Tại sao với người chơi thể thao, chuối còn tốt hơn cả nước tăng lực?

Có lẽ bạn đã chẳng còn lạ gì với hình ảnh một vận động viên marathon vừa chạy trên đường vừa cầm một miếng chuối. Chuối cũng thường có trong túi đồ của những vận động viên thể hình đi đến phòng gym. Và mới đây nhất, chuối lại nổi lên như một món ăn yêu thích của cầu thủ gốc Brazil Nguyễn Xuân Son, mới nhập tịch để chơi cho đội tuyển bóng đá quốc gia Việt Nam.

Thế nhưng rại sao chuối lại thường được những người chơi thể thao yêu thích?

Đó là bởi loại quả này không chỉ là một món ăn nhẹ tiện lợi, bổ dưỡng, mà còn có tác dụng tăng cường năng lượng để hỗ trợ nhiều khía cạnh của hoạt động thể chất. Một nghiên cứu trên tạp chí PLOS One cho thấy đối với người chơi thể thao, chuối còn tốt hơn cả nước tăng lực.

Có lẽ vì vậy mà tiến hóa đã trang bị trong não bộ mỗi chúng ta hẳn một nhóm các neuron thần kinh sẽ "la hét lên trong sung sướng" mỗi khi bạn nhìn thấy chuối, ngửi thấy chuối hoặc thậm chí nghe thấy tiếng rao "Bánh chuối đây".

Có một sự thật mà ít người biết, chuối là một loại quả tương đối kỳ lạ. Nó mọc ra từ một loại cây thân thảo, nghĩa là cùng họ với cỏ, nhưng cây chuối lại có thân lớn như cây thân gỗ. Trên thực tế, chuối chính là loài thực vật có hoa thân thảo lớn nhất thế giới. Bạn có thể gọi nó là cây cỏ có hoa khổng lồ và có quả ăn được.

Quả chuối được phân loại là quả mọng, nghĩa là nó cùng họ với nho, quả mâm xôi và cả cà chua. Nhưng hình dáng của chuối thì dài chứ không tròn như các loại quả mọng khác. Thịt của quả chuối cũng sền sệt chứ không thực sự "mọng nước".

Quê hương của chuối, không đâu khác, chính là tại Đông Nam Á. Loài cây này mọc tự nhiên trên các hòn đảo cổ đại thuộc Indonesia ngày nay, sau đó được con người thuần hóa và trồng từ thời kỳ bình minh của nền nông nghiệp, khoảng 10.000 năm về trước.

Sau đó, chuối mới bắt đầu được nhân giống đi khắp thế giới, bắt đầu từ khu vực gần nhất là Đông Dương, Ấn Độ rồi xa tới thận Châu Phi, Châu Mỹ. Trong thời kỳ thực dân Châu Âu xâm chiếm cả thế giới, họ đã xây dựng những đồn điền trồng chuối khổng lồ ở Tây Phi và Bắc Mỹ.

Nhưng để nói về đa dạng sinh học và nơi có nhiều giống chuối nhất, cho tới tận bây giờ, Đông Nam Á vẫn là thủ phủ, dù chuối ở đây thường được trồng trên quy mô nhỏ hơn, như việc mỗi nhà ở quê có một bụi chuối.

Về mặt dinh dưỡng, một quả chuối trung bình nặng 118 gram và chứa 105 kcal. 90% con số này đến từ carbohydrate. Hầu hết carbohydrate trong chuối chín là đường, sucrose, glucose và fructose, những loại carb hấp thụ nhanh, nên nó có thể hoạt động như một loại thực phẩm tăng lực ngay tức khắc, thường được ưa chuộng trong thể thao.

Theo một nghiên cứu trên tạp chí PLOS One, chuối thậm chí còn tốt hơn cả nước tăng lực khi nói đến việc hỗ trợ hiệu suất thể thao. Các nhà khoa học đã chia ngẫy nhiên 14 vận động viên đua xe vào hai nhóm, một nhóm được cho ăn chuối còn nhóm còn lại uống nước tăng lực trước và trong buổi đạp thử đường dài 75 km.

Kết quả cho thấy chuối không chỉ giúp tăng cường năng lượng, mà còn cải thiện các chỉ số công thức máu toàn phần, cytokine huyết tương, giảm căng thẳng oxy hóa cho cơ bắp trong khi tập luyện. Các chỉ số này đều ở ngưỡng tương đương cho đến tốt hơn đồ uống thể thao.

Đó là bởi ngoài các loại đường hấp thụ nhanh, chuối còn chứa một lượng lớn kali, vitamin C, vitamin B6, tất cả đều hỗ trợ việc phục hồi cơ bắp.

"Chuối là một hỗn hợp độc đáo của carbohydrate, chất dinh dưỡng và chất chống oxy hóa có thể cung cấp hỗ trợ dinh dưỡng tốt trong quá trình tập luyện cường độ cao và kéo dài", các nhà nghiên cứu viết.

Chưa dừng lại ở đó, nghiên cứu còn phát hiện ra chuối là loại quả chứa dopamin tự nhiên. Đây chính là hormone tạo ra cảm giác vui vẻ, hưng phấn cho bạn. Nó cũng giúp quét sạch các gốc oxy tự do trong cơ thể, được tạo ra khi cơ bắp bị căng thẳng trong tập luyện và chơi thể thao.

Dopamin hỗ trợ phục hồi rất tốt, nó giúp người chơi thể thao giảm viêm và cải thiện khả năng xử lý stress oxy hóa của cơ bắp.

Ngoài ra, chuối cũng chứa tryptophan, một loại axit amin mà cơ thể chuyển hóa thành serotonin, có thể giúp cải thiện tâm trạng và giảm căng thẳng. Tryptophan cũng có tác dụng tăng cường sự tập trung tinh thần trong khi chơi thể thao.

Cuối cùng, không thể không kể đến một lượng lớn kali trong chuối. Đây là một chất điện giải thiết yếu giúp duy trì sự cân bằng chất lỏng, chức năng cơ và chức năng thần kinh. Kali rất quan trọng để ngăn ngừa chuột rút cơ và duy trì đủ nước, đặc biệt là trong quá trình tập luyện hoặc chơi thể thao kéo dài, ở cường độ cao.

Điều thú vị là kali trong chuối có một lượng nhỏ là đồng vị phóng xạ K40. Nghĩa là về bản chất, chuối là thực phẩm phóng xạ.

Tuy nhiên, bạn cũng đừng lo, chuối nó sẽ không thể giết chết bạn hoặc biến bạn thành siêu nhân theo một cách nào đó. Bởi lượng kali 40 trong chuối rất nhỏ, chỉ khoảng 0,1 microsievert, tương đương với một lần bạn đi qua máy quét X-quang ở cổng an ninh sân bay.

Với hàm lượng phóng xạ này, bạn phải ăn cùng lúc 8 triệu quả chuối thì mới có thể bị nhiễm phóng xạ dẫn đến tử vong. Nếu bạn ăn 274 quả chuối mỗi ngày, liên tục trong vòng 7 năm, bạn mới bị nhiễm xạ mạn tính tương đương một nạn nhân của sự kiện Hiroshima năm 1945.

Vì vậy, bạn hãy cứ yên tâm ăn chuối, chỉ cần nhớ rằng, loại quả này không nên ăn kết hợp với một số loại quả khác.

Trong một nghiên cứu vào năm ngoái, các nhà khoa học đã phát hiện ra một phản ứng kỳ lạ xảy ra giữa chuối và các loại quả và thực phẩm chứa hàm lượng Flavan-3-ols cao như dâu tây, nho, táo, đào, lê, cacao, sô cô la và trà xanh.

Đó là bởi trong chuối có chứa rất nhiều polyphenol oxidase (PPO), một enzyme liên quan đến quá trình oxy hóa của chuối, cũng là thủ phạm chính khiến chuối của bạn bị thâm lại.

Nghiên cứu cho thấy PPO trong chuối đã phản ứng với Flavan-3-ols trong các loại thực phẩm khác, nó làm phân hủy tới 84% Flavan-3-ols được hấp thụ vào máu tình nguyện viên. Trong khi đó, Flavan-3-ols là một chất chống oxy hóa rất tốt giúp kháng viêm, làm đẹp da, hỗ trợ sức khỏe não bộ và thậm chí giảm nguy cơ mắc ung thư.

Cho nên, lời khuyên cuối cùng là bạn nên ăn chuối. Chuối rất tốt cho sức khỏe, đặc biệt nếu bạn là người chơi thể thao. Nhưng chuối không nên được ăn cùng các loại quả chứa nhiều Flavan-3-ols, vì chúng có thể làm giảm lợi ích sức khỏe của nhau.

Ngoài ra, dưới đây là một bảng các loại thực phẩm và hoa quả không nên kết hợp trong máy xay sinh tố hoặc ăn cùng lúc, vì chúng cũng có thể phản ứng trong dạ dày của bạn: