Nước Úc tuyên bố gấu túi koala đã "tuyệt chủng về mặt chức năng"

Con gấu Koala, một trong những sinh vật nổi tiếng đất Úc, đã được tuyên bố “tuyệt chủng về mặt chức năng - functionally extinct”. Nếu bạn chưa biết, tuyệt chủng chức năng của một loài hay một nhóm loài sẽ rơi vào một trong ba trường hợp sau:

- Không còn chút hóa thạch nào, không còn bằng chứng nào về việc chúng tồn tại.

- Số lượng cá thể giảm sút của chúng không còn đóng vai trò quan trọng trong hệ sinh thái.

- Số lượng cá thể loài quá ít, không đủ để sinh sản.

Vào ngày 10 tháng Năm vừa rồi, các chuyên gia tới từ Quỹ tài trợ Koala Châu Úc (AKF) thông báo số lượng cá thể koala trên toàn lãnh thổ Úc chỉ còn 80.000 con. Không phải tuyệt chủng hoàn toàn, nhưng con số ít ỏi đó đã không còn ảnh hưởng được tới hệ sinh thái.

Lý do cho việc này cũng dễ thấy thôi: việc phá rừng, khí hậu thay đổi và ấm hơn trước nhiều, hạn hán khiến lượng thức ăn ngày một khan hiếm. Việc số lượng gấu Koala giảm còn báo hiệu một sự kiện khác, là những bằng chứng cho thấy hành tinh của chúng ta đang đứng trước sự kiện đại diệt chủng lần thứ sáu.

Báo cáo mới do Liên Hợp Quốc đăng tải cho thấy 1 triệu loài có thể sớm biến mất, nhiều loài trong số đó sẽ tuyệt diệt chỉ trong vài thập kỷ, tất cả đều do ảnh hưởng của con người.

Tiếp tục nói về chủ thể của bài viết. Thời điểm hiện tại, 80% môi trường sống tự nhiên của gấu Koala đã biến mất. Theo AKF, loài koala đang bị đe dọa bởi chó dữ và phương tiện giao thông; hai nhân tố vừa nêu hạ sát tới 4.000 con koala mỗi năm.

Chuyện gì đang xảy ra với loài koala?

Rất khó để chỉ ra chính xác số lượng koala còn lại ở đất Úc, các nhà khoa học phải đối mặt với những vấn đề nhưng kích cỡ của cả châu lục, với bản chất du mục của loài gấu có túi. Nhưng các bằng chứng chắc như đinh đóng cột khác vẫn chỉ ra điều đáng lo ngại: chắc chắn số lượng cá thể koala đang giảm với tốc độ chóng mặt.

Một nghiên cứu hồi năm 2011 cho thấy số lượng koala tại Queensland và New South Wales giảm 80% tính từ 1995 tới 2009, lý do chủ yếu là biến đổi khí hậu gây ra hạn hán.

Năm năm sau thời điểm trên, một nghiên cứu khác ước tính số lượng koala toàn nước Úc giảm mạnh, trung bình khoảng 24% trong 3 thế hệ gần nhất, và sẽ tiếp tục giảm sút trong ba thế hệ tiếp theo.

Hành vi của con người là tác nhân chính khiến lượng koala sụt giảm. Theo The Conversation đưa tin, mối đe dọa chính tới sự tồn vong của koala là mất môi trường sống tự nhiên: những cánh rừng khuynh diệp đang tàn lụi do ô nhiễm, bởi nạn phá rừng, do người dân cần đất canh tác, xây dựng các khu đô thị.

Biến đổi khí hậu cũng góp một phần “công sức”, lượng khí thải carbon ngày một cao cũng khiến koala điêu đứng. Theo WWF cho hay, biến đổi khí hậu tạo ra sóng nhiệt, gây hạn hán và cháy rừng, càng làm môi trường sống của koala bị thu hẹp.

Chưa hết, gấu koala chính là cây kéo tự nhiên tỉa bớt lá khuynh diệp. Thiếu chúng, cây dưới thấp sẽ không nhận được ánh sáng Mặt Trời, hậu quả là thảm thực vật khu vực kém phát triển. Mà khi lá không được tỉa bớt, những vụ cháy rừng sẽ càng dữ dội hơn bởi lượng vật liệu cháy được rõ là nhiều hơn so với lúc gấu koala còn đông đúc.

Liệu ta có cứu được gấu koala không?

Nếu số lượng cá thể một loài rơi xuống một ngưỡng nhất định, lượng sinh vật còn lại là không đủ để tiếp tục duy trì nòi giống. Trong một số trường hợp, việc giao phối cận huyết sẽ càng làm giống loài thêm bất ổn, ảnh hưởng xấu tới những thế hệ sinh vật tương lai. Theo The Conversation, koala tại một số khu vực đã bắt đầu cho thấy những dấu hiệu xấu của việc giao phối cận huyết.

AKF đã có lời với thủ tướng Úc, thông qua Đạo luật Bảo tồn Koala càng sớm càng tốt. Cần có biện pháp để cấm buôn bán, giết hại, sở hữu koala, bên cạnh đó bảo vệ những rừng cây khuynh diệp còn sót lại. Liên hiệp Bảo tồn Tự nhiên Quốc tế đã có động thái bảo vệ koala, tuy nhiên 80% số lượng gấu túi còn lại đa số nằm tại đất tư, đồng nghĩa với việc khi đất đi vào sử dụng, gấu koala sẽ mất nơi sinh sống.

“Tôi hiểu mọi người dân Úc đều lo lắng cho sự an toàn của gấu túi koala và đã chán cảnh tượng xác koala nằm trên đường. Đây là lúc chính phủ tôn trọng loài vật này và bảo vệ môi trường sống của nó”, Deborah Tabart, người đứng đầu AKF nói trong một thông cáo báo chí.

Theo những gì AKF nói, thì đã 6 năm nay, chính phủ Úc không có đạo luật bảo vệ gấu túi koala nào. “Biểu tượng ngành du lịch của đất nước đã sắp tuyệt chủng, và sở thú không phải câu trả lời đâu. Ta phải bảo vệ môi trường sống của chúng”.

Tham khảo Business Insider, The Hill, The Conversation