Vì Apple: Con số đáng vui ngày kỷ niệm Sony Walkman 40 tuổi lại là đáng buồn

Khi Walkman bước sang tuổi thứ 40, tổng doanh số Walkman xuất xưởng cũng đã đạt đến con số 400 triệu máy. Đó là một thành tựu đáng mơ ước mà không phải công ty nào cũng làm được: trung bình, mỗi năm Sony bán được 10 triệu Walkman.

Nhưng nếu nhìn kỹ hơn, các fan của Sony sẽ nhận ra một sự thật đáng buồn. Hết năm 2005, số Walkman xuất xưởng đã đạt 340 triệu. Hết năm 2008, Sony đã kịp xuất xưởng 386 triệu đơn vị Walkman. Hơn 10 năm qua, số Walkman bán ra chỉ đạt vỏn vẹn 14 triệu máy.

So với thời kỳ hoàng kim những năm 80 và 90, Walkman đã bốc hơi khỏi tâm trí phần lớn người tiêu dùng trên toàn cầu.

iPod ra đời sau, nhưng cán mốc 400 triệu trước cả Walkman.

Thủ phạm khiến cho Walkman từ biểu tượng của "nhạc cá nhân" trở thành một biểu tượng của dĩ vãng cũng lại là một ông lớn 400 triệu khác. Tính đến 2017, tổng số iPod xuất xưởng đã đạt 400 triệu máy. Nhưng iPod ra đời từ năm 2001, tuổi đời còn chưa bằng một nửa Walkman.

Thành tựu ấy lẽ ra phải thuộc về Sony. Xét cho cùng, Sony vẫn là kẻ đã thực sự sáng tạo ra khái niệm "thiết bị nghe nhạc cá nhân". Đáng tiếc hơn, Sony còn là kẻ đã tạo ra một hệ sinh thái âm nhạc thực thụ: năm 1988, Sony mua lại hãng đĩa CBS Records và trở thành chủ sở hữu âm nhạc từ nhiều nghệ sĩ lớn như David Bowie, Bob Dylan, Michael Jackson, Adele... Tức là, Sony vừa nắm tác phẩm, vừa nắm phương tiện truyền tải (băng cassette, đĩa CD, MD), vừa nắm thiết bị phát của người dùng.

Thứ duy nhất Sony không có, là tư duy thức thời như Steve Jobs... Năm 2001, Sony không nhìn ra được rằng mâu thuẫn tác quyền giữa người dùng và các hãng đĩa đang lên đến đỉnh điểm, rằng người dùng cần một biện pháp nghe và mua nhạc tiện lợi hơn CD. Sony không nhìn ra được rằng người dùng cần một chiếc máy nghe mp3 đẹp và dễ sử dụng như Walkman. 

iPod và đặc biệt là iTunes đã giải quyết vấn đề ấy. Đến 2005, Sony mới có máy nghe nhạc Mp3 "ra hồn" để cạnh tranh với Táo. Và chiếc máy ấy mang dáng hình của iPod.

2005: Sony hy vọng bán 4,5 triệu Walkman mp3 trong cả năm, Apple bán 6,2 triệu iPad trong 1 quý.

Tệ hơn, đến tận 2015 Sony mới có cửa hàng trực tuyến "ra hồn" mang tên Sony Entertainment Network. Mọi thứ lúc này đã quá muộn. Các dịch vụ streaming nhạc, nơi Apple đang nắm vị trí thứ 2 sau Spotify, còn lên ngôi để thay thế cho mô hình mua nhạc số truyền thống. Từ chỗ là kẻ nắm toàn bộ hệ sinh thái âm nhạc, Sony lùi về thành một dòng chữ nhỏ bé trên màn hình iPhone hay iPod: Copyright 20xx Sony Music Entertainment.

Apple Music chiếm vị trí thứ 2 dĩ nhiên là nhờ iPhone. Ngày ra mắt iPhone, Steve Jobs gọi sản phẩm của mình là  "Điện thoại. iPod. Máy liên lạc Internet". Quả nhiên, iPhone – vốn bao gồm cả phần mềm nghe nhạc – đã nhanh chóng thay thế iPod để trở thành nguồn sống chính của Táo. Tính đến 2019, số iPhone bán ra đã đạt khoảng 1,6 tỷ đơn vị - gấp 4 lần iPod, 4 lần Walkman.

Ở bên kia chiến tuyến, từ W800 đến W995, Sony Ericsson bán được vỏn vẹn 26 triệu "điện thoại Walkman". Bước vào kỷ nguyên modern smartphone, thương hiệu Walkman gần như biến mất (chỉ xuất hiện trên chưa đầy 5 mẫu điện thoại) khỏi điện thoại Sony. Mảng smartphone cũng dần dần biến mất: Sony bán Xperia cả năm không bằng Applebán iPhone trong 2 tuần.

Bằng âm nhạc, Apple hồi sinh rồi vươn lên đỉnh cao thế giới...

...còn Sony từ chỗ là biểu tượng chìm dần thành thương hiệu bên lề.

Như Steve Jobs đã từng nói, "Âm nhạc mang rất nhiều ý nghĩa với cả một thế hệ trẻ khi lớn dậy". Nhiều thập niên trước, lớn lên cùng âm nhạc là lớn lên cùng Sony. Bây giờ, Sony chỉ còn là thương hiệu dành cho số ít thừa tiền, là cái tên đằng sau biểu tượng ℗ trên Apple Music.