Gọi vốn bằng tiền ảo: 59% dự án chính thức thất bại hoặc dừng hoạt động; 104 triệu USD đã tan vào mây khói, hoặc là đã về túi ai đó

Dù ICO đã rất đình đám trong năm 2017 vừa qua vời những câu khẩu hiệu 'x5, x10 tài sản' từ dân 'chơi' coin, thế nhưng chúng ta đều hiểu rằng đây vẫn là những món đầu tư rủi ro và có thể làm người ta mất tiền bất cứ lúc nào. Không chỉ dành cho những dự án lừa đảo 'ôm' tiền nhà đầu tư rồi chạy mất, sự nghi ngờ này cũng hướng đến cả chính những startup 'người thật việc thật' vì dù sao ICO vẫn là một thứ gì đó quá mới mẻ.

Và sự nghi ngờ ấy là có cơ sở. Mới đây, trang tin news.Bitcoin.com đã đưa ra một bài báo giống như một gáo nước lạnh dội vào phong trào ICO trên toàn thế giới. Số liệu gây shock nhất chính là có tới gần một nừa số dự án gọi vốn bằng tiền ảo trong năm 2017 đã chết, đồng nghĩa với 104 triệu USD mà các dự án này gọi được có lẽ giờ cũng đi vào mây khói, hoặc là đi vào túi một vài ai đó.

Một cách ví von, trang tin này cho rằng 'ICO lừa đảo' giờ đây nên có định nghĩa không chỉ dừng ở 'smash-and-grab robber' (tên cướp đến đập phá rồi cướp bóc): các dự án giả mạo, huy động xong tiền rồi bỗng nhiên biến mất.

Chúng còn có thể gọi với cái tên 'sneak thief' (tên trộm lẳng lặng bỏ đi): những dự án chiếm được lòng tin người khác và gọi được vốn một cách đàng hoàng, sau đó tuy không biến mất nhưng hoạt động kinh doanh thì lại chẳng có gì mới mẻ.

Các nhà đầu tư đã tham gia nhận đã được những đồng tiền ảo sau đó trở thành 'rác' vì chúng bị đưa đẩy đến những giá trị rất thấp. Họ gần như không thể phàn nàn với ai vì giá trị này hoàn toàn được quyết đinh bởi cung cầu trên thị trường tiền ảo. Trong khi đó, số tiền thật mà những người này đổ vào ICO giờ được chảy về túi của đội ngũ startup đã huy động vốn.

Với những dự án kiểu như trên, dù là startup 'việc thật, người thật', những kẻ lừa đảo 'sneak thief' thật chẳng khác những tên trộm lẻn vào cướp của cải, sau đó rón rén chậm rãi bỏ đi mà người bị mất tiền chẳng thể nào cản nổi.

Gọi vốn bằng tiền ảo: Thất bại đã một nửa, hàng trăm triệu USD đã ra đi hoặc vào túi ai đó

Mọi phong trào dù có mạnh mẽ đến đâu rồi cũng phải có lúc yếu đi và chết sau một khoảng thời gian. Điều này đúng với cả những định chế tài chính hùng mạnh nhất chứ đừng nói đến với những dự án huy động vốn thông qua tiền ảo.

Tokendata – một website nổi tiếng theo dõi các dự án ICO trên toàn cầu, đã thống kê có tổng cộng 902 dự án diễn ra vào năm ngoái. Trong số đó, có 142 dự án đã thất bại ngay ở giai đoạn kêu gọi vốn (không gọi đủ số vốn mong muốn) và 276 dự án thì cũng thất bại, theo nghĩa cuỗm tiền nhà đầu tư rồi bỏ đi (smash-and-grab robber), hoặc là gọi vốn xong rồi từ từ biến mất (sneak thief).

Các ICO thất bại trong năm 2017

Như thế, tỷ lệ thất bại lên đến phân nửa với 46%. Số tiền vốn dùng đề đầu tư nhưng nay đã 'đổ xuống sông xuống biển' là 104 triệu USD.

Những ICO đang hoạt động còn lại thì sao? Tình hình cũng chẳng hề khá hơn khi mà có 113 ICO trong số đó được xếp vào loại 'đã thất bại một nửa' (semi-failed), bởi vì đội ngũ thực hiện đã ngừng giao tiếp với nhà đầu tư trên các mạng xã hội từ lâu, hoặc bởi vì cộng đồng của những dự án này quá nhỏ để người ta tin rằng chúng có thể thành công.

Điều này cũng có nghĩa là 59% số ICO đang hoạt động của năm 2017 giờ cũng đã được xác nhận là thất bại (failures) hoặc là 'đang trong quá trình thất bại' (failures-in-the-making).

Những con số trên quả thực là một thực trạng quá buồn cho xu hướng gọi vốn bằng tiền ảo trên thế giới lúc này.

'Nghĩa trang' của những ICO và những lời hứa không bao giờ thực hiện

Các ICO đã chết, hoặc 'đang trong quá trình chết' theo những cách như thế nào? Báo cáo của Tokendata cũng mô tả đến điều này giống như một 'nghĩa trang' của các dự án gọi vốn tiền ảo trên toàn thế giới.

Đó là các tài khoản Twitter bị bỏ quên đã lâu chẳng có 1 tweet mới, các nhóm Telegram trống rỗng không hề có tương tác nào, các đường link web chẳng còn còn tồn tại và cộng đồng những người bỏ tiền vào ICO thì không còn tin vào điều mà dự án vẽ nên lúc đầu nữa. Tất nhiên, họ cũng không có cách nào đòi lại số tiền mình đã đầu tư.

Nghĩa trang của những ICO còn chứng kiến muôn cảnh khác nhau khác. Có dự án không kêu gọi được nổi đồng vốn nào từ lúc ra mắt (và tất nhiên là thất bại), có dự án gọi được không quá nhiều là một vài ngàn USD và một số ít gọi được số tiền lớn là hơn 10 triệu USD.

Thế nhưng chúng đều có đang có kết quả giống nhau: gọi vốn xong để làm sản phẩm nhưng mãi chẳng ra nổi sản phẩm, nhà đầu tư chỉ đang nắm giữ những đồng tiền ảo có sự bảo chứng bằng niềm tin.

Một số ICO thì đã chết vì bị cả cộng đồng phản đối ngay từ lúc ra mắt. Không có gì ngạc nhiên khi thấy các dự án như Clitcoin, Neverdie, Zero Traffic đã không thể thực hiện được vì chúng đều dính 'phốt' ở ngay thời điểm bắt đầu gọi vốn. Một số dự án khác thất bại vì không kêu gọi đủ vốn năm ngoái thì đang cố làm lại ICO vào năm nay với hy vọng thất bại năm 2017 là bước chạy đà chuẩn bị cho năm 2018 thành công.

Vì lòng tham, biết lừa đảo nhưng vẫn mua: Kết cục nào cho ICO trong năm 2018?

Tổng kết lại, trong số 902 ICO năm 2017, đã có tổng cộng 531 dự án đã thất bại hoặc đang sắp thất bại vì sự chuẩn bị sơ sài ở ngay thay điểm bắt đầu. Hầu hết trong các trường hợp này, các nhà đầu tư đều có thể phát hiện ra những dấu hiệu bất ổn.

Tuy nhiên, vì tâm lý FOMO (sợ vuột mất cơ hội) không phải ai cũng có cái đầu lạnh để nói không với những chiếc 'bánh vẽ' này. Bằng chứng là tổng số vốn 531 ICO này huy động được lên tới 233 triệu USD.

Vào những tháng đầu năm 2018 này, cơn sốt ICO đang không hề có những dấu hiệu thể hiện độ nóng được giảm đi. Vì thế, nếu như vẫn với cách làm năm ngoái, người ta không có nhiều lý do gì để mong đợi các đợt gọi vốn bằng tiền ảo năm nay sẽ có chất lượng tốt hơn năm ngoái.

Vậy kết cục của phong trào ICO năm nay sẽ như thế nào? Chắc chắn là số dự án nhiều hơn đáng kể đi kèm với những ICO lừa đảo tăng thêm. Các nhà đầu tư thận trọng hơn và sẽ khiến các đầu tư ICO không còn là món lợi 'x5, x10' chóng vánh nữa. Như thế, đầu tư ICO năm 2018 này sẽ rủi ro hơn năm 2017 khá nhiều.