Vì sao cách đây hàng nghìn năm con người có thể vẽ được những hình giống con nhện to đến vài trăm mét như thế này?

Hình ảnh của một trong những đường Nazca.

Hãy tưởng tượng bạn nhìn ra ngoài cửa sổ của máy bay và nhìn thấy hình một con nhện to khoảng 1200 foot (hơn 350m) trên mặt đất . Thế rồi, bạn nhận ra công trình đó được tạo ra vào khoảng năm thứ nhất đến năm 700 sau Công nguyên. Đó là những điều đầu tiên mà các nước phương Tây hình dung về Nazca.

Được tìm thấy ở vùng hoang mạc phía Nam Pêru, những đường Nazca là những bức vẽ khổng lồ trên mặt đất, được gọi là “Geoglyphs”. Chúng được đặt tên theo nền văn minh cổ đại ở vùng này: nền văn minh Nazca.

Những đường kẻ này có từ hình xoáy ốc cho đến những thiết kế phức tạp như những con khỉ, lạc đà không bướu và cả những bông hoa. Một số bức vẽ có kích thước lên đến hơn 350m – lớn hơn 3 sân bóng đá gộp lại. Chính vì thế, vị trí ngắm nhìn chúng hoàn hảo nhất là từ trên cao, từ một chiếc máy bay hay là một vệ tinh nhân tạo.

Nazca được tạo ra từ xa xưa, rất lâu trước khi máy bay hay vệ tinh nhân ra đời.

Nhưng vấn đề là ở chỗ, Nazca được tạo ra từ xa xưa, rất lâu trước khi máy bay hay vệ tinh nhân ra đời. Điều đó khiến các học giả không ngừng trăn trở về việc chúng được tạo ra để làm gì, khi mà người Nazca thậm chí còn không có phương tiện để chiêm ngưỡng tác phẩm của mình?

Nhờ có những bức ảnh từ vệ tinh, các nhà khoa học tin rằng họ có một giả thuyết đắt giá cho bí ẩn đằng sau những đường vẽ này. Chúng có liên quan tới tài nguyên quý giá nhất của hoang mạc, đó chính là nước.

“Họ có thể đã sử dụng nguồn nước ngầm dưới lòng đất để tưới tiêu, làm thủy lợi, phục vụ cho hoạt động nông nghiệp. Điều đó có nghĩa: Nazca hoàn toàn có thể trở thành một khu vườn khổng lồ thay vì một hoang mạc” – Rosa Lasaponara, một nghiên cứu sinh của Hội đồng Nghiên cứu quốc gia tại Rome (Ý) cho biết.

Năm ngoái, Lasaponara cùng hợp tác trong một nghiên cứu sử dụng hình ảnh vệ tinh để điều tra một vài công trình kì lạ được tìm thấy ở khu vực gần những đường Nazca: những cái hố hình xoáy trôn ốc được gọi là Puquios. Công nghệ chụp ảnh từ vệ tinh cho phép những nhà nghiên cứu nhận ra hệ thống kênh dẫn nước dưới lòng đất kết nối những cái hố này, và cũng nhận ra rằng chúng là một phần của hệ thống thủy lợi tiên tiến thời cổ đại.

Nước ngầm được dẫn qua các kênh đào đến nơi mà người Nazca sinh sống và trồng trọt. Nước được đẩy tới những cái lỗ xoáy. Những lỗ xoáy hút gió vào những kênh ngầm dưới lòng đất và tiếp tục đẩy mạnh nước qua cả hệ thống.

Đây là một phát hiện vô cùng quan trọng, bởi nó đã củng cố thêm cho giả thuyết của nhiều nhà khoa học cho rằng Nazca có liên quan đến nước và mang ý nghĩa như một nghi thức cổ đại. Hoàn toàn dễ hiểu nếu hình dạng đặc biệt của những hình vẽ được dùng để đánh dấu vị trí của nước hoặc để cảm tạ nguồn nước được ban cho.

“Rõ ràng là những hố hình xoáy hình trôn ốc và những đường kẻ Nazca có chung ý nghĩa”, Lasaponara cho hay. “Những đường kẻ Nazca là một cách để cảm tạ chúa trời vì đã ban cho ta nguồn nước. Nước là thứ duy nhất giúp ta có thể tồn tại trên sa mạc.”

Dù vậy, một số người vẫn không thỏa mãn với cách giải thích này. Họ tin rằng những hình vẽ này là lời nhắn gửi đến người ngoài hành tinh, hoặc là người Nazca đã sáng chế ra những quả khinh khí cầu để nhìn ngắm tác phẩm của mình.

Nhưng Dylan Thuras, đồng sáng lập Atlas Obscura - một website cung cấp thông tin về những danh thắng bí ẩn của thế giới, cho rằng những giả thuyết trên được đưa ra là do họ đang có gắng dùng quan điểm hiện đại để giải thích một bí ẩn cổ xưa.

Thuras cho rằng: “Nếu bạn tự “đóng khung” nhận thức của mình và khăng khăng đó là một bức điêu khắc khổng lồ được nhìn từ trên cao, bạn sẽ không thể hiểu nó được hình thành như thế nào. Nhưng nếu bạn hiểu được mối tương quan giữa chúng và nguồn nước, việc tìm ra câu trả lời sẽ không còn khó khăn nữa đâu!”

Nguồn nước có thể là một lời lý giải tạm thời cho nền văn minh Nazca ở thời điểm hiện tại. Nhưng việc vì sao người Nazca có thể vẽ được những hình hài phức tạp khổng lồ như vậy có lẽ vẫn còn là một bí ẩn cần được khám phá trong tương lai.