Sẽ có những viên thuốc uống vào thì không cần tập thể dục?

Không phải ai cũng có khả năng tập thể dục, ngay cả khi họ không phải là những người lười biếng. Ở đây, chúng ta đang nói đến những bệnh nhân rối loạn vận động, mắc bệnh về cơ bắp, những người có thể trạng cực kỳ yếu, mới trải qua phẫu thuật hay bệnh nhân béo phì nặng mà chỉ có thể ngồi một chỗ…

Những tình trạng này hạn chế họ tiếp cận với vô vàn lợi ích mà việc tập thể dục đem lại. Bởi vậy, một số nhà khoa học đặt vấn đề: Tại sao không tạo ra những viên thuốc bắt chước và cung cấp các lợi ích tương tự việc tập thể dục?

Chẳng hạn như một viên thuốc có thể khiến nhịp tim nhanh lên, tăng cường hô hấp, hoạt động cơ bắp và đổ mồ hôi… trong khi chúng ta vẫn ngồi yên một chỗ.

Sự thật là các nhà khoa học đã tìm ra một số hợp chất có khả năng làm được điều này. Và những viên thuốc trong mơ ấy đã được nghiên cứu từ hơn 10 năm nay.

Sẽ có những viên thuốc uống vào thì không cần tập thể dục?

Ronald Evans là trưởng phòng thí nghiệm Biểu hiện gen, tại Viện nghiên cứu sinh học Salk ở La Jolla, California. Ông cho biết: Mục tiêu nghiên cứu của phòng mình là tìm hiểu xem quá trình tập thể dục diễn ra như thế nào.

"Chúng tôi đang áp dụng những lý thuyết này để cố gắng phát triển một loại thuốc, có thể giúp đưa cơ thể vào trạng thái kích hoạt tự nhiên giống với quá trình tập thể dục”, Evans nói.

Từ năm 2007, ông và các đồng nghiệp tại Viện Salk đã làm việc trên một hợp chất hóa học, kí hiệu là 516. Hợp chất này có thể bắt chước lại những ảnh hưởng tập thể dục tạo ra, thông qua việc kích hoạt một mạch di truyền.

Mạch này được Evans ví như "một back door (con đường xâm nhập chui) để truy cập vào mạng lưới gen liên quan đến tập thể dục”.

Các nghiên cứu trước đó đã chỉ ra mạng lưới gen này có thể kích hoạt quá trình đốt cháy chất béo, trước khi đốt cháy carbohydrate. Mà đốt cháy chất béo chỉ xảy ra ở những vận động viên luyện tập ở cường độ cao.

"Có nhiều lý do khiến ai đó không thể chạy, đi bộ hoặc tập thể dục", Evans nói. "Nếu bạn có thể mang lại cho họ một phân tử nhỏ, có khả năng truyền lại những lợi ích của việc tập luyện, bạn thực sự có thể giúp được rất nhiều người".

Ngoài 516, một số nhà khoa học còn đang nghiên cứu các hợp chất khác cùng có mục đích: giúp những người không thể tập luyện thể dục, ngồi một chỗ nhưng vẫn đạt được những lợi ích như đã vận động.

Ali Tavassoli là một giáo sư hóa sinh học tại Đại học Southampton của Anh. Ông đang phát triển một loại thuốc được gọi là hợp chất 14, hoạt động bằng cách đánh lừa tế bào, khiến chúng nghĩ rằng chúng đang cạn kiệt năng lượng.

Nó làm được điều này thông qua một loạt các hoạt động phân tử, thúc đẩy các tế bào chuyển hóa đường, quá trình sản sinh ra năng lượng, ông nói.

Chúng ta có thể truy cập những con đường trong mạng lưới gen để tạo ra những viên thuốc tập thể dục

Chắc chắn, bất kỳ một loại thuốc “giả tập thể dục” nào ra đời cũng phải được Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) xem xét và cấp phép. Nhưng hiện tại, FDA chưa công nhận “mất khả năng tập thể dục” là một điều kiện bệnh lý và cần thuốc điều trị.

