Có thể bạn chưa biết: Sản phẩm đầu tiên trong lịch sử được giao dịch qua Internet

Thời đại ngày nay đã và đang đánh dấu một bước ngoặt trọng đại trong vài trò và ý nghĩa của Internet, vốn là một công cụ hỗ trợ cho nhu cầu giao tiếp và tìm kiếm, truy cập thông tin, nay lại trở thành một môi trường hoàn hảo cho những loại hình kinh doanh, thương mại phát triển. Theo dữ liệu thống kê dự đoán của Adobe, tỷ lệ người sử dụng Internet để đáp ứng dịch vụ mua bán đã đạt đến đỉnh điểm cao nhất so với lịch sử, đặc biệt là vào những dịp truyền thống như Black Friday và thậm chí kéo dài đến tận đêm Giao thừa. Tổng giá trị hàng hóa tiêu thụ trực tuyến trong thời gian trên lên đến 83 tỉ USD, và chỉ tính riêng trong ngày Cyber Monday là 3 tỉ USD.

Số tiền khổng lồ trên chắc chắn sẽ trải đều trên toàn bộ các mặt hàng, từ những chiếc iPhone hiện đại cho tới cả bàn điều khiển DJ đã qua sử dụng. Nhưng liệu có ai đã từng thắc mắc về trường hợp đầu tiên thực hiện giao dịch qua hình thức tiện dụng này bao giờ chưa?

Một video mới được đăng tải bởi Shopify, một công ty phần mềm thương mại điện tử, đã đào sâu vào ngọn nguồn giải đáp cho câu hỏi trên, với nhiều thông tin liên quan đến lịch sử của Internet cũng như các mã giao dịch đầu tiên từng được tạo nên. Quá trình này bao gồm nhiều cố gắng truy cập và tìm kiếm trên mạng lưới của các đề án nghiên cứu tân tiến ARPANET, ngược về một “đầu mối” vào năm 1971 khi một vài sinh viên chuyên ngành khoa học máy tính tại Đại học Stanford định mua vài sản phẩm ấm, bình nước.

Tuy nhiên, theo nội dung tường thuật lại, sự việc đó, chính xác mà nói, không được tính là một quy trình trao đổi mua bán trực tuyến đúng mực, lý do là vì họ chỉ sử dụng mạng Internet để sắp xếp một cuộc hẹn chứ không hề có giao dịch nào diễn ra.

Tiếp theo câu chuyện đó, nỗ lực của Shopify lại dẫn đến thời điểm năm 1984, khi một bà lão 74 tuổi người Anh - Jane Snowball - đã dùng Videotex, về cơ bản là một cụm thiết bị kết nối TV với mạng lưới đường dây điện thoại, để đặt mua những đồ nhu yếu phẩm từ một cửa hàng tạp hóa địa phương. Tuy nhiên, nhân viên giao hàng lại đích thân mang đến tận tay cho bà cụ, và hình thức thanh toán cũng là trực tiếp bằng tiền mặt khi nhận hàng tại chỗ. Như vậy, đây cũng không thể được tính là kinh doanh thương mại điện tử. Loại!

Thực tế, minh chứng hợp lý nhất cho loại hình kinh doanh tân tiến như đã đề cập trước đó phải đến năm 1994 mới thực sự được hiện thực hóa lần đầu tiên, với sự ra đời của Internet “bằng xương bằng thịt”. Mặc dù mọi người thường nghĩ nó sẽ thuộc về Pizza Hut, dựa vào lịch sử lâu đời của mình khi áp dụng dịch vụ online ngay từ năm 1994, nhưng Dan Kohn, người sáng lập website NetMarket có nguồn gốc tại New Hampshire mới là chủ nhân đích thực cho danh hiệu trên.

Tháng 8 năm 1994, Kohn bán một CD album Ten Summoner’s Tales của Sting cho một người bạn ở Philadelphia, người đã sử dụng thẻ tín dụng cá nhân để chi trả 12,48 USD (bao gồm phí vận chuyển) để có được sản phẩm trên qua hình thức chuyển khoản mà lần đầu tiên được áp dụng công nghệ mã hóa thông tin bằng mạng lưới máy tính.

“Khi đó kể cả NSA đang có ý định theo dõi và điều tra đi chăng nữa thì họ cũng không thể tìm ra được số tài khoản của anh ấy,” trích lời phát biểu của Kohn trong một bài báo về NetMarket trên New York Times, đăng bởi Peter Lewis. Đồng thời, sự kiện này cũng được mệnh danh là “bước tiến cách mạng có thể sánh ngang với một trung tâm thương mại số hóa”.

Về phần trang web, nó yêu cầu người dùng phải tải về một trình duyệt riêng đặc biệt mà chỉ có thể chạy trên hệ điều hành Unix, với mục đích tối ưu hóa mọi quy trình bảo mật an ninh thông tin giao dịch. Philip Zimmermann, người sáng lập nên giao thức mã hóa vô cùng mạnh mẽ PGP mà NetMarket được thiết kế dựa trên đó, đã trò chuyện với thời báo Times rằng công nghệ đóng một vai trò vô cùng quan trọng trong việc định hướng những hoạt động thương mại trên nền tảng số hóa. “Tôi nghĩ rằng chúng ta nên tập trung nhiều nguồn lực vào lĩnh vực này để có thể thu được kết quả tốt và khả quan nhất trong tương lai của ngành công nghiệp thương mại điện tử, kết hợp cùng những hình thức tạo dựng mật mã chặt chẽ và thống nhất.”

Dù vậy, vẫn có nhiều ý kiến trái chiều được đưa ra liên quan tới thành tựu của NetMarket. Mạng lưới Mua bán trên Internet, khởi động từ năm 1994 với khía cạnh trọng tâm là thiết bị máy tính, đã tỏ ra vượt trội hơn hẳn NetMarket chỉ trong vòng 1 tháng, theo như thống kê từ CEO của hệ thống công bố cho Cnet vào năm 2004. Đồng thời, CDconnection.com cũng đưa ra nhiều tài liệu chứng minh rằng mình cũng đã bắt đầu bán CD qua Internet từ những năm 1990.

Bên cạnh đó, hình thức kinh doanh trực tuyến với mức độ bảo mật ít nghiêm ngặt hơn cũng đang nở rộ tại châu Âu vào thập niên 1980, nhờ vào những dịch vụ hấp dẫn như Minitel của Pháp hay Bildschirmtext từ Đức, với những nhu cầu liên quan tới giao dịch ngân hàng, chứng khoán, dự báo thời tiết cùng với thị trường vé máy bay/tàu hỏa. Ở Mỹ cũng có những tên tuổi đáng chú ý như Prodigy, CompuServe và AOL cũng chung tay xây dựng nên nền công nghiệp mới nổi này.

Còn tính đến thời điểm hiện tại trong năm nay, những số liệu phân tích và điều tra tổng thể đã cho thấy các dự án thương mại điện tử trực tuyến hiện chiếm doanh thu đến 1.672 tỉ USD, tương đương 7,3% thị phần toàn cầu, và thậm chí có thể lên tới 22,82 tỉ USD, theo như dự kiến, vào năm 2015.

Nhìn lại quá khứ của 20 năm trước, thật nực cười là mọi thành tựu liên quan chúng ta đạt được trong thời đại hiện nay lại nảy sinh chỉ từ một chiếc CD, một thiết kế từng một thời làm mưa làm gió trong thị trường âm nhạc, lại bị “đào thải” trong dòng xoay chuyển cố hữu của công nghệ.

Nếu bạn muốn nắm rõ hơn những chi tiết khái quát cũng như đầy đủ, cụ thể nhất về quá trình phát triển của loại hình trên, video với tựa đề “Sự hình thành của lĩnh vực thương mại điện tử và những câu chuyện chưa kể” dưới đây sẽ là những thước phim đáng xem đến từng giây phút một:

"Proceed to Checkout: The Unexpected Story of How E-commerce Started"

Tham khảo: fastcompany.com