua lại cổ phiếu nào vào lúc này. Khi được hỏi liệu họ có ý định phân bổ một phần dự trữ của mình để mua lại cổ phiếu hay không, giám đốc công ty Wang trả lời rằng công ty cho rằng họ “thận trọng trong việc duy trì số dư tiền mặt dồi dào” để “nắm bắt các cơ hội trong tương lai nhằm tối đa hóa lợi nhuận dài hạn cho cổ đông”.

Phản ứng nhiệt tình của thị trường đối với kết quả của Sea, so với phản ứng im lặng của thị trường đối với Grab, cho thấy các nhà đầu tư đang ưu tiên tăng trưởng hơn là thu hồi vốn vào thời điểm này. Đây là một trong những lý do khiến thị trường chứng khoán phản ứng đáng thất vọng trước kết quả quý 4 của Grab – dự báo doanh thu năm 2024 của hãng này thấp hơn kỳ vọng.

Giờ đây, Sea phải thực hiện đúng cam kết của mình. Thị trường và nhà đầu tư luôn thay đổi và đòi hỏi khắt khe. Nếu công ty không đạt được mục tiêu đề ra, điều này có thể sẽ gây ra đợt bán tháo cổ phiếu, thổi bay mọi thành quả đã đạt được trước đó.

Theo: Techinasia

Phương Linh