Loài người sẽ thay đổi khi định cư ngoài không gian, nhưng sẽ theo cách mà những "ông trùm" như Jeff Bezos hay Elon Musk mong muốn

Trong tương lai, khi Trái Đất trở nên quá chật chội, rất có thể con người sẽ chuyển ra ngoài hành tinh quê hương để sinh sống. Nhưng viễn cảnh đó sẽ như thế nào? Liệu sống trên một quỹ đạo quanh Trái Đất có khác nhiều với trên sao Hỏa hay không? Những câu hỏi đó sẽ được 2 ông trùm công nghệ - những người đang từng bước tiến vào không gian - trả lời, tất nhiên là với những viễn cảnh khác biệt.

Tầm nhìn của Jeff Bezos, người đang thực hiện những bước đầu đưa con người ra vũ trụ với công ty Blue Origin, thực tế dựa trên ý tưởng của Giáo sư vật lý Gerard K. O'Neill đến từ Đại học Princeton. Ông ủng hộ ý tưởng về các khu định cư với tối đa 10.000 người tại các điểm mà lực hấp dẫn từ Trái đất và Mặt trăng cân bằng ổn định. Ông cũng gợi ý rằng chúng ta nên chuyển mọi ngành công nghiệp nặng ra khỏi Trái Đất để bảo vệ môi trường sống cho con người.

Vốn đã bày tỏ quan tâm của mình tới việc định cư trên Mặt trăng, Jeff Bezos cho biết ông đồng ý với cách tiếp cận vấn đề của Giáo sư O'Neill: chúng ta rời khỏi Trái đất đồng thời cũng để bảo tồn nó. Phát biểu trong một sự kiện hồi năm 2016, Bezos nói: "Chúng tôi muốn ra ngoài không gian để bảo vệ Trái Đất. Loài người chúng ta đã phóng vệ tinh tới mọi hành tinh trong Hệ Mặt trời, và tin tôi đi, chúng ta đang sống trên hành tinh tốt nhất."

Elon Musk thì lại có suy nghĩ khác. Nhà sáng lập SpaceX ủng hộ viễn cảnh xây dựng một thành phố có khả năng tự duy trì trên sao Hỏa, với vai trò một “chính sách bảo hiểm” cho loài người trong trường hợp gặp phải thảm họa diệt vong như mưa thiên thạch.

Musk phát biểu: “Tôi nghĩ thực ra có 2 con đường cơ bản. Một đường là loài người chúng ta ở lại trên Trái Đất, cùng đợi chờ một thảm họa diệt vong. Con đường còn lại là trở thành một giống loài trên nhiều hành tinh, tạo nên một nền văn minh không gian.”

Một hình minh họa "Khu định cư không gian" tưởng tượng của O'Neill

Như vậy, dù có chung tầm nhìn về tương lai ra ngoài vũ trụ cho loài người, Jeff Bezos và Elon Musk lại không có chung quan điểm về nơi loài người sẽ đặt chân lên. Nhưng dù sao, có 2 tỉ phú này đều có khả năng biến viễn cảnh ấy thành hiện thực.

Thế nhưng, hãy thử tưởng tượng, tâm lý con người sẽ thế nào nếu sống theo những kế hoạch khác nhau đó. Ông Nick Kanas, Giáo sư Danh dự Đại học California đã chỉ ra hiệu ứng ông gọi là “Hội chứng Trái Đất vượt khỏi tầm mắt”, trong đó đề cập tới sự chuyển đổi cách hình dung về Trái Đất của con người: từ một khối cầu xanh to lớn chuyển thành một chấm nhỏ trên bầu trời sao Hỏa. Điều này sẽ khiến tâm lý hoang mang xuất hiện, khi con người vẫn chưa bao giờ rời Trái Đất xa hơn khoảng cách tới Mặt trăng.

Kanas nói: “Những người sống ở vùng không gian gần Trái Đất có thể nhìn hành tinh quê hương như những gì vẫn biết, thì vẫn là người Trái Đất. Nhưng những người định cư tại sao Hỏa, nơi Trái Đất nhìn chỉ như một chấm nhỏ mờ nhạt, thì sẽ trở thành người sao Hỏa.”. Những lời này chỉ ra tương lai khi chúng ta rời Trái Đất thật xa, sự thay đổi nhận thức sẽ bị chi phối bởi môi trường nơi đó, chứ không còn bởi Trái Đất.

Tiếp tục quan điểm đó, Tiến sĩ tâm lý Annahita Nezami lại đi vào khía cạnh những thay đổi cảm xúc. Bà cho rằng dân định cư kiểu Bezos (trong không gian gần Trái Đất) sẽ thoải mái hơn người định cư sao Hỏa kiểu Musk. Bà nói: “Dân cư không gian gần Trái Đất vẫn có thể nhìn thấy nó, vẫn như những hình ảnh cũ trước đây. Họ sẽ tận hưởng cảm giác tích cực, như ngạc nhiên nhận ra vị trí của mình, từ đó dẫn tới sự liên kết cộng đồng chặt chẽ, cũng như tăng hiểu biết về vũ trụ."

“Ngược lại, dân định cư Hỏa tinh ít nhất ở những thời kỳ đầu của quá trình điều chỉnh sẽ bị giằng xé giữa những cảm xúc hỗn loạn chất chồng, bao gồm sự lạ lẫm, rối loạn nhân cách, và cảm giác rời xa. Đơn giản tất cả những gì họ yêu quý đang ở rất xa xôi, và họ chỉ nhìn thấy nó như một chấm nhỏ.”

Chúng ta chưa thể biết được tương lai không gian của loài người sẽ như thế nào. Nhưng với tốc độ phát triển vượt bậc, thêm vào đó là tiềm lực hùng hậu, định hướng của những “ông trùm” có thể làm thay đổi hướng đi của cả loài người, không chỉ ở cách sống, mà quan trọng hơn, là cách suy nghĩ của cả giống loài.