Nghiên cứu mới cho thấy các khu định cư của người Maya cổ đại đã bị ô nhiễm bởi thủy ngân!

Thủy ngân là một chất ô nhiễm độc hại ảnh hưởng đến sức khỏe con người và hệ sinh thái.

Nồng độ thủy ngân tăng cao trong các hệ thống bề mặt của hành tinh chúng ta chủ yếu liên quan đến quá trình công nghiệp hóa và đô thị hóa ngày càng tăng.

Các hoạt động khai thác và sản xuất điện từ nhiên liệu hóa thạch cũng là nguyên nhân gây ra ít nhất một nửa lượng phát thải thủy ngân toàn cầu hiện nay.

Vòng tuần hoàn của thủy ngân trong môi trường được thúc đẩy bởi các khí thải hiện đại, nhưng cũng bao gồm cả thủy ngân di sản được tái huy động từ các hoạt động của con người trong quá khứ.

Một ví dụ quan trọng về hồ sơ sử dụng thủy ngân trong nhiều thiên niên kỷ là từ Mexico và Trung Mỹ ngày nay, nơi người Maya đã sử dụng thủy ngân trong nhiều thế kỷ trước khi tiếp xúc với người Châu Âu vào thế kỷ 16.

Hệ quả môi trường có thể có của việc sử dụng thủy ngân tiền công nghiệp trong một thời gian dài, trên toàn khu vực vẫn chưa được điều tra.

Tiến sĩ Duncan Cook, một nhà nghiên cứu tại Đại học Công giáo Úc cho biết: “Ô nhiễm thủy ngân trong môi trường thường được tìm thấy ở các khu đô thị hiện đại và cảnh quan công nghiệp”.

“Việc phát hiện ra thủy ngân được chôn sâu trong đất và trầm tích ở các thành phố Maya cổ đại là điều khó giải thích, cho đến khi chúng tôi bắt đầu xem xét yếu tố khảo cổ học của khu vực, kết quả cho chúng ta biết rằng người Maya cổ đại đã sử dụng thủy ngân trong nhiều thế kỷ”.

Trong nghiên cứu mới, tiến sĩ Cook và các đồng nghiệp của ông đã xem xét tất cả dữ liệu về nồng độ thủy ngân trong đất và trầm tích tại các địa điểm khảo cổ học Maya ở vùng đất thấp Guatemala, Belize, Yucatan của Mexico, El Salvador và Honduras.

Họ phát hiện ra rằng tại các địa điểm như Chunchumil, Marco Gonzales, Chan b'i và Actuncan ở Belize, La Corona, Tikal, Petén Itzá, Piedras Negras và Cancuén ở Guatemala, Palmarejo ở Honduras, và Cerén ở El Salvador, ô nhiễm thủy ngân có thể được phát hiện ở khắp mọi nơi, ngoại trừ Chan b'i.

Nồng độ dao động từ 0,016 ppm tại Actuncan đến 17,16 ppm bất thường tại Tikal. Để so sánh, Ngưỡng tác động độc hại (TET) đối với thủy ngân trong trầm tích được định nghĩa là 1 ppm.

Các nhà nghiên cứu cho biết: “Người Maya cổ đại thường sử dụng chu sa, sơn và bột có chứa thủy ngân để trang trí”.

“Thủy ngân này sau đó có thể đã ngấm ra từ hàng hiên, sàn nhà, tường và đồ gốm, sau đó lan vào đất và nước”.

Giáo sư Nicholas Dunning của Đại học Cincinnati cho biết: “Sắc tố đỏ rực rỡ của chu sa là một chất vô giá và thiêng liêng đối với người Maya cổ đại, nhưng họ không biết rằng nó cũng có tác động xấu đối với cơ thể, môi trường và cho tới tận ngày nay di sản của nó vẫn tồn tại trong đất và trầm tích xung quanh các di chỉ Maya cổ đại”.

Vì thủy ngân rất hiếm trong đá vôi nằm dưới phần lớn khu vực Maya, các tác giả suy đoán rằng thủy ngân nguyên tố và chu sa được tìm thấy tại các địa điểm Maya ban đầu có thể được khai thác từ các mỏ đã biết ở khu vực phía bắc và phía nam của thế giới Maya cổ đại, và được nhập khẩu vào các thành phố thông qua thương nhân.

Tất cả lượng thủy ngân này sẽ gây nguy hiểm cho sức khỏe của người Maya cổ đại, ví dụ, tác động của ngộ độc thủy ngân mãn tính bao gồm tổn thương hệ thần kinh trung ương, thận và gan, đồng thời gây run, suy giảm thị lực, thính giác, tê liệt và sức khỏe tâm thần các vấn đề khác.

Một trong những người cai trị Maya cuối cùng của Tikal, Dark Sun, người trị vì khoảng năm 810 CN, được miêu tả trong các bức bích họa là một người béo phì bệnh lý.

Béo phì là một ảnh hưởng của hội chứng chuyển hóa, có thể do nhiễm độc thủy ngân mãn tính.

Tham khảo: SCI; ZME; AFP