Chuyện chưa kể về game Dò Mìn, trò chơi điện tử đã từng mê hoặc tỷ phú Bill Gates

Trong cuốn sách kể về lịch sử trò chơi Dò Mìn trứ danh, viết bởi chuyên gia có tiếng trong ngành game Kyle Orland và xuất bản bởi Boss Fight Books, người đọc hiểu thêm về “chuyện hậu trường” liên quan tới tuyệt tác kinh điển của ngành trò chơi điện tử.

Nếu bạn đọc trẻ chưa hay biết, thì Dò Mìn, hay tên tiếng Anh là Minesweeper, là một game giải đố logic được tích hợp vào Windows 3.0 ra mắt trong thập niên 90. Nhưng trước khi nó thu hút sự chú ý của đông đảo công chúng, Dò Mìn đã lấy đi không ít năng suất làm việc của nhân viên Microsoft.

Bạn có thể trải nghiệm game trên chính trình duyệt ưa thích của mình, bằng cách gõ “dò mìn” hoặc “minesweeper” vào khung tìm kiếm của Google.

Thập niên 90, nhân viên Microsoft nhanh chóng làm quen với thú tiêu khiển mới, và thường xuyên báo cáo lại rằng Dò Mìn bị lỗi. Có người khẳng định việc “phá đảo” Dò Mìn ở độ khó cao nhất là bất khả thi. Tuy nhiên, Robert Donner, lập trình viên tạo ra Dò Mìn, kể lại: “Mỗi khi có người khẳng định rằng họ đã tìm thấy bug, tôi yêu cầu họ gửi ảnh chụp màn hình cho mình, rồi phải chỉ ra lỗi trong lập luận giải đố của họ”.

“Không cần phải bàn, quả thực nó là phần mềm được thử nghiệm kỹ càng nhất tại Microsoft”. Đó là nhận định của Charles Fitzgerald, giám đốc sản phẩm chịu trách nhiệm cho nhóm phần mềm Gói Giải trí Windows (Windows Entertainment Pack), vốn có sẵn Dò Mìn. Và Fitzgerald hé lộ bí mật “động trời” về ông Gates: “Bill say mê nó lắm”.

Giám đốc sản phẩm Bruce Ryan nhớ lại về màn trao đổi giữa ông và người sau này sẽ trở thành chủ tịch Microsoft. 

"Nguyên văn câu chuyện, thì tôi nghĩ tôi nhận được một email từ Bill nói rằng, ‘Tôi vừa giải được Dò Mìn [cấp độ dễ] trong 10 giây. Thế ổn chưa?'”. Ông tiếp: “Và tôi trả lời, viết là ‘Ừ, 10 giây là rất ổn rồi ấy. Tôi nghĩ kỷ lục hiện tại [của công ty] là 8”. Bruce Ryan cũng không dám chắc mình có phải là người nắm giữ kỷ lục này hay không.

Gates đam mê Dò Mìn tới mức ông chủ động gỡ nó ra khỏi máy tính của mình. Đề cao tôn chỉ công khai minh bạch, Microsoft còn giữ một bảng xếp dạng dưới dạng một tệp tin text được chia sẻ nội bộ, với con số kỷ lục cần phải được một nhân viên công ty xác minh. Bruce Ryan kể rằng Bill Gates đã email cho ông khoe mình đạt được kỷ lục mới, nhưng lại đạt được khi chơi trên máy tính đặt trong phòng chủ tịch đương thời của Microsoft, ông Mike Hallman.

Tin đồn về tình yêu của Bill Gates dành cho Dò Mìn đã được xác thực từ thập niên 90, tuy nhiên cuốn sách của Kyle Orland cho thấy tình yêu ấy sâu đậm đến nhường nào. Thời điểm Gates đam mê Dò Mìn cũng là lúc ông đang là một trong những nhân vật cốt cán tại Microsoft, công ty công nghệ đang chớm trở thành thế lực toàn cầu.

Melinda French (mà sau này trở thành Melinda Gates vào năm 1994), đã nhờ Bruce Ryan “vì công ty mà làm một việc”. Bà Melinda mong muốn ông Ryan đừng kể với Bill Gates về những tiến triển có được trong game Dò Mìn. 

Ông Gates đã đang quá đam mê trò chơi trí tuệ này, và theo bà Melinda thì “điều này không tốt. Bill phải đưa ra quá nhiều quyết định quan trọng, và [trò chơi Dò Mìn] không thể tiêu hao nhiều thời gian của Gates như vậy được!”

Sau một hồi nghĩ ngợi, ông Ryan đã đi đến giải pháp cuối cùng: tự mình lập ra một kỷ lục không thể phá bỏ! Ông Ryan sử dụng phần mềm Macro Recorder để cho chuột tự động click vào một ô trong góc; theo ông, “nếu mìn chỉ tụ lại ở góc dưới bên phải, thì [cú click chuột tự động] có thể hoàn thành game chỉ với 1 hoặc thậm chí là 0 giây. Chỉ cần chơi hàng tỷ tỷ lần là được thôi”. 

Ông kể: “Tôi để [trò chơi tự chạy] và rồi bắt đầu một ngày họp hành. Bốn tiếng sau, tôi trở lại và phát hiện ra nó đã thắng một ván Dò Mìn [chỉ trong 1 giây]. Làm thế này hiệu quả vô cùng, và tôi còn chẳng cần trực tiếp ngồi trong phòng để chơi”.

Ông Ryan chụp ảnh màn hình rồi gửi cho Bill Gates, và rằng: “Xin lỗi, kỷ lục 5 giây của anh đã mãi mãi núp bóng con số này, vì tôi không nghĩ anh có thể phá được kỷ lục 1 giây đâu”. Để làm rõ, thì đồng hồ của Dò Mìn cổ điển trên Windows luôn bắt đầu ở giây thứ 1.

Theo lời ông Ryan kể lại, Bill Gates phản hồi bằng một email với tựa đề “Mất ghế chủ tịch”, và nội dung email phàn nàn về việc “kỹ năng then chốt bị hạ bệ bởi một cái máy tính”. Gates viết: “Cái thứ công nghệ này đã đi quá xa rồi. Khi máy làm việc nhanh hơn cả người, làm thế nào để chúng ta gìn giữ phẩm giá của loài người bây giờ?”

Chưa dừng lại ở đó, Gates đùa rằng sẽ tiếp tục thử sức với độ khó Trung bình.

Tầm quan trọng của Dò Mìn không chỉ nằm tại sự cuốn hút của nó, hay tiềm năng nó mở ra cho Microsoft nói riêng và ngành game nói chung. Dò Mìn đã dạy người dùng máy tính cách … dùng chuột sao cho hiệu quả. “Đa số trò chơi thời đó sử dụng giao diện bàn phím”, Robert Donner - cha đẻ Dò Mìn - cho hay. Ông quyết định cho tính năng chuột vào Dò Mìn bởi lẽ ông “muốn hiểu thêm về cách lập trình con trỏ và thao tác click, và đồng thời khuyến khích người dùng máy tính sử dụng cả hai nút chuột trái và phải”.

“Tôi muốn phô diễn cách nút chuột phải được dùng để đánh dấu ô mìn dễ dàng như thế nào, nhất là khi chuột đương thời của Apple chỉ có một nút”, ông Donner nói.

Theo lời ông Ryan, việc Dò Mìn tập trung vào chức năng của chuột phải đã giúp Windows khác biệt trên thị trường, và cũng đồng thời thay đổi thói quen người dùng. “Tồn tại nút chuột phải đấy, nhưng không mấy ai dùng hay hiểu nó dùng để làm gì. Người ta còn ngạc nhiên khi ấn vào chuột phải và có thứ gì đó trổ ra. Thế nên việc Dò Mìn sử dụng chuột phải để cắm cờ trở nên đặc biệt”.

Ngày nay, thao tác chuột trong sử dụng máy tính nói chung và trong chơi game nói riêng đã rất khác biệt. Ngoài chuột trái và chuột phải, giờ đây con chuột đã có thêm con lăn (cũng là một nút ấn được), và thêm nhiều nút phụ khác dùng vào nhiều mục đích khác nhau. Cũng một phần nhờ công Dò Mìn đi tiên phong, mà chuột máy tính mới có thể đổi mới sáng tạo được như thời hiện đại.