Phải mất tới 24 năm nghiên cứu đằng đẵng, giới khoa học mới có thể phân biệt được đâu là đầu và đâu là đuôi của con vật này!

Kể từ khi được phát hiện, vẻ ngoài kỳ dị của loài giun Hallucigenia đã nhiều lần khiến các nhà khoa học phải đau đầu. Không chỉ hai mặt trước sau mà đầu và đuôi của chúng cũng rất dễ gây nhầm lẫn. Mãi cho đến tận năm 2015, con người mới có thể nhìn thấy và khôi phục lại cơ thể thật của nó.

Khoảng 530 triệu năm trước, sự kiện bùng nổ kỷ Cambri bất ngờ xuất hiện. Sự sống mới trên quy mô lớn đột nhiên xuất hiện trên Trái Đất, chẳng hạn như động vật chân đốt, ngành tay ruột, chi Demodex, động vật có dây sống và các sinh vật khác đều xuất hiện vào thời điểm đó. Như đã hẹn trước, tổ tiên của hầu hết tất cả các loài động vật sống ngày nay cũng đồng loạt xuất hiện vào thời gian này. Thế giới đơn bào trước đó nay đã trở thành một khung cảnh thịnh vượng, nơi nhiều loài động vật tồn tại đồng thời.

Ngay từ 150 năm trước, sự kiện tiến hóa sinh học lớn này đã khiến Darwin rất bối rối. Ông đã phải vắt óc suy nghĩ và không thể tìm ra cách giải thích hiện tượng này. Vì vậy, Darwin đã phải thừa nhận rằng nó sẽ được sử dụng như một bằng chứng mạnh mẽ chống lại thuyết tiến hóa của ông. Cho đến ngày nay, "Bí ẩn về vụ nổ sự sống kỷ Cambri" vẫn được coi là "đỉnh Everest" trong giới học thuật, và vô số nhà khoa học đã làm việc chăm chỉ để tìm ra nguyên nhân của sự kiện này.

Kỷ Cambri có thể được chia thành Cambri sớm, Cambri giữa và Cambri muộn. Một nhà cổ sinh vật học người Mỹ tên là Walcott chủ yếu nghiên cứu các lớp địa chất của kỷ Cambri sớm vào thời điểm đó.

May mắn thay, ông tình cờ phát hiện ra Burgess Shale ở Canada vào tháng 7 năm 1909. Thời kỳ của đá phiến sét là kỷ Cambri giữa khoảng 505 triệu năm trước.

Nhưng điều đáng tiếc là Walcott đã không dành quá nhiều tâm sức ở đây vì thiếu nhân lực và các lý do khác; tuy nhiên, ông vẫn khai quật được hơn 60.000 mẫu hóa thạch sinh vật từ đó.

Chỉ là ông ấy đã không phân tích chúng một cách cẩn thận, và đã phân loại chúng thành các loại được biết đến vào thời điểm đó. Và hóa thạch của nhân vật chính trong bài viết ngày hôm nay được Walcott khai quật vào năm 1911. Nó trông giống như một con sâu có lông khi mới được khai quật. Sự xuất hiện này đã đánh lừa Walcott và ông đã trực tiếp phân loại nó như một loài sâu nhiều tơ đã biết.

Hơn 60 năm sau, nhà cổ sinh vật học người Anh Convay Morris đã nghiên cứu lại mẫu hóa thạch này. Ông đã rất ngạc nhiên khi phát hiện ra rằng cấu hình cơ thể của con sâu kỳ lạ đặc biệt đến mức nó không giống với bất kỳ cấu trúc sinh học nào của các loài hiện đại.

Nói chung, sau khi phát hiện ra hóa thạch, điều đầu tiên các nhà nghiên cứu cần làm là phân biệt đầu và đuôi, mặt trước và mặt sau của nó trước khi xác định hình dạng của nó. Như trong hình bên dưới, Morris coi phần ở bên trái là đầu của con sâu kỳ dị, và bên phải là đuôi. Đồng thời, ông coi hai hàng gai phân bố đều đặn trên cơ thể của nó là chân để đi bộ, tức là phía trước. Những chiếc gai hình như chỉ có một hàng được coi là phần bụng.

Những "xúc tu" này trên bụng có nhiệm vụ đưa thức ăn đến miệng. Theo cách nhìn của Morris, con sâu kỳ dị sẽ có dáng đi như đi cà kheo. Ông đã đặt tên cho nó là con bọ kỳ dị - Hallucigenia.

Đúng như tên gọi, nó kỳ dị đến mức khó hiểu. Tại sao nó không thể tìm thấy mắt, miệng trên đầu của nó? Nó thuộc loại sinh vật nào? Hàng loạt bài toán này đã khiến các nhà khoa học phải đau đầu. Vì không thể tìm thấy những điểm tương đồng với những sinh vật hiện có, nhiều người đã kêu gọi thành lập một lớp hay một ngành sinh học mới để mô tả loài vật này.

Nhưng nó trông rất kỳ lạ. Phải đến khi phát hiện ra hệ động vật ở Trừng Giang, Vân Nam, Trung Quốc, việc nghiên cứu về loài sâu kỳ dị này mới có những hy vọng mới.

Vào ngày 1 tháng 7 năm 1984, nhà cổ sinh vật học Trung Quốc Hou Xianguang đã đến núi Maotian để tìm kiếm các hóa thạch cổ sinh vật học. Trong khoảng một tuần liên tục không thu được kết quả khả quan nào, ông đã cảm thấy có một chút tuyệt vọng.

Nhưng vào hôm sau Hou Xianguang, đã phát hiện ra một hóa thạch có hình dạng kỳ lạ nhưng còn nguyên vẹn. Quá phấn khích, ông đã tiếp tục đào bới, tìm kiếm và lần lượt phát hiện ra ba hóa thạch quan trọng khác.

Sau khi xác định, người ta đã phát hiện ra những hóa thạch này là của loài giun Narroworm, Gill worm và Spikeworm. Và chúng đều là hóa thạch động vật không xương sống từ đầu kỷ Cambri. Điều này giống như việc mở ra một cánh cửa dẫn đến những kho báu sinh học cổ đại. Sau đó, các nhà khoa học như Hou Xianguang đã phát hiện ra gần 10.000 mẫu hóa thạch cổ sinh vật có niên đại 530 triệu năm.

Những hóa thạch này mô tả rõ ràng cho thế giới thấy cảnh tượng ngoạn mục của kỷ Cambri sớm cách đây 530 triệu năm. Cho đến nay, nó là nhóm hóa thạch kỷ Cambri lâu đời nhất, đầy đủ nhất và đa dạng nhất trên thế giới.

Hệ động vật Trừng Giang được biết đến là "một trong những khám phá tuyệt vời nhất của thế kỷ 20" và chính thức được đưa vào "Danh sách Di sản Thiên nhiên Thế giới" vào năm 2012.

Trong số đó, hơn 90% vẫn còn lưu lại dấu vết của các mô mềm như mắt, phần phụ, miệng và đường tiêu hóa. Đồng thời, có các tư thế đứng, bò, ăn, đào hang và các tư thế khác, cũng như một số lượng lớn các hóa thạch như phân, dấu di chuyển, v.v.

Tất cả những điều này cung cấp cơ sở hóa thạch quan trọng để nghiên cứu cấu trúc giải phẫu, hình thái chức năng và thói quen sống của động vật trong kỷ Cambri sớm.

Ngoài ra, các nhà khoa học Trung Quốc đã phát hiện ra rằng họ hàng của loài giun kỳ dị Hallucigenia không có chân dài.

Từ năm 1911 đến năm 1991, các nhà khoa học nhận ra rằng hóa ra những mẫu vật hóa thạch mà Morris nhìn thấy chỉ là một phần của giun Hallucigenia.

Những phần mà trước đó được coi là xúc tu thì trên thực tế nó lại là chân. Những chiếc "chân" giống như gai cứng được sắp xếp đều đặn được coi là chân trước đây trên thực tế nó lại là những chiếc gai được sử dụng để bảo vệ bản thân.

Thế nhưng phải mất thêm 24 năm nữa, tức là vào năm 2015, một nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Nature và cuối cùng giới khoa học đã phân biệt được đầu và đuôi của loài giun kỳ lạ này.

Học giả Martin Smith của Đại học Cambridge và những người khác đã phân tích hàng chục hóa thạch trong bộ sưu tập bảo tàng qua kính hiển vi điện tử.

Phần trước đây được coi là đầu thì trên thực tế nó lại là đuôi và ngược lại. Nhưng sơ bộ người ta có thể suy đoán rằng mắt của nó chỉ có thể nhạy cảm với ánh sáng, và thị lực của nó rất kém. Các răng gai phân bố theo hình tròn giúp chúng ăn sinh vật phù du. Những chiếc móng vuốt đặc biệt đó cũng có thể là vũ khí của những con sâu kỳ dị để bắt những con mồi nhỏ từ kỷ Cambri.

Đến lúc này, con người cuối cùng cũng đưa ra lời giải thích hợp lý cho sự xuất hiện của loài giun kỳ dị. Qua phân tích, họ nhận thấy tổ tiên chung của loài giun kỳ dị và động vật chân đốt là tương tự nhau.

Về việc phân loại loài giun kỳ dị, vẫn còn nhiều tranh cãi, và nghiên cứu về nó cũng đang được tiến hành.

Hiện nay, nó được một số nhà khoa học coi là tổ tiên của ngành Chân khớp, nhưng một số nhà khoa học cho rằng nó có thể gần giống với ngành Chân khớp hơn.