Có thật là tập yoga sẽ giúp bạn sống lâu 100 tuổi như những bậc thiền sư cổ đại?

Tập yoga tốt cho sức khỏe. Bởi suy cho cùng, yoga cũng là một loại hình thể dục giống như chạy bộ, bơi lội hoặc đánh pickleball.

Nhưng liệu yoga có phải một bài tập thể dục đặc biệt hơn hết thảy, khi nó được tuyên bố là sẽ giúp bạn kéo dài tuổi thọ, thậm chí sống lâu trăm tuổi như những bậc thiền sư cổ đại sáng tạo ra nó hay không?

Daisy Taylor, một cụ bà năm nay đã 106 tuổi sống ở Chelmsford, Anh Quốc tin rằng có. Cụ hiện vẫn tập yoga đều đặn mỗi ngày và tin rằng những bài tập hít thở, kéo giãn cơ thể này chính là bí quyết sống thọ của mình.

"Hồi trước tôi vẫn tập yoga trên sàn nhà như những người bình thường, nhưng bây giờ tôi phải tập trên ghế", cụ Taylor nói đề cập đến việc xương khớp mình hiện khá yếu và khiến cụ không thể tự đứng lên được nếu ngồi tập trên thảm.

Dẫu vậy, cụ vẫn tập yoga đều đặn mỗi ngày.

Trên thực tế, những người tập yoga sống siêu thọ không phải quá hiếm. Lấy B.K.S Iyengar làm ví dụ. Có lẽ, ông ấy là bậc thầy yoga nổi tiếng nhất từng sống trong thời đại của chúng ta.

Khi còn nhỏ, Iyengar từng bị mắc cùng lúc 3 bệnh là sốt rét, thương hàn và bệnh lao. Các bác sĩ ở Ấn Độ nói rằng ông chỉ sống thêm được tối đa vài năm.

Nhưng sau đó, Iyengar đã khám phá ra yoga và bắt đầu tập luyện tới 10 tiếng đồng hồ mỗi ngày. Thói quen đã giúp ông ấy nhanh chóng trở thành một bậc thầy yoga, và sống lâu hơn chính vị bác sĩ đã chẩn đoán cho ông hồi nhỏ.

Iyengar qua đời năm 2014, năm ông 96 tuổi.

Không chỉ có Iyengar, sư phụ của ông là bậc thầy yoga Tirumalai Krishnamacharya vĩ đại, người sáng lập ra bộ môn vinyasa, cũng đã sống đến năm 100 tuổi.

Một học trò nổi tiếng khác của Krishnamacharya là Krishna Pattabhi Jois, người tập yoga Ashtanga đã đặt nền móng cho làn sóng yoga fitness, đã sống đến năm 93 tuổi.

Có nhiều lý do tại sao yoga lại tạo ra lợi ích với tuổi thọ. Các nghiên cứu cho thấy loại hình thể dục này có tác động tích cực đến nhiều bệnh liên quan đến lão hóa, bằng cách giảm huyết áp, lượng mỡ trong máu và nguy cơ béo phì.

Yoga cũng có thể làm giảm trầm cảm, căng thẳng và lo lắng. Những người tập luyện yoga thường xuyên cũng thường có lối sống lành mạnh hơn– chẳng hạn như tuân thủ theo chế độ ăn giảm đường, giảm mỡ hoặc thậm chí ăn chay trường.

Nhưng liệu yoga có thần kỳ như những gì được quảng cáo?

Nhiều nhà khoa học đã hoài nghi điều này và tiến hành các nghiên cứu để xác lập mối liên hệ giữa việc tập yoga và lợi ích kéo dài tuổi thọ. Và họ đã thực sự quan sát thấy những tác động của loại hình tập luyện này trên quy mô tế bào của người tập.

Trong một nghiên cứu, những người tập yoga đã thể hiện mức độ hoạt hóa telomerase cao hơn 43%, khi so sánh với mức 4% của những người chỉ tập thể dục thông thường

Enzym telomerase là yếu tố chính trong quá trình lão hóa, vì nó làm chậm quá trình lão hóa tế bào. Vì vậy, người có telomerase hoạt động càng cao thì về lý thuyết, họ sẽ càng trẻ lâu và sống thọ.

Một số nghiên cứu khác theo dõi các bậc thầy yoga phát hiện những người này có thể giảm tốc quá trình trao đổi chất của họ đến một ngưỡng đáng kinh ngạc, tương đương với động vật khi ngủ đông.

Nhịp thở, nhịp tim và cả thân nhiệt của họ đều giảm đáng kể. Ở các loài động vật, giai đoạn ngủ đông này đã được chứng minh là có tác dụng làm tăng tuổi thọ. Một số người cho rằng điều tương tự cũng có thể đúng đối với con người.

Bằng chứng cũng chỉ ra rằng yoga giúp chúng ta duy trì sức khỏe tinh thần khi chúng ta già đi.

Khi chúng ta già đi, trí tuệ của chúng ta sẽ trở nên kém minh mẫn. Việc học những điều mới và hình thành ký ức mới ngày càng trở nên khó khăn. Điều này được phản ánh trong não: đặc biệt là ở vùng hồi hải mã, nơi chịu trách nhiệm cho việc hình thành ký ức mới, nhưng sẽ bị teo nhỏ dần đi khi bạn già.

Nhưng một nghiên cứu kiểm tra não của những người tập yoga phát hiện những người này thường có khối lượng não lớn hơn so với những người không tập yoga cùng độ tuổi.

Không chỉ vậy, một người tập yoga càng lâu thì khối lượng não của họ càng được duy trì lâu, đặc biệt là độ lớn của vùng hồi hải mã chịu trách nhiệm cho trí nhớ.

Một nghiên cứu khác cũng phát hiện ra rằng khối lượng não trung bình ở những người thiền định 40-50 tuổi tương ứng với khối lượng não trung bình của những người không thiền định ở tuổi 20-30. Thiền là một phần quan trọng của yoga.

Có bằng chứng nào trực tiếp cho thấy yoga giúp kéo dài tuổi thọ không?

Cần phải nói rằng, các phát hiện từ những nghiên cứu phía trên là hết sức rất ấn tượng. Nhưng chúng cũng mới chỉ ra được mối quan hệ tương quan giữa yoga và tuổi thọ.

Nhiều nghiên cứu chưa thực sự kiểm soát được những yếu tố khác ảnh hưởng đến người tập yoga. Chẳng hạn như những người này cũng thường có lối sống lành mạnh, ví dụ như một số người sẽ ăn chay.

Vậy bản thân việc tập yoga hay việc ăn chay đã có tác dụng với tuổi thọ của họ?

Để kiểm tra điều này, một số nghiên cứu đã cố gắng tìm hiểu điều gì sẽ xảy ra với những người mới tập yoga, nghĩa là họ vẫn giữ nguyên lối sống bình thường của mình, chỉ là tập thêm yoga mà thôi.

Những người chưa từng tập yoga được mời tham gia vào một khóa tập kéo dài 4 tháng. Kết quả một lần nữa cho thấy khối lượng não của họ đã tăng lên trong giai đoạn tập luyện này.

Và một lần nữa, khối lượng gia tăng tập trung chủ yếu ở vùng hồi hải mã. Vì vậy, tập yoga thực sự có thể khiến cho não bộ của bạn trẻ ra.

Các nghiên cứu cũng đã xem xét một khái niệm gọi là "trí thông minh lỏng" (Fluid intelligence), hay khả năng học và giải quyết các vấn đề mới, chưa từng biết đến, đối lập với "trí thông minh kết tinh" (crystallized intelligence) là khả năng ra quyết định theo kinh nghiệm sống.

Kết quả cho thấy những người trung niên tập yoga trong nhiều năm sẽ có trí thông minh lỏng cao hơn so với những người ở cùng độ tuổi nhưng không tập luyện.

Đến đây, có thể bạn đã muốn đi mua ngay một chiếc thảm yoga và bắt đầu mở Youtube lên tìm kiếm các bài tập của Iyengar rồi phải không? Nhưng hãy cùng đi đến tận cùng của câu hỏi. Liệu yoga có thực sự giúp bạn sống lâu được như ông ấy hay không?

Một nghiên cứu tại Mỹ đã dựa vào Chỉ số tử vong quốc gia và Khảo sát kiểm tra sức khỏe và dinh dưỡng hàng năm để tìm kiếm câu trả lời cuối cùng.

Trong đó, họ đã nhìn vào tệp dữ liệu của 22.598 người được khảo sát, những người đã trả lời một loạt các câu hỏi về thói quen lối sống của họ - bao gồm cả việc họ có tập yoga hay không.

Kết quả thật đáng kinh ngạc.

Trung bình, trong vòng 8 năm 6 tháng sau cuộc khảo sát, nguy cơ tử vong của những người tập yoga thấp hơn gần hai phần ba so với những người không tập.

Chỉ có một điều đáng lưu ý: Những người tập yoga thường có độ tuổi trẻ hơn nhiều so với những người tham gia khảo sát trung bình.

Khi các nhà khoa học điều chỉnh các yếu tố tử vong liên quan đến độ tuổi trong phân tích, sự thật là đã không còn bất kỳ sự khác biệt nào giữa tỷ lệ tử vong ở những người tập yoga và những người không tập yoga.

Vì vậy, kết luận cuối cùng là yoga dường như không làm tăng tuổi thọ.

Các trường hợp như bậc thầy B.K.S Iyengar, Tirumalai Krishnamacharya và Krishna Pattabhi Jois đã sống đến trăm tuổi là vì nhìn chung, họ có lối sống lành mạnh mà yoga chỉ là một phần trong số đó.

Bản thân, Daisy Taylor, cụ bà 106 tuổi vẫn tập yoga đã thừa nhận rằng cụ cũng có một người em gái sống đến 103 tuổi. Trong gia đình bà còn có 5 anh chị em khác, những người đều sống đến hơn 90 tuổi. Vì vậy, trong trường hợp của Taylor, tuổi thọ của cụ dường như là một đặc điểm được thừa hưởng từ gen di truyền.

Nhưng dù sao thì yoga nhìn chung cũng giúp chúng ta khỏe mạnh hơn, và trên hết là khỏe mạnh hơn về mặt tinh thần khi về già. Loại hình tập luyện này đem lại rất nhiều lợi ích về mặt sức khỏe. Mặc dù vậy để nói yoga giúp chúng ta sống trường sinh thì có lẽ không phải.