Nhiều người lái xe cứ 4 km lại chửi thề một lần: Liệu điều đó có khiến họ tập trung hơn và giảm nguy cơ tai nạn giao thông?

Nếu là một người theo dõi môn thể thao đua xe công thức 1 thường xuyên, bạn có thể đã quá quen thuộc với cảnh các tay đua F1 chửi thề.

Khi phải đối mặt với sự căng thẳng trên đường đua - được nhân lên nhiều lần với áp lực tương đương với gia tốc trọng trường G của Trái Đất trong buồng lái, các tay đua F1 coi chửi thề như một biện pháp giải tỏa đơn giản và hiệu quả.

Một số tay đua còn cho rằng việc chửi thể giúp họ gia tăng nồng độ adrenalin trong não, chất dẫn truyền thần kinh giúp họ tập trung hơn, đặc biệt là trong các tình huống nguy hiểm đến tính mạng.

Vì vậy, khi Liên đoàn Đua xe Ô tô Quốc tế (FIA) gần đây có ý định cấm hoàn toàn hành vi chửi thề trong bộ môn F1, đề xuất này đã nhận về hàng tá ý kiến phản đối.

Tưởng tượng bạn có thể bị phạt tiền nếu lỡ chửi thề khi tham gia giao thông, chẳng cần phải là tay đua F1, chúng ta đều biết việc lái xe trên đường thôi đã tạo ra rất nhiều áp lực rồi.

Một chiếc đèn xanh đếm ngược còn 20 giây đã chuyển sang đỏ, một chiếc xe Lead tạt đầu bạn mà không xi nhan, ô tô ngược chiều bật đèn pha chói mắt… đều có thể kích hoạt phản ứng chửi thề ở nhiều người.

Một khảo sát tại Anh cho thấy tới 90% người trưởng thành thừa nhận mình từng chửi thề khi lái xe. Tần suất thốt ra các từ ngữ tục tĩu của họ lên tới 41 lần trên mỗi 100 dặm. Con số tương đương với cứ 4 km, họ lại chửi thề một lần.

Nhưng liệu thói quen chửi thề có giúp bạn tập trung hơn và giảm nguy cơ tai nạn giao thông hay không? Một số nghiên cứu cho rằng câu trả lời là: Có!

Hiệu ứng sinh lý của chửi thề

Khi các nhà khoa học nhìn vào hành vi chửi thề, họ phát hiện ra các tay đua F1 không phải nhóm vận động viên duy nhất có thói quen này. Các lực sĩ cử tạ, người chơi bóng rổ và cả cầu thủ bóng đá hóa ra cũng chửi thề thường xuyên hơn chúng ta tưởng.

Lý do chính khiến họ làm điều này vì chửi thể thực sự có thể làm tăng sức mạnh và hiệu suất thể thao.

Một nghiên cứu của Đại học Keele, Anh Quốc cho thấy khi các tình nguyện viên thực hiện bài kiểm tra sức mạnh kỵ khí Wingate, việc chửi thề mỗi 3 giây có thể tăng hiệu suất của họ lên 4,5%.

Chửi thề mỗi 10 giây có thể tăng sức mạnh của nắm tay lên 8%. Và chửi thề mỗi 5 giây có thể tăng thời gian thực hiện động tác chống đẩy và plank lần lượt 15% và 12%.

Khi theo dõi các chỉ số sinh học của tình nguyện viên trong khi chửi thề, các nhà khoa học nhận thấy nhịp tim của họ tăng cao, họ toát nhiều mồ hôi hơn ở lòng bày tay và bàn chân. Đây đều là các hiệu ứng xảy ra khi nồng độ adrenaline trong máu tăng cao.

Adrenaline là một hormone sinh ra từ tuyến thượng thận, hay phần đỉnh thận trong cơ thể. Nó thường được tiết ra trong các tình huống "fight of fly" hay "chiến đấu hoặc bỏ chạy". Đây là các tình huống mà cơ thể bạn phát hiện ra nguy hiểm, ví dụ như một đám cháy, một con gấu, một chiếc xe đi ngược chiều…

Cơ thể lúc này cần một cơ chế tăng cường sức mạnh để giúp bạn chiến đấu hoặc bỏ chạy khỏi mối nguy hiểm đó. Tuyến thượng thận khi đó sẽ tiết ra adrenaline giúp bạn làm điều này.

Hormone này có tác dụng làm giãn đồng tử, khiến mắt của bạn nhìn rõ hơn. Nó cũng đẩy máu vào tai khiến tai của bạn trở nên thính hơn. Nhìn chung, các giác quan của bạn đều phải nhạy bén hơn thì mới có thể đối đầu với tình huống sinh tử.

Song song với đó, nồng độ adrenaline sẽ khiến nhịp tim và nhịp thở của bạn tăng cao đột biến. Điều này nhằm giúp nhồi thật nhiều oxy vào phổi, rồi phổi hấp thụ oxy vào máu. Trái tim đập mạnh để đẩy dòng máu giàu oxy tới từng cơ bắp trên người bạn. Vì vậy, bạn sẽ cảm thấy khỏe mạnh hơn để đối đầu với nguy hiểm.

Các nghiên cứu cũng chỉ ra dưới tác động của adrenaline, bạn sẽ có trí tuệ minh mẫn hơn. Về cơ bản, tất cả các hiệu ứng này đều có tác động tích cực khi bạn lái xe, nó giúp bạn nhìn xa hơn, nghe rõ hơn, phản xạ chân phanh và chân ga nhanh hơn, ra quyết định chính xác hơn trong mọi tình huống.

Hiệu ứng tâm lý của chửi thề

Thế nhưng, tại sao chửi thề lại gây ra những hiệu ứng liên quan đến adrenaline? Các nhà tâm lý học cho rằng nó liên quan đến bản chất cấm kỵ của những từ ngữ tục tĩu. Khi bạn thốt ra một từ ngữ tục tĩu, về bản chất, bạn đang thực hiện một hành vi không được xã hội chấp nhận.

Điều này sẽ đặt bạn vào vị trí nguy hiểm, bị mọi người xung quanh phán xét, xa lánh và cô lập. Bởi con người vốn là một sinh vật xã hội, sự cô lập này có thể ảnh hưởng tới khả năng sinh tồn của bạn.

Ngoài ra, khi bạn sử dụng từ ngữ chửi thề nhắm tới một ai đó, bản thân bạn đang thực hiện một hành vi gây hấn nguy hiểm, có thể khiến bạn bị tấn công. Do đó, cơ thể phải phản ứng trước mối đe dọa bằng cách tiết adrenaline vào máu bạn.

Điều này khiến chửi thề được liệt kê vào nhóm hành vi hung hăng khi lái xe, giống với nháy đèn pha, bám đuôi xe phía trước, tạt đầu, gây hấn, trả đũa…

Thế nhưng, có khi nào một hành vi hung hăng có thể làm giảm khả năng xuất hiện của các hành vi hung hăng hơn hay không? Một nghiên cứu trên tạp chí Tâm lý và Hành vi Giao thông cho biết câu trả lời là có.

"Chúng tôi đã đo trạng thái cảm xúc của những người lái xe trước và sau khi họ chửi thề. Kết quả cho thấy chửi thề có tác dụng giải tỏa tâm lý cho người lái xe trong các tình huống như khi gặp một người đi bộ qua đường bất ngờ ở nơi không được phép", các nhà khoa học cho biết.

Nghiên cứu này cho thấy sau khi chửi thề, sự tức giận của những người lái xe đã được làm dịu. Khi cảm xúc của họ trở về trạng thái cân bằng hơn, họ ít có khả năng tham gia vào các hành vi hung hăng hơn, như lái xe trả đũa hoặc sử dụng bạo lực để giải quyết mẫu thuẫn giao thông.

"Mặc dù chửi thề không giúp không giải quyết được các vấn đề của chúng ta một cách thực tế, nhưng nó có thể giúp làm dịu và giải quyết sự mất cân bằng cảm xúc bên trong của chúng ta, do những yếu tố bên ngoài gây ra.

Về bản chất, chửi thề có thể là một công cụ điều chỉnh cảm xúc hiệu quả trong thời gian ngắn", tiến sĩ Raffaello, một nhà tâm lý học, giám đốc trung tâm chăm sóc tâm lý Therapy Central ở Anh Quốc cho biết.

Khi nào thì không nên chửi thề?

Ngoài các nghiên cứu tâm lý, các nhà khoa học gần đây cũng phát hiện ra một cơ chế thần kinh thú vị liên quan đến chửi thề. Họ phát hiện ra ở một số bệnh nhân đột quỵ bị tổn thương não, họ không còn có thể nói chuyện bình thường, nhưng riêng chửi thề thì vẫn rất lưu loát.

Điều này gợi ý các vùng não xử lý tín hiệu liên quan đến chửi thề không giống với ngôn ngữ thông thường. Hành vi này có thể bản năng hơn chúng ta nghĩ. Do đó, chửi thề thường là hành vi bộc phát và khó có thể kìm chế được.

Khảo sát tại Anh cho thấy đa số mọi người sẽ chửi thề khi bị rơi vào các tình huống giao thông sau:

1. Có người tạt đầu xe bạn

2. Có xe lấn làn

3. Lái xe rẽ mà không xi nhan

4. Xe đối diện bật đèn pha gây lóa mắt

5. Một xe phía trước đi quá chậm

6. Ai đó đỗ xe chiếm một lúc 2 chỗ trống

7. Bị kẹt sau một xe đi cực chậm

8. Xe đằng sau bấm còi liên tục

9. Gặp đèn đỏ

10. Người đi cùng nhưng cứ chỉ bạn phải lái xe như nào

Như các nghiên cứu đã chỉ ra, chửi thề có thể giúp bạn giải tỏa cảm xúc trong các tình huống nhất thời và tập trung hơn sau đó để lái xe an toàn hơn. Nhưng tất nhiên, vẫn có những tình huống mà bạn không nên chửi thề chút nào, chẳng hạn như khi trên xe có người khác, đặc biệt là người lớn tuổi và trẻ em.

Hạ kính xe và chửi thề cũng không phải là một lựa chọn thông minh. Trong khi việc tự chửi tự nghe là một hành vi giải tỏa cảm xúc lành mạnh, hạ kính xe và chửi thề người khác được tính là một hành vi gây hấn nguy hiểm khi tham gia giao thông.

Bất kể người khác có đi sai và làm ảnh hưởng tới bạn hay không, chửi thề trước mặt người đó có thể kích hoạt những cơn thịnh nộ mới và hành vi bạo lực. Thay vì giúp bạn giải tỏa căng thẳng thì nó lại đặt bạn trở lại trạng thái nguy hiểm.

Ngoài ra, bạn cũng không nên chửi thề quá thường xuyên khi tham gia giao thông, bởi các nghiên cứu cho thấy hoạt động của adrenaline có thể bị nhờn khi bạn chửi thề quá nhiều. Các thí nghiệm cho thấy sau một khoảng thời gian lặp đi lặp lại lời chửi thề, các hiệu ứng như tăng cường sức mạnh cơ bắp, tăng cường giác quan và tăng cường nhịp tim của tình nguyện viên đã biến mất.

Do đó, dù chửi thề khi lái xe có thể đem lại cho bạn một số lợi ích nhất thời, đừng lạm dụng nó một cách vô tội vạ.