Vì vậy, Evans đã xác định nghiên cứu hợp chất 516 dành cho những người trẻ tuổi bị chứng loạn dưỡng cơ Duchenne, tình trạng khiến cơ bắp teo dần. Hướng nghiên cứu này sẽ tiếp cận đến những tiêu chuẩn đánh giá và cấp phép thuốc của FDA.

"Căn bệnh này ảnh hưởng đến trẻ em, những người không thể tập thể dục và cuối cùng sẽ chết vì tiêu biến cơ, thường ở độ tuổi khá sớm, 15 hoặc 16", Evans chia sẻ. "Đây là một bệnh có nhu cầu can thiệp y tế lớn, nhưng vẫn chưa được đáp ứng".

Mặc dù vậy, nếu 516 vượt qua được những nghiên cứu độ an toàn cho con người mà các nhà khoa học đang tiến hành, nó sẽ có một tiềm năng ứng dụng rộng rãi hơn nữa.

Rất nhiều tình trạng ngoài Duchenne có thể khiến một người mất hoặc giảm sút khả năng vận động và tập thể dục, ví dụ như: loãng xương, chứng xơ cứng, bệnh Parkinson và bệnh Huntington, và “những người phải ngồi xe lăn”.

Ngoài ra, hợp chất 14 của Tavassoli có khả năng đốt cháy đường trong cơ thể, nên ông cho rằng nó có thể phát triển thành một phương pháp điều trị bệnh tiểu đường hoặc hội chứng chuyển hóa, bao gồm béo phì, cao huyết áp, đường trong máu cao, triglyceride và cholesterol cao.

Hiện tại, hợp chất 14 đã được thử nghiệm trên chuột. "Kết quả đáng ngạc nhiên nhất là ảnh hưởng của phân tử (14) đến sự dung nạp glucose và trọng lượng cơ thể", Tavassoli nói. "Nó cải thiện dung nạp glucose và làm giảm khối lượng cơ thể".

Hợp chất 14 chưa được thử nghiệm trên người. Tavassoli cho biết: "Mặc dù các kết quả của chúng tôi rất hứa hẹn, nhưng chúng tôi còn cách rất xa việc đưa loại thuốc này ra ngoài phòng khám”.

Người bị mất hoặc giảm khả năng vận động sẽ cần những viên thuốc thể dục

Bất kỳ loại thuốc nào bắt chước quá trình tập thể dục của con người cũng có khả năng bị lạm dụng. Các vận động viên nghiệp dư có thể muốn uống nó để tăng cường sức mạnh. Các vận động viên chuyên nghiệp có thể sử dụng nó để gian lận trong thi đấu.

Ngay cả những người bình thường cũng muốn để có thể “tập thể dục” khi ngồi một chỗ. Evans chia sẻ hợp chất 516 đã bị cấm bởi Cơ quan Chống Doping thế giới và ông “chắc chắn rằng bất kỳ phiên bản nào trong tương lai của nó cũng sẽ bị cấm như vậy”.

Evans thừa nhận rằng một khi thuốc được cấp phép, "những người không bị bệnh sẽ thèm muốn nó".

Tavassoli đồng ý. Ông nói: "Thật không may, giống như tất cả các dược phẩm khác, không có cách nào để ngăn ngừa sự lạm dụng”. Thế nhưng, ông vẫn muốn phát triển hợp chất 14, bởi “lợi ích tiềm tàng cho hàng triệu người bị bệnh nặng, áp đảo hơn bất kỳ mối lo ngại nào về lạm dụng của các vận động viên”.

Bản thân Evans chưa bao giờ thử uống hợp chất 516 của mình. Thay vào đó, ông vẫn đi bộ và chơi tennis. "Tôi thích tập thể dục, và điều đó đủ tốt cho tôi", ông nói.

"Mọi người đều được sinh ra để vận động. Nhưng nếu họ không thể, việc ngồi một chỗ hẳn là không tốt. Đó là lý do tại sao chúng tôi đang phát triển loại thuốc này. Chúng tôi đang cố gắng đưa khoa học ra khỏi phòng thí nghiệm và mang nó vào phòng khám, để có thể thay đổi cuộc sống của nhiều người”.

Nếu các nhà khoa học có thể nghiên cứu thành công những viên thuốc tập thể dục, nó sẽ tạo ra một làn sóng thay đổi rất lớn.

Tham khảo ScienceAlert