Chuyện có thật về ngọn lửa vĩnh cửu, cháy suốt 4.000 năm bất kể mưa tuyết và nơi được mệnh danh là ‘vùng đất lửa thiêng’

Aliyeva Rahila, một hướng dẫn viên du lịch cho biết: "Ngọn lửa này đã cháy liên tục trong vòng 4.000 năm. Ngay cả mưa to, gió lớn hay bão tuyết cũng không dập tắt được nó". Trước mặt anh là ngọn lửa đang "nhảy múa" không ngừng trên một sườn đồi dài 10 mét, khiến một ngày nắng trở nên thêm nóng nực.

Ngọn lửa "vĩnh cửu" tại Yanar Dag.

Nơi đây có tên là Yanar Dag (Tạm dịch là sườn đồi rực lửa) nằm trên bán đảo Absheron của Azerbaijan, nơi anh Rahila làm hướng dẫn viên du lịch. Một tác dụng phụ của trữ lượng khí đốt tự nhiên dồi dào của quốc gia này là đôi khi chúng bị rò rỉ ra bề mặt khiến Yanar Dag trở thành một địa điểm thường xuyên xảy ra các vụ hỏa hoạn tự phát. Trong khi nhiều du khách cho biết họ bị mê hoặc bởi ngọn lửa "vĩnh cửu" tại đây, một số người khác lại cảm thấy sợ hãi.

Nhà thám hiểm người Venice, Marco Polo đã viết về những hiện tượng bí ẩn khi ông đi qua đất nước này vào thế kỷ 13. Các thương nhân khác trên Con đường tơ lụa chính là những người góp phần lan truyền tin tức về ngọn lửa khi họ đi đến các vùng đất khác. Đó là lý do tại sao đất nước Azerbaijan lại được mệnh danh là "vùng đất thiêng của lửa".

Những đám cháy như vậy đã từng rất phổ biến ở Azerbaijan nhưng vì chúng dẫn đến việc giảm áp suất khí dưới lòng đất và cản trở việc khai thác khí thương mại nên hầu hết đều đã bị dập tắt. Yanar Dag là một trong số ít những ví dụ còn lại và có lẽ là nơi ấn tượng nhất.

Trong lịch sử, lửa đóng vai trò quan trọng trong tôn giáo Zoroastrian cổ đại, được thành lập ở Iran và phát triển mạnh mẽ ở Azerbaijan trong thiên niên kỷ thứ nhất trước Công nguyên.

Đối với người Zoroastrian, lửa là mối liên kết giữa con người và thế giới siêu nhiên và là phương tiện giúp đạt được sự thấu hiểu cùng trí tuệ tâm linh. Người ta coi lửa là sự thanh lọc, duy trì sự sống và một phần quan trọng của sự thờ phụng.

Ngày nay, đa số du khách đến trung tâm của khách du lịch Yanar Dag đều vì cảnh tượng ngoạn mục hơn là sự thỏa mãn về tôn giáo. Rahila cho hay, trải nghiệm ấn tượng nhất là vào ban đêm hoặc mùa đông, khi tuyết rơi, những bông tuyết vỡ tan trong không khí nhưng không bao giờ chạm được xuống đất.

Mặc dù vậy, bất chấp niềm tin về sự vĩnh cửu của ngọn lửa Yanar Dag, một số người cho rằng ngọn lửa đặc biệt này chỉ được đốt cháy từ những năm 1950 cho đến nay.

Để có cái nhìn sâu sắc hơn về lịch sử thờ phụng lửa của Azerbaijan, du khách nên đi về phía đông của Baku để đến Đền lửa Ateshgah được xây dựng vào thế kỷ 17 và 18 bởi người định cư Ấn Độ tại đây.

Một số hình ảnh bên trong Đền lửa Ateshgah.

Một hướng dẫn viên cho biết: "Từ thời cổ đại, họ nghĩ rằng vị thần của họ ở đây. Các nghi thức về lửa đã có từ thế kỷ thứ 10 hoặc sớm hơn. Cái tên Ateshgah xuất phát từ tiếng Ba Tư, có nghĩa là ‘ngôi nhà của lửa’ và trung tâm của khu phức hợp này là một ngôi đền thờ trên đỉnh mái vòm".

Một ngọn lửa tự nhiên, vĩnh cửu được đốt trên bàn thờ trung tâm từ năm 1969 nhưng hiện nay, nó được đốt từ nguồn cung cấp khí chính của thành phố Baku. Ngôi đền đã không còn được sử dụng làm nơi thờ cúng từ cuối thế kỷ 19. Sau đó, nơi đây trở thành bảo tàng năm 1975, được đề cử là Di sản Thế giới của UNESCO năm 1998 và đang đón khoảng 15.000 khách du lịch mỗi năm